Ongrés

Magyar
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas

Parlat en	Ongria, e autres païses
Regions	Euròpa Centrala
Parlat per	13,1 milions de personas
Classament pel nombre de locutors	52^ena
Tipologia	SOV + òrdre liure [1]
Familha lingüistica	Lengas oralicas lengas finoogricas lengas ogricas Ongrés
Grop	Lengas oralicas
Estatut oficial
Lenga oficiala de	Ongria, Union Europèa
Acadèmia	—
ISO 639-1	hu (en)
ISO 639-2	hun (en)
ISO 639-3	hun (en)
ISO 639-6	hun (en)
Parent	ugrc (en)
Tipe	L (lenga viva)
Mòstra
Article primièr de la Declaracion dels Dreches de l'Òme 1. cikk Minden emberi lény szabadon születik és egyenlő méltósága és joga van. Az emberek, ésszel és lelkiismerettel bírván, egymással szemben testvéri szellemben kell hogy viseltessenek.

L'ongrés o magiar (magyar) es una lenga finoogrica d'Euròpa Centrala. Es la lenga oficiala d'Ongria, a mai se parla dins de regions ongresas de Serbia, Eslovaquia, Ucraïna, Croàcia e Romania, e tanben (dempuèi lo 1èr de mai de 2004) es oficiala dins l'Union Europèa.

Fonetica e escrituraModificar

AlfabetModificar

A l'origina aquesta lenga fasiá servir un sistèma d'escritura runica (rovásírás, székely rovásírás o simplament rovás), pr'aquò Sant Estève, lo primièr monarca del Reialme d'Ongria entamenèt una reforma per adoptar l'alfabet latin parallèla a la conversion al cristianisme que se faguèt lo país. Uèi s'emplega una varianta d'aqueste alfabet amb qualques letras particularas, amb d'accents per las vocalas (coma ő i ű), e de combinasons de consonas (digrafs) coma gy, cz o sz que son particularas a aquesta lenga.

Qualques frasas basicasModificar

Szervusz (o forma corta szia – Adieu (a una persona)
Sziasztok / Szervusztok – Adieussiatz (per mai d'una persona)
Hogy vagy? – Cossí va? (informal)
Hogy van? – Cossí va? (formal en vossejar)
Hogy vagytok? – Cossí anatz? (per mai d'una persona)
Jól vagyok, köszönöm – Va plan, mercé
Jó reggelt – Bonjorn (de matin)
Jó napot – Bonjorn (lo demai del jorn nap es jorn o/e solelh)
Jó estét – Bona nuèch
Viszontlátásra (o forma corta viszlat) – Adieu (per partir)
Igen – Òc
Nem – Non
Köszönöm – Mercé
Köszönöm szépen – Mercé plan
Köszi – Mercé (colloquial)
Szivesen – De res
Bocsánat! – Perdon!
Károly vagyok – Soi Karoly (Carles)
Értem – Compreni
Nem értem – Compreni pas
Nem tudom - Sabi pas
Hol van...? – Ont es...?
Nyitva dobèrt
Zarva barrat

Distribucion geografica actualaModificar

Zònas de l'Euròpa centrala amb parlants d'ongrés.

País	Parlants
Ongria	9.500.000-10.000.000 (2001)
Romania (principalament Transilvània)	1.443.970 (2002)
Eslovaquia	520,528 (2001)
Serbia (principalament a Voivodina)	293.299 (2002)
Ucraïna (principalament a la Transcarpàcia)	149.400 (2001)
Estats Units	117.973
Canadà	75.555 (2001)
Israèl	70.000
Àustria (principalament a Burgenland)	22.000
Croàcia	16.500
Eslovènia	9.240

Total	12.000.000-13.000.000

Fònt: Ethnologue

Vejatz tanbenModificar

Portal de las lengas