Oromo
L’oromo (en oromo oromiffa o afaan oromoo) es una lenga coshitica parlada per unes 25 milions de personas en Africa (Etiopia, Kenya).
| oromo afaan oromoo, oromiffa | |
| Parlat en | Etiopia, Kenya |
|---|---|
| Region | Africa |
| Locutors | 25 milions de |
| Tipologia | cap |
| Classificacion lingüistica | Oromo |
| Estatut oficial | |
| Oficial de | Etiopia |
| Acadèmia | cap |
| Còdis lingüistics | |
| ISO 639-1 | om  |
| ISO 639-2 | orm |
| ISO 639-3 | orm |
| Ethnologue | orm |
| Glottolog | nucl1736 |
| ASCL | 9206 |
| IETF | om |
| Mòstra | |
| Article primier de la Declaracion dei Drechs Umans. Qabxii 1 | |
Es la lenga mai parlada pel pòble oromo, mas foguèt tanben adoptada per d'autres pòbles. Segond d'unes, es una familha de lengas, e la nòrma ISO 639 ne destria cinc:
- gax – oromo de Borana–Arsi–Guji–Walagaa
- hae – oromo oriental
- orc – orma
- gaz – oromo del centre oèst
- ssn – waata
Alfabet e pronóncia modificar
Après un emplec a l'encòp de l'alfabet latin e del sillabari sabean (de l'amharic), l'alfabet latin foguèt adoptat definitivament en 1991.[1] Las cinc vocalas de l'oromo (dubbachiiftuu: a, e, i, o, u) pòdon èsser cortas o longas. Se son longas, son dobladas dins l'escritura (aa, ee, ii, oo, uu). L'oromo a tanben 21 consonas (las de l'alfabet latin basic, dubbifamaa) e sièis digrafs (qubee dachaa: ch, dh, ny, ph, sh, ts).
Per separar una vocala longa d'una autra tanhenta, s'utiliza l'apostròfa (hudhaa, ex. taa'i, "plegatz la cama"). Se doas consonas se seguisson dins l'escritura, una vocala implicita (a) s'ausís (irra butaa, ex. sirna [sirana]).
Qualques mots modificar
| Revirada | Mot oromo |
|---|---|
| tèrra | lafa |
| cial/ceu | waakha |
| aiga | bishaan |
| fuòc | ibidda |
| òme | nama |
| femna | naddheen |
| manjar/minjar | nyaaccuu |
| beure | dhuguu |
| grand/beu | guddaa |
| nuech/nueit | alkan |
| jorn | guyyaa |
Referéncias e nòtas modificar
- ↑ Joan Francés Blanc, Lexic oromo-occitan e occitan-oromo, Edicions Talvera, 2010, ISBN 979-10-90696-04-4 (en linha)