Lo gojat de noveme

Lo gojat de noveme qu'ei un roman en occitan deu gran escrivan gascon de Sabres : Bernat Manciet.

Que conda la caduda deu Barralh un ostau de la borgesia paisana de la Lanas a truvers las facinacion deu protagonista per un gojat qui vien de luenh en noveme e qui ei ostalat a son.

Que ho publicat en 1964 e tradusit ua purmèra vegada per l'escrivan occitan Alem Surre-Garcia per la edicions deu Chemin vert puish, un còp esgotada aquesta version, que hore tornat tradusir e editar per Gui Latry en çò de las edicions de Reclams.

Lo gojat qu'ei lo purmèr roman d'ua trilogia narrativa on ei seguit per La pluja puish per Lo camin de tèrra.

A despart de la semblança enter lo narrator (aperat Bernat) e l'autor, Bernat Manciet que declarè : "Aqueth libi estó pas, e' pensi, escriut dab l'esperit, mès dab la pèth. E la pèth non mentís pas."

Resumit e tròç

Cada an, de cap a seteme, quan tot e sembla acabà's e quan totòm se'n va, au Barralh, ua proprietat on viu lo narrator (darrèr hilh d'ua familha decadenta), la soa mair, ua vielha cosia e Annà, la goja, lo doctor Hazà, un cosin de la familha, que pòrta au Barralh un gojat misteriós e qui non parla pas sonque francés, entà qu'i sia ostalat. Dens la soa crampa i a un cabinet clavat dab lo flascons e las vielhas potingas de la familha qui guarivan divèrsa malaudias, inclusent la ràbia.

A l'escadença de la messa d'auròst de la cosia deu Barralh, lo protagonista que hè la coneishença de Marià Dolorisca, ua polonesa de Varsòvia, qui maridada dab un cosin Hasà e viu dens la soa proprietat de la lana deu Peiricat. Lo protagonista que "decida" de l'aimar.

Après la messa au Barralh qu'arreceben un paquet deu Peiricat (estruçat de tira dens un cabinet) e, un ser, lo doctor Hazà que hè seguir lo narrator per sopar au Peiricat. En pujant Bernat i tròba a Marià Dolorisca jogant de la soa epineta (vaduda cròfe entau milhòc arron) qui'u declara "Los Hazàs qu'ei fenit"e "Veni pas mèi a nòste. Aimam nes atau, de lunh avant. Pregam l'un ende l'aut... Entà morir..."

Puish la mair que deisha lo Barralh entà s'anar véder consins de Loishats. Durant la soa abséncia (qu'em en noveme) Marià Dolorisca que cossira mantuns còps au ser, e ua vegada que hè quitament ua crisi d'apoplexia (que torna mercés au son chivau suu quau Annà e la hè pujar).

La mair qu'escriu entà díser a Bernat de la rejúnher per estar a las nòças d'un deus los ancians bordièrs.

Bibliografia

Edicions

• Lo Gojat de novémer : roman.. Tolosa : IEO, 1964.
• Lo gojat de noveme. Reclams, 1995.

Bibliografia critica

• Comellas, Estelle. Bernat o la cèrca d'ua identitat dens Lo gojat de noveme de Bernard Manciet ; La voix occitane : actes du VIIIe congrès de l'Association internationale d'études occitanes, Bordeaux, 12-17 octobre 2005. Presses Universitaires de Bordeaux, 1995 (1385-1391).