Mossarabi

Lo mossarabi o mossarab (de l'arabi: مستعرب [mustaʕrab], «arabizat») es un ensemble de dialèctes romanics uèi desapareguts qu'èran parlats dins la peninsula Iberica a l'epòca d'Al Andalús. Lo mossarabi venguèt del latin tardiu e dels primièrs dialèctes romanics parlats entre los sègles V e VIII , e foguèt parlat fins al sègle XIV. Aqueste ensemble de dialèctes se ditz mossarabi, e mai que i aguèsse pas jamai d'estandard comun.

Mossarabi

Mossarabi, Mossarab
Region	peninsula Iberica
Locutors	extincion entre los sègles xv e xvi
Sistèma d'escritura	alfabet latin alfabet arabi alfabet ebrieu
Classificacion lingüistica	Lengas indoeuropèas Lengas italicas Lengas romanicas Lengas galloibericas Lengas iberoromanicas Lengas iberoromanicas occidentalas Mossarabi
Còdis lingüistics
ISO 639-3	mxi
Glottolog	moza1249
IETF	mxi

Aprèp la conquista musulmana de la peninsula Iberica, la populacion ispanovisigotica e ispanoromana de lenga romanica se vegèt somesa a la pression aràbia subre sa lenga e sa religion, e adoptèt fòrça de las costumas e tradicions dels conquistaires mas servèt la religion crestiana. Aquesta populacion presenta mai que mai al sud de la peninsula foguèt nomenada mossarabi. E mai qu'adoptèsson plenament las tradicions aràbias ne'n foguèt pas parièr per la lenga, e la majoritat d'entre els conservèron sos dialèctes romanics anteriors, qu'anavan subir l'influéncia de la lenga aràbia; se pensa que lo dialècte romanic s'utilizava mai dins lo mitan familiar e l'arabi dins los mitans social, comercial e cultural. Aquesta diglossia entre la populacion mossaràbia daissèt sa traça sus las lengas romanicas posterioras de la peninsula jos la forma d'un superstrat arabi fòrça abondant dins lo vocabulari.

Entre aqueles diferents dialèctes romanics i aviá pas d'unitat, e a la diferéncia de las autras lengas romanicas, s'escrivián en alfabet arabi e non pas en alfabet latin. Segon Josep María Solá-Solé, lo mossarabi fasiá «partida del parlar pròpri de las comunitats crestianas que, somesas a l'Islam, contunhavan de viure dins los grands centres urbans de l'ancian reialme visigotic.» Aquesta lenga nos es coneguda principalament per las kharjas (jarŷa) (estròfas finalas de las poesias nomenadas moaxajas) dels poetas andalosins, que dins d'unas ocasions utilizavan de repics romanics amb qualques arabismes e ebraïsmes.

Mapa etnicolingüistica del sud-oèst d'Euròpa entre los ans 1000 e 2000