Wikipèdia

Portal:Literatura Occitana

Portau de la literatura occitana

Carcassona, ostau de l'unic manuscrit de Flamenca
Guilhèm IX
Poesias Gascoas de Pèir de Garròs
L'istòria de la literatura occitana que ns'a legadas òbras sus mei de mil ans. Un deus purmèrs grans tèxtes qu'ei la Cançon de Santa Fe, deu sègle XI.

A partir deu sègle XII, Guilhèm IX qu'aubrí lo temps deus trobadors e de las trobairitz qui vedó la lenga occitana a brilhar dens tota Euròpa e dinc au comtat de Trípol. L'Etat Mejana que ho tanben lo temps qui, per l'occitan, e's creè dilhèu la purmèra acadèmia modèrna (lo Consistòri del Gai Saber) amassa dab la competicion literària deus Jòcs Floraus e la purmèra gramatica occitana (las Leis d'Amor). Totun, l'Etat Mejana que's clavè dab la conquesta d'ua grana partida d'Occitània per las òsts septentrionaus (condada dens la Cançon de la Crosada) e l'emplèc la lenga que mermè au prohèit deu francés.

Lo purmèr libre estampat en occitan que ho un tractat de matematicas, lo Compendion de l'Abaco (1492). Au sègle XVI Gasconha en purmèr, puish Tolosa que conegón ua renavida literària (dab notament, las òbras de Pèir de Garròs e Pèire Godolin) qui's perlonguè durant lo sègle XVII.
Joan Baptista Fabre
Deu son costat, Provença que vedó ad espelir, enter autas, las òbras de Loís Bellaud de la Bellaudièra e de Glaudi Brueis.
Fondacion deu Felibritge en 1854

Lo sègle seguent que tornè confirmar la caduda de las letras occitanas a maugrat d'òbras màgers com l'opera lenguedocian Dafnís e Alcimadura e la pèça tolonenca Manicla e, d'autors com Ciprian Desporrins en Bearn, sustot, l'abat Fabre a Montpelhièr, lo gran autor de las Lutz occitanas.

Au sègle XIX, se la lenga e èra cada còp mei miaçada per l'avançada deu francés, mantuns autors que preparèn ua navèra espelida. Enter eths, Jansemin que conegó ua renomada de las granas per delà las mars.

Durant de la segonda meitat d'aqueste sègle, Frederic Mistral qu'aubrí la renavida felibrenca qui balhore un Prèmi Nobel de Literatura e ua reconeishença internacionau a las letras occitanas.

Lo sègle XX que muishè paradoxaument ua accentuacion deu recul de l'occitan e ua aumentacion de la produccion literària e ua multiplicacion deus ostaus d'edicion. Tres autors que's destacan enter tots: lo roergat Joan Bodon, lo montpelhierenc Max Roqueta e lo gascon, Bernat Manciet.

Lutz sus...

Sancho Pança, Madrid
Sancho Pança, al Palais dels Ducs qu'ei ua comedia deu sègle XVIIau escrita en 2035 vers (segon l'edicion de Ratier, la màger part alexandrins, dab quauques octosillabs) e en 5 actes de l'autor barròc occitan Francés de Corteta. Qu'ei escrivuda dens lo lengadocian de l'agenés pròche deu gascon.

La soa intriga qu'ei basada suber l'episòdi deus Ducs dens lo dusau tòm deu Don Quichòte de l'escrivan espanhòu Miguel de Cervantes, e a maugrat de quauques adaptacions occitana (jòcs de mot per exemple qui adaptan a l'occitan lo lengatge familiar e popular deu personatge de Sancho Pansa), que segueish de près lo tèxte castelhan en i bèth putzar los arguments de cada scena.

Mei...




Narrativa occitana

Istòria de Joan-l’an-pres
Lo vilatge de Mirèlha : Lei Bauç
Joan Bodon
autra accion
{{{editar}}}










Traduccion

autra accion
{{{editar}}}




Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Portal:Literatura_Occitana&oldid=1028746 »