Lengas per familha
Vaicí una lista (parciala e simplificada) de las lengas naturalas o construchas, vivas o mòrtas, classadas per familhas.
I indicam pas totas las lengas del Mond (seriá impossible tecnicament), mas sonque una seleccion de lengas entre las mai conegudas. Pasmens assajam de mençonar almens totas las lengas vivas d'Euròpa e de la mar Mediterranèa.
Indicam las familhas de lengas mai importantas. La nocion de familha genetica de lengas es descricha mai en detalh dins l'article consacrat a la lingüistica comparada.
Las temptativas de certans lingüistas (diches "omnicomparatistas"), dempuèi la fin del sègle XX, d'acampar certanas familhas de lengas dins de superfamilhas de lengas an pas bailat de resultats definitius ni consensuals fins ara. Aicí las familhas que son pas encara reconegudas largament son indicadas amb la mençon "familha discutida".
Las familhas que se compausan d'una sola lenga recebon la mençon "1 lenga".
Aquesta lista se basa en granda part subre lo libre de sintèsi de Merritt Ruhlen, A guide to the World's languages (Stanford: Stanford University Press, reedicion de 1991, 1a edicion de 1997). Ara per ara, lo trabalh de Ruhlen es la sola sintèsi qu'assaja d'èsser completa e qu'es accessibla, e mai se pòt recebre de criticas. Ruhlen i repren en particular las òbras de classificacion de son mèstre Joseph Greenberg. Totes dos son d'"omnicomparatistas" e de partisans de las "superfamilhas".
lengas khoisan modificar
La parentat dels grops de la familha khoisan, pausada per Greenberg en 1955, es pus acceptada. Ne vira, en fach, de tres familhas e doas lengas isoladas.
lengas khoe modificar
lengas tuu modificar
lengas kx'a modificar
hadza modificar
sandawe modificar
lengas kadogli modificar
lengas nigèrocongolesas modificar
lengas atlanticocongolesas modificar
lengas mel modificar
lengas mande modificar
lengas kru modificar
lengas dogon modificar
lengas gor modificar
- mòre o mòssi
lengas adamawa modificar
lengas obanguianas modificar
lengas heiban modificar
lengas talodi modificar
lengas katla modificar
lengas rashad modificar
lafofa modificar
Nigèrocongolés sud-central modificar
lengas banto modificar
lengas nilosaharianas modificar
lengas songhai modificar
lengas saharianas modificar
lengas mabanas modificar
Lengas fors modificar
lengas sodanicas orientalas modificar
lengas sodanicas centralas modificar
lengas komuz modificar
lengas kuliak modificar
lengas afroasiaticas modificar
L'afroasiatic tanben se sonava camitosemitic, mas aquel tèrme es perimit e abandonat.
lengas omoticas modificar
lengas coshiticas modificar
- lengas coshiticas del nòrd
- lengas agaw
- lengas coshiticas orientalas de las tèrras bassas
- lengas coshiticas orientalas de las tèrras nautas
lengas semiticas modificar
egipcian modificar
lengas berbèras modificar
- berbèr o amazigh
lengas chadicas modificar
- lengas chadicas de l'oèst
- lengas biu–mandara (chadic central)
- lengas chadicas de l'èst
- lengas masa
lengas aborigènas d'Austràlia modificar
Las lengas australianas son las lengas dels aborigèns d'Austràlia. Compren un quinzenat de familhas. Entre elas, lo pama-nyungan ocupa gaireben tot lo continent, las autras familhas se concentran dins lo centre-nòrd.
lengas pama-nyungan modificar
- grop del sud-èst
- sosgrop victorian
- lengas lower murray
- sosgrop victorian
- victorian de l'èst
- sosgrop macro-kulin
- sosgrop new south wales
- lengas yuin-kuric
- lengas wiradhuricas o lengas new south wales centralas
- sosgrop còst nòrd
- sosgrop victorian
- sosgrop del nòrd
- lengas gòlfe
- lengas pama-maricas
- grop central
- sosgrop arandic–thura-yura
- sosgrop queensland sud-oèst
- lengas karnicas
- sosgrop new south wales sud-oèst
- grop de l'oèst
- yolngu-ngarna
- lengas nyungicas
- nyungic del desèrt
- nyungic del sud-oèst
lengas bunubanas modificar
lengas daly de l'oèst modificar
lengas daly de l'èst modificar
lengas daly del sud modificar
lengas garrwanas modificar
lengas gunwinyguanas modificar
lengas iwaidjanas modificar
lengas jarrakanas modificar
lengas limilngan modificar
lengas mirndi modificar
lengas nyulnyulanas modificar
lengas tangkicas modificar
lengas wagaydyicas modificar
lengas worrorranas modificar
lengas tasmanianas modificar
lengas andamanesas modificar
lengas papós modificar
lengas transneoguineanas modificar
Aquela familha recampa la majoritat de las lengas dichas "papós", en Nòva Guinèa.
Papó occidental modificar
East Bird's Head modificar
lengas geelvink bay modificar
Sko modificar
Kwomtari-baibai modificar
Lengas left may modificar
lengas amto-musanas modificar
lengas torricelli modificar
Sepik-Ramu modificar
Papó oriental modificar
Lengas austroasiaticas modificar
lengas aslianas modificar
lengas bahnaricas modificar
lengas katuicas modificar
lengas khasi-palaungicas modificar
lengas khmericas modificar
- khmer o cambotjan
lengas khmuicas modificar
lengas mangicas modificar
lengas monicas modificar
lengas munda modificar
lengas mòn-khmer modificar
lengas nicobaricas modificar
lengas pearicas modificar
lengas vieticas modificar
Lengas miao-yao modificar
lengas tai-kadai modificar
Lengas tai modificar
Lengas austronesianas modificar
lengas malaiopolinesianas modificar
malaiopolinesian occidental modificar
- ilokano
- magindanao
- tagalòg o pilipino o filipino
- cebuano
- macassarés
- malgash
malaiopolinesian centreoriental modificar
lengas sinotibetanas modificar
lengas siniticas modificar
lengas tibetobirmanas modificar
lengas brahmaputranas modificar
lengas digaricas modificar
lengas midzuïcas modificar
lengas angami-pochuri modificar
lengas ao modificar
lengas kho-bwa modificar
lengas tani modificar
lengas zeme modificar
lengas karenicas modificar
lengas dravidicas modificar
lengas caucasencas del nòrd-oèst modificar
lengas caucasencas del nòrd-èst modificar
lengas kartvelianas modificar
lengas indoeuropèas modificar
Italoceltic modificar
lengas italicas modificar
- òsc (estench)
- sabèl (estench)
- ombrian antic o ombre antic (estench)
- falisc (estench)
- latin
Lengas romanicas o lengas latinas, venent del latin modificar
- occitan
- catalan
- galègoportugués: galician e portugués
- castelhan o espanhòl
- aragonés (sa classificacion dins l'espanhòl es discutida)
- leonés
- mossarabi (estench)
- francés o lenga d'oïl
- francoprovençal o arpitan
- romanch
- ladin
- friolan
- italian
- nòrd-italian o italian septentrional o padan (sa classificacion dins l'italian es discutida)
- còrs (sa classificacion dins l'italian es discutida)
- sarde
- dalmata (estench)
- romanés
- aromanés (sa classificacion dins lo romanés es discutida)
Ligur antic (estench) modificar
- ligur antic (estench)
lengas celticas modificar
lengas germanicas modificar
- Germanic occidental
- anglés
- frison
- bas-alemand o bas-saxon
- neerlandés
- afrikaans
- aut alemand o alemand
- yiddish
- francic (platt lorenc)
- Germanic nordic o escandinau: lengas venent del noroèc (estench)
- Germanic oriental (estench)
Baltoeslau modificar
lengas balticas modificar
- leton
- lituan o lituanian
- prussian ancian (estench)
lengas eslavas modificar
- Eslau occidental
- Eslau oriental
- Eslau meridional
- eslovèn
- sèrbocroat: croat, bosnian e sèrbe
- bulgar: bulgar e macedonian
grèc o ellenic modificar
albanés modificar
armèni modificar
lengas anatolianas (estench) modificar
Agni-kuchi o tokharian (estench) modificar
Indoiranian modificar
lengas iranianas modificar
- avestic (estench)
- sogdian (estench)
- zaza
- gorani
- curd
- lor
- persan o pèrsa (inclusent lo tatgic e lo dari)
- balochi
- mazandarani
- guilani
- ossèt < alan (estench) < sarmata (estench) < scita (estench)
- pashto o pathan o afgan
Indoarian modificar
- sanscrit (estench)
- romaní
- indostani
- panjabi
- lahnda
- rajastani
- bihari
- nepalés o pahari
- bhili
- gujarati
- marata
- konkani
- oriya
- bengalin
- assamés
- singalés
lengas noristanianas modificar
Lengas oralicas modificar
Lengas turquesas modificar
Lengas mongòlas modificar
Lengas tongozas modificar
Corean modificar
lengas japonicas modificar
Lengas paleosiberianas modificar
lengas ienisseianas modificar
lengas chokchi-kamchadalas modificar
Lengas iokaguiras modificar
Esquimaud-alèuta modificar
Alèuta modificar
Esquimaud modificar
yupik modificar
inuit o inuktitut modificar
- inuit o inuktitut
lengas amerindianas modificar
Las lengas amerindianas son pas una familha de lengas, mas una denominacion geografica qu'acampa las familhas de lengas d'America.
lengas d'America del Nòrd modificar
- lengas algicas
- lengas iroquesas
- lengas sioanas
- lengas salish
- lengas alseanas
- lengas caddoanas
- lengas chimakuanas
- lengas chinook
- lengas chumash
- lengas comecrudanas
- lengas coos
- lengas costanoanas
- lengas kalapuyanas
- lengas keresanas
- lengas kiowa-tanoanas
- lengas maiduanas
- lengas miwok
- lengas palaihnihanas
- lengas sahaptianas
- lengas pomo
- lengas shastanas
- lengas siuslawanas
- lengas tsimshianicas
- lengas utoastècas
- lengas wakashanas
- lengas wintuanas
- lengas yokuts
- lengas yukianas
- lengas yumanas
- lengas muscogèas
- lengas na-dené
- lengas atabascanas
lengas de Mesoamerica modificar
Familhas de lengas d'America del sud modificar
- lengas tupí
- lengas caribas
- lengas arawaks
- lengas chibchanas
- lengas chocó
- lengas tiniguanas
- lengas jirajaranas
- lengas timote-cuica
- lengas guahibanas
- lengas salibanas
- lengas barbacoanas
- lengas jivaro
- lengas peba-yaguanas
- lengas tucanoanas
- lengas panoanas
- lengas zaparoanas
- lengas bora-witotoanas (familha discutida)
- lengas yanomani
- lengas tacananas
- lengas chapacuranas
- lengas mosetenanas
- lengas arawanas
- lengas nambiquaras
- lengas macro-ge (familha discutida)
- lengas guaicuruanas
- lengas mataguaianas
- lengas mascòi
- lengas lule-vilela
- lengas zamucoanas
- lengas charruanas
- lengas huarpeanas
- lengas chon
- lengas alacalofanas
- quíchoa
- aimara
- mapudungun o mapuche o araucan
lengas non classificadas modificar
Aquestas lengas apertenon benlèu a de familhas, mas los lingüistas arriban pas encara de determinar a quinas. Son pas forçadament de lengas "isoladas".