L'ongrés (var. ongarés) o tanben magiar (magyar) es una lenga finoogrica d'Euròpa Centrala. Es la lenga oficiala d'Ongria, a mai se parla dins de regions ongresas de Serbia, Eslovaquia, Ucraïna, Croàcia e Romania, e tanben (dempuèi lo 1èr de mai de 2004) es oficiala dins l'Union Europèa.

Ongrés
Magyar
Dist of hu lang europe-oc.svg
Locutors13,1 milions de
TipologiaSOV + òrdre liure [1]
Familha lingüisticaOngrés
Estatut oficial
Oficial deBandièra: OngriaOngria
Union Europèa
Regional
Bandièra: EslovèniaEslovènia
Bandièra: UcraïnaUcraïna
Bandièra: ÀustriaÀustria
Bandièra: RomaniaRomania
Bandièra: EslovaquiaEslovaquia
Voivodina
Còdis de lenga
ISO 639‐1hu (en)
ISO 639‐2hun (en)
ISO 639‐3hun (en)
ISO 639-6hun (en)
Mòstra
Article primièr de la Declaracion dels Dreches de l'Òme en ongrés:

1. cikk

Minden emberi lény szabadon születik és egyenlő méltósága és joga van. Az emberek, ésszel és lelkiismerettel bírván, egymással szemben testvéri szellemben kell hogy viseltessenek.

Fonetica e escritura modificar

Alfabet modificar

A l'origina aquesta lenga fasiá servir un sistèma d'escritura runica (rovásírás, székely rovásírás o simplament rovás), pr'aquò Sant Estève, lo primièr monarca del Reialme d'Ongria entamenèt una reforma per adoptar l'alfabet latin parallèla a la conversion al cristianisme que se faguèt lo país. Uèi s'emplega una varianta d'aqueste alfabet amb qualques letras particularas, amb d'accents per las vocalas (coma ő i ű), e de combinasons de consonas (digrafs) coma gy, cz o sz que son particularas a aquesta lenga.

Lèxic de basa modificar

  • Szervusz (o forma corta szia – Adieu (a una persona)
  • Sziasztok / Szervusztok – Adieussiatz (per mai d'una persona)
  • Hogy vagy? – Cossí va? (informal)
  • Hogy van? – Cossí va? (formal en vossejar)
  • Hogy vagytok? – Cossí anatz? (per mai d'una persona)
  • Jól vagyok, köszönöm – Va plan, mercé
  • Jó reggelt – Bonjorn (de matin)
  • Jó napot – Bonjorn (lo demai del jorn nap es jorn o/e solelh)
  • Jó estét – Bona nuèch
  • Viszontlátásra (o forma corta viszlat) – Adieu (per partir)
  • Igen – Òc
  • Nem – Non
  • Köszönöm – Mercé
  • Köszönöm szépen – Mercé plan
  • Köszi – Mercé (colloquial)
  • Szivesen – De res
  • Bocsánat! – Perdon!
  • Károly vagyok – Soi Karoly (Carles)
  • Értem – Compreni
  • Nem értem – Compreni pas
  • Nem tudom - Sabi pas
  • Hol van...? – Ont es...?
  • Nyitva dobèrt
  • Zarva barrat

Distribucion geografica actuala modificar

País Parlants
Ongria 9.500.000-10.000.000 (2001)
Romania
(principalament Transilvània)
1.443.970 (2002)
Eslovaquia 520,528 (2001)
Serbia
(principalament a Voivodina)
293.299 (2002)
Ucraïna
(principalament a la Transcarpàcia)
149.400 (2001)
Estats Units 117.973
Canadà 75.555 (2001)
Israèl 70.000
Àustria
(principalament a Burgenland)
22.000
Croàcia 16.500
Eslovènia 9.240

Total 12.000.000-13.000.000
Fònt: Ethnologue

Vejatz tanben modificar