Oromo

L’oromo (en oromo oromiffa o afaan oromoo) es una lenga coshitica parlada per unes 25 milions de personas en Africa (Etiopia, Kenya).

Oromo

Parlat en	Etiopia, Kenya
Region	Africa
Locutors	25 milions de
Tipologia	cap
Classificacion lingüistica
Oromo
Estatut oficial
Oficial de	Etiopia
Acadèmia	cap
Còdis lingüistics
ISO 639-1	om
ISO 639-2	orm
ISO 639-3	orm
Ethnologue	orm
Glottolog	nucl1736
ASCL	9206
IETF	om
Mòstra
Article primier de la Declaracion dei Drechs Umans. Qabxii 1 Namooti hundinuu birmaduu ta'anii mirgaa fi ulfinaanis wal-qixxee ta'anii dhalatan. Sammuu fi qalbii ittiin yaadan waan uumamaan kennameef, hafuura obbolummaatiin walii-wajjin jiraachuu qabu.

Los pòbles parlaoromo

Es la lenga mai parlada pel pòble oromo, mas foguèt tanben adoptada per d'autres pòbles. Segond d'unes, es una familha de lengas, e la nòrma ISO 639 ne destria cinc:

• gax – oromo de Borana–Arsi–Guji–Walagaa
• hae – oromo oriental
• orc – orma
• gaz – oromo del centre oèst
• ssn – waata

Alfabet e pronóncia

Après un emplec a l'encòp de l'alfabet latin e del sillabari sabean (de l'amharic), l'alfabet latin foguèt adoptat definitivament en 1991. Las cinc vocalas de l'oromo (dubbachiiftuu: a, e, i, o, u) pòdon èsser cortas o longas. Se son longas, son dobladas dins l'escritura (aa, ee, ii, oo, uu). L'oromo a tanben 21 consonas (las de l'alfabet latin basic, dubbifamaa) e sièis digrafs (qubee dachaa: ch, dh, ny, ph, sh, ts).

Per separar una vocala longa d'una autra tanhenta, s'utiliza l'apostròfa (hudhaa, ex. taa'i, "plegatz la cama"). Se doas consonas se seguisson dins l'escritura, una vocala implicita (a) s'ausís (irra butaa, ex. sirna [sirana]).

Qualques mots

Revirada	Mot oromo
tèrra	lafa
cial/ceu	waakha
aiga	bishaan
fuòc	ibidda
òme	nama
femna	naddheen
manjar/minjar	nyaaccuu
beure	dhuguu
grand/beu	guddaa
nuech/nueit	alkan
jorn	guyyaa