Rogèr Romafòrt
Rogèr Romafòrt, mèi coneishut devath lo chafre de Grith de Prat[1], neishut au Telhan de Medòc lo 26 d’octobre de 1886, e mòrt au Telhan lo 30 de setembre 1938, es un escrivan e poèta occitan d’expression occitana, felibre e baile de l’Escòla Jaufré Rudèl.
Eishut d’una familha de paisans medoquins talhanés desempuei au mens lo sègle XVI, es lo filh d’Eugèni Romafòrt, proprietari fonzièr aisit e agricultor, e de Maria-Ana Sibassièr, d’Aisinas, comuna vesina dau Telhan. Trencant emb la tradicion familiau, Rogèr Romafòrt hit sos estudis de medecina a Bordèu e vengut mètge alentorn de 1910. Cardiològ e anestesista, exercèt son activitat a Bordèu, dens son cabinet dau 8, avenguda d’Aisinas, e a las clinicas Condilhac e Tivolí on hit la permèira fissada d’un anestesic novèth : l’evitan sodic. Augent creishut dens un mitan de paisans riches dau mieijorn de Medòc, Rogèr Romafòrt augut lo temps de n’avisar los trèits, bons o maishants : l’umor, l’egoïsme, lo chancrinèir, lo sens de la repartida… Los personatges de Cadiche o de Jantilhòt ne son los fruits. Maridat en 1912 emb d’Elizabèt Guillard, estudianta en sciéncias, augut duas hilhas, Ana-Maria en 1914 e Elena-Maria en 1917. La sua arrehilha damòra totjamèi uei lo jorn dens l’ostau de familha dau Telhan. Mobilizat en 1914, atau coma son compatriòta medoquin e confrair de poesia l’abat Bergèir, patit frem dens los combats terribles de trencadas, au mitan daus autes Peluts. Aqueste destorn lo marquèt per totjamèi. I gahèt la malausia cardiaca que’u emportarà. Tornat en 1918, defendut damb huec los interès daus Peluts en França, e combatit los « plancats », los estujats, foncionaris o reformats mercís a luras relacions. Aqueste òdi ie damorèt, e se vei dens sas òbras. Gran caçaire (lèbe, becada) capvath la landa de son Medòc mairau, republican, liberau, amic de l’abat Bergèir e de Geors Mandel, vingut una de las personalitats las mèi estacantas de Gironda. Se morit en 1938, atjat de 52 ans, de la malausia cardiaca que carrejava desempuei mèi de vint ans. Estut enterrat au sagrat dau Telhan.
La sua òbra se compausa de sèt istorietas, amèi quauques poesias, qu’esturen publicadas prau Felibritge en 1938, apuei arre-estampadas e publicadas a las edicions Piremonde (en grafia gascona de l’IBG) en 2004 e en 2011. En 2000, una placa commemorativa bilingüe es desvelada sus la cara de son ostau.
Òbras modificar
- Lou péndut ressucitat
- Lous coupouns dé Cadiche
- L’abanture dáu Gric
- Un cassaire qué né hey pas gras
- Jantilhot és maláut
- Désseyrade è Mort dé Jantilhot
- A l’abbé Bergey, élut députat dé Bourdéus
- La gouyate dé Croustét ba se marida
- La heste dáu bin à Soulac
- Au perruquey
- Lou pendut ressuscitat, œuvres gasconnes de Gric de Prat. Lo Gric dau Medòc / Edicions Princi Negue-Piremonde, Ortès, 2004 e 2011. 22,95 èuros.
Nòtas modificar
- ↑ Una precision lingüistica de talha, es que la fòrma locala dau francés grillon es bien « grith », coma pertot en Gasconha. La fòrma /gric/ es sonque la transcripcion de la prononciacion locala. En grafia classica occitana, se diu donc pas escríver atau, mès plan « grith ».