Lengas tongozas

Las lengas tongozas son parladas dins lo nòrd d'Asia (Republica populara de China, Federacion russa, Japon e Mongolia) pels pòbles tongozes.

Totas las lengas tongozas son amenaçadas.

Lor classificacion es l'objècte de controvèrsia. Tradicionalament, son consideradas coma de lengas altaïcas. Mai recentament, se considera tanben que son puslèu d'integrar dins un ensemble macroaltaïc. Se considera tanben que las lengas altaïcas son puslèu una aira lingüistica qu'una familha.

Las lengas: classificacion

Tongoz septentrional (32 000 locutors)

• Even (Lamut) (5 656)
• Grop Evenki (26 000 locutors)
  • Evenki (ancianament: Tongoz pròpri) (25 000 locutors)
  • Oroqen (1200 locutors)
  • Solon (es lo principal dialècte dels Evencs de China, sos locutors son comptats amb l'evenki)
  • Negidal (74 locutors)
• Grop Oroch-Udege (111 locutors)
  • Oroch (8 locutors)
  • Udege (103 locutors)

Tongoz meridional (31 500 locutors)

• Grop manchó-xibe (30 000 locutors)
  • Manchó pròpri (10 locutors)
    • Xibe: parlat dins la província de Xinjiang (30 000 locutors)
• Grop nanai (1588 locutors)
  • Nanai (1387 locutors)
  • Orok (47 locutors)
  • Ulch (154 locutors)

Totas las donadas pel nombre de locutors son per 2010 (recensaments oficials o evaluacions).

Mapa lingüistica de las lengas tongozas

Origina de las lengas

Los lingüistas classan las lengas tongozas dins la familha altaïca. L'origina d'aquestes pòbles demòra çaquelà controversada e discutida.

Situacion actuala e estatut

Totas las lengas d'aquesta familha son amenaçadas e demòra de mal estimar quantas d'aquestas lengas seran encara parladas en 2100. I a mens de 65 000 personas dins lo mond que parlan una de las 12 lengas tongozas. Qualques lengas tongozas benefician d'un estatut d'oficialitat. La majoritat beneficia tanben d'una reconeissença oficiala d'estatut de lenga minoritària.

Estatut en Russia

L'evenki es reconegut coma lenga oficiala amb lo rus dins lo District Evenc. Dins aquest district los Evencs son minoritaris. Es ensenhat.

Estatut en China

L'evenki es reconegut coma lenga oficiala amb lo mandarin estandard dins lo Bandièra Autonòma Evenca. Es una lenga ensenhada a l'escòla. Lo xibe es cooficial dins lo District Autonòm Xibe de Qapqal. L'oroqen es reconegut dins la Bandièra Autonòma Oroqena.

Vejatz tanben

• Lengas per familha