Lengas per familha
Vaicí una lista (parciala e simplificada) de las lengas naturalas o construchas, vivas o mòrtas, classadas per familhas.
I indicam pas totas las lengas del Mond (seriá impossible tecnicament), mas sonque una seleccion de lengas entre las mai conegudas. Pasmens assajam de mençonar almens totas las lengas vivas d'Euròpa e de la mar Mediterranèa.
Indicam las familhas de lengas mai importantas. La nocion de familha genetica de lengas es descricha mai en detalh dins l'article consacrat a la lingüistica comparada.
Las temptativas de certans lingüistas (diches "omnicomparatistas"), dempuèi la fin del sègle XX, d'acampar certanas familhas de lengas dins de superfamilhas de lengas an pas bailat de resultats definitius ni consensuals fins ara. Aicí las familhas que son pas encara reconegudas largament son indicadas amb la mençon "familha discutida".
Las familhas que se compausan d'una sola lenga recebon la mençon "1 lenga".
Aquesta lista se basa en granda part subre lo libre de sintèsi de Merritt Ruhlen, A guide to the World's languages (Stanford: Stanford University Press, reedicion de 1991, 1a edicion de 1997). Ara per ara, lo trabalh de Ruhlen es la sola sintèsi qu'assaja d'èsser completa e qu'es accessibla, e mai se pòt recebre de criticas. Ruhlen i repren en particular las òbras de classificacion de son mèstre Joseph Greenberg. Totes dos son d'"omnicomparatistas" e de partisans de las "superfamilhas".
lengas khoisanModificar
La parentat dels grops de la familha khoisan, pausada per Greenberg en 1955, es pus acceptada. Ne vira, en fach, de tres familhas e doas lengas isoladas.
lengas khoeModificar
lengas tuuModificar
lengas kx'aModificar
hadzaModificar
sandaweModificar
lengas kadogliModificar
lengas nigèrocongolesasModificar
lengas atlanticocongolesasModificar
lengas melModificar
lengas mandeModificar
lengas kruModificar
lengas dogonModificar
lengas gorModificar
- mòre o mòssi
lengas adamawaModificar
lengas obanguianasModificar
lengas heibanModificar
lengas talodiModificar
lengas katlaModificar
lengas rashadModificar
lafofaModificar
Nigèrocongolés sud-centralModificar
lengas bantoModificar
lengas nilosaharianasModificar
lengas songhaiModificar
lengas saharianasModificar
lengas mabanasModificar
Lengas forsModificar
lengas sodanicas orientalasModificar
lengas sodanicas centralasModificar
lengas komuzModificar
lengas kuliakModificar
lengas afroasiaticasModificar
L'afroasiatic tanben se sonava camitosemitic, mas aquel tèrme es perimit e abandonat.
lengas omoticasModificar
lengas coshiticasModificar
- lengas coshiticas del nòrd
- lengas agaw
- lengas coshiticas orientalas de las tèrras bassas
- lengas coshiticas orientalas de las tèrras nautas
lengas semiticasModificar
egipcianModificar
lengas berbèrasModificar
- berbèr o amazigh
lengas chadicasModificar
- lengas chadicas de l'oèst
- lengas biu–mandara (chadic central)
- lengas chadicas de l'èst
- lengas masa
lengas aborigènas d'AustràliaModificar
Las lengas australianas son las lengas dels aborigèns d'Austràlia. Compren un quinzenat de familhas. Entre elas, lo pama-nyungan ocupa gaireben tot lo continent, las autras familhas se concentran dins lo centre-nòrd.
lengas pama-nyunganModificar
- grop del sud-èst
- sosgrop victorian
- lengas lower murray
- sosgrop victorian
- victorian de l'èst
- sosgrop macro-kulin
- sosgrop new south wales
- lengas yuin-kuric
- lengas wiradhuricas o lengas new south wales centralas
- sosgrop còst nòrd
- sosgrop victorian
- sosgrop del nòrd
- lengas gòlfe
- lengas pama-maricas
- grop central
- sosgrop arandic–thura-yura
- sosgrop queensland sud-oèst
- lengas karnicas
- sosgrop new south wales sud-oèst
- grop de l'oèst
- yolngu-ngarna
- lengas nyungicas
- nyungic del desèrt
- nyungic del sud-oèst
lengas bunubanasModificar
lengas daly de l'oèstModificar
lengas daly de l'èstModificar
lengas daly del sudModificar
lengas garrwanasModificar
lengas gunwinyguanasModificar
lengas iwaidjanasModificar
lengas jarrakanasModificar
lengas limilnganModificar
lengas mirndiModificar
lengas nyulnyulanasModificar
lengas tangkicasModificar
lengas wagaydyicasModificar
lengas worrorranasModificar
lengas tasmanianasModificar
lengas andamanesasModificar
lengas papósModificar
lengas transneoguineanasModificar
Aquela familha recampa la majoritat de las lengas dichas "papós", en Nòva Guinèa.
Papó occidentalModificar
East Bird's HeadModificar
lengas geelvink bayModificar
SkoModificar
Kwomtari-baibaiModificar
Lengas left mayModificar
lengas amto-musanasModificar
lengas torricelliModificar
Sepik-RamuModificar
Papó orientalModificar
Lengas austroasiaticasModificar
lengas aslianasModificar
lengas bahnaricasModificar
lengas katuicasModificar
lengas khasi-palaungicasModificar
lengas khmericasModificar
- khmer o cambotjan
lengas khmuicasModificar
lengas mangicasModificar
lengas monicasModificar
lengas mundaModificar
lengas mòn-khmerModificar
lengas nicobaricasModificar
lengas pearicasModificar
lengas vieticasModificar
Lengas miao-yaoModificar
lengas tai-kadaiModificar
Lengas taiModificar
Lengas austronesianasModificar
lengas malaiopolinesianasModificar
malaiopolinesian occidentalModificar
- ilokano
- magindanao
- tagalòg o pilipino o filipino
- cebuano
- macassarés
- malgash
malaiopolinesian centreorientalModificar
lengas sinotibetanasModificar
lengas siniticasModificar
lengas tibetobirmanasModificar
lengas brahmaputranasModificar
lengas digaricasModificar
lengas midzuïcasModificar
lengas angami-pochuriModificar
lengas aoModificar
lengas kho-bwaModificar
lengas taniModificar
lengas zemeModificar
lengas karenicasModificar
lengas dravidicasModificar
lengas caucasencas del nòrd-oèstModificar
lengas caucasencas del nòrd-èstModificar
lengas kartvelianasModificar
lengas indoeuropèasModificar
ItalocelticModificar
lengas italicasModificar
- òsc (estench)
- sabèl (estench)
- ombrian antic o ombre antic (estench)
- falisc (estench)
- latin
Lengas romanicas o lengas latinas, venent del latinModificar
- occitan
- catalan
- galègoportugués: galician e portugués
- castelhan o espanhòl
- aragonés (sa classificacion dins l'espanhòl es discutida)
- leonés
- mossarabi (estench)
- francés o lenga d'oïl
- francoprovençal o arpitan
- romanch
- ladin
- friolan
- italian
- nòrd-italian o italian septentrional o padan (sa classificacion dins l'italian es discutida)
- còrs (sa classificacion dins l'italian es discutida)
- sarde
- dalmata (estench)
- romanés
- aromanés (sa classificacion dins lo romanés es discutida)
Ligur antic (estench)Modificar
- ligur antic (estench)
lengas celticasModificar
lengas germanicasModificar
- Germanic occidental
- anglés
- frison
- bas-alemand o bas-saxon
- neerlandés
- afrikaans
- aut alemand o alemand
- yiddish
- francic (platt lorenc)
- Germanic nordic o escandinau: lengas venent del noroèc (estench)
- Germanic oriental (estench)
BaltoeslauModificar
lengas balticasModificar
- leton
- lituan o lituanian
- prussian ancian (estench)
lengas eslavasModificar
- Eslau occidental
- Eslau oriental
- Eslau meridional
- eslovèn
- sèrbocroat: croat, bosnian e sèrbe
- bulgar: bulgar e macedonian
grèc o ellenicModificar
albanésModificar
armèniModificar
lengas anatolianas (estench)Modificar
Agni-kuchi o tokharian (estench)Modificar
IndoiranianModificar
lengas iranianasModificar
- avestic (estench)
- sogdian (estench)
- zaza
- gorani
- curd
- lor
- persan o pèrsa (inclusent lo tatgic e lo dari)
- balochi
- mazandarani
- guilani
- ossèt < alan (estench) < sarmata (estench) < scita (estench)
- pashto o pathan o afgan
IndoarianModificar
- sanscrit (estench)
- romaní
- indostani
- panjabi
- lahnda
- rajastani
- bihari
- nepalés o pahari
- bhili
- gujarati
- marata
- konkani
- oriya
- bengalin
- assamés
- singalés
lengas noristanianasModificar
Lengas oralicasModificar
Lengas turquesasModificar
Lengas mongòlasModificar
Lengas tongozasModificar
CoreanModificar
lengas japonicasModificar
Lengas paleosiberianasModificar
lengas ienisseianasModificar
lengas chokchi-kamchadalasModificar
Lengas iokaguirasModificar
Esquimaud-alèutaModificar
AlèutaModificar
EsquimaudModificar
yupikModificar
inuit o inuktitutModificar
- inuit o inuktitut
lengas amerindianasModificar
Las lengas amerindianas son pas una familha de lengas, mas una denominacion geografica qu'acampa las familhas de lengas d'America.
lengas d'America del NòrdModificar
- lengas algicas
- lengas iroquesas
- lengas sioanas
- lengas salish
- lengas alseanas
- lengas caddoanas
- lengas chimakuanas
- lengas chinook
- lengas chumash
- lengas comecrudanas
- lengas coos
- lengas costanoanas
- lengas kalapuyanas
- lengas keresanas
- lengas kiowa-tanoanas
- lengas maiduanas
- lengas miwok
- lengas palaihnihanas
- lengas sahaptianas
- lengas pomo
- lengas shastanas
- lengas siuslawanas
- lengas tsimshianicas
- lengas utoastècas
- lengas wakashanas
- lengas wintuanas
- lengas yokuts
- lengas yukianas
- lengas yumanas
- lengas muscogèas
- lengas na-dené
- lengas atabascanas
lengas de MesoamericaModificar
Familhas de lengas d'America del sudModificar
- lengas tupí
- lengas caribas
- lengas arawaks
- lengas chibchanas
- lengas chocó
- lengas tiniguanas
- lengas jirajaranas
- lengas timote-cuica
- lengas guahibanas
- lengas salibanas
- lengas barbacoanas
- lengas jivaro
- lengas peba-yaguanas
- lengas tucanoanas
- lengas panoanas
- lengas zaparoanas
- lengas bora-witotoanas (familha discutida)
- lengas yanomani
- lengas tacananas
- lengas chapacuranas
- lengas mosetenanas
- lengas arawanas
- lengas nambiquaras
- lengas macro-ge (familha discutida)
- lengas guaicuruanas
- lengas mataguaianas
- lengas mascòi
- lengas lule-vilela
- lengas zamucoanas
- lengas charruanas
- lengas huarpeanas
- lengas chon
- lengas alacalofanas
- quíchoa
- aimara
- mapudungun o mapuche o araucan
lengas non classificadasModificar
Aquestas lengas apertenon benlèu a de familhas, mas los lingüistas arriban pas encara de determinar a quinas. Son pas forçadament de lengas "isoladas".