1960
1960 | |
---|---|
Ans : 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 Decennis : Cronologia mesadièra : Cronologias tematicas : Autres calendièrs : |
Aquesta pagina concernís l'an 1960 del calendièr gregorian.
EvenimentsModificar
OccitàniaModificar
FrançaModificar
- 13 de febrièr - Tèst de la primièra bomba atomica francesa, al Sahara argerian.
- 14 de decembre - Fondacion de l'Organizacion de Cooperacion e Desvolopament Economic - OCDE, a París.
EuròpaModificar
- 1 de genièr - Adesion de Soïssa al GATT.
- 2 de març - Lo papa Joan XXIII nomena los primièrs cardenals non blancs: un african, un japonés e un filipin.
- 7 de mai - Moscòu anoncia la captura del pilòt espion american Francis Gary Powers.
- 25 d'agost a 11 de setembre - Los 17(en) Jòcs Olimpics de Roma.
- Novembre - Ruptura ideologica entre l'Union Sovietica e la Republica Populara de China.
AmericaModificar
- 11 de mai - A Buenos Aires 4 agents del Mossad capturan lo nazi Adolf Eichmann, qu'utilizèt lo nom fals de "Ricardo Klement".
Estats Units d'AmericaModificar
Dins lo Sud segregacionista, après tres annadas sensa accion decisiva, quatre estudiants capitèron d'organizar de sit-in còntra lei supermercats Woolworth's e sa politica segregacionista. Començat a Greensboro en febrier, lo movement se difusèt rapidament dins plusors estats (Carolina dau Nòrd, Nevada, Ohio...). I aguèt de violéncias grèvas dins la vila de Birmingham onte la polícia locala, dirigida per un sòci dau Ku Klux Klan, ataquèt lei manifestents (→ 1961).
AfricaModificar
- 21 de març - Massacre de Sharpeville a Johannesburg, Sud-Africa: la policia ataca un grop de manifestants desarmats, causant 69 mòrts.
- 27 d'abril - independéncia de Tògo.
- 20 de junh - independéncia de Senegal.
- 1 de julhet - independéncia de Somalia.
- 1 d'agost - independéncia de Dahomey (Benin).
- 15 d'agost - independéncia de la Republica de Còngo.
- 22 de setembre - independéncia de Mali.
- 28 de novembre - independéncia de Mauritània.
CentrafricaModificar
Independéncia de Centrafrica lo 13 d'aost. Sostengut per França, David Dacko ne venguèt lo premier president.
AsiaModificar
CambòtjaModificar
Mòrt dau rèi Norodom Suramarit. Gaire desirós de tornar venir rèi, Norodom Sihanouk — lo cap vertadier dau país dempuei l'independéncia — creèt la foncion de gardiana dau tròne e la fisèt a sa maire. En parallèl, prenguèt l'estatut de « Cap de l'Estat » per perseguir sa politica de modernizacion e de desvolopament.
D'autra part, après lo complòt e l'atemptat de l'annada precedenta (→ 1959), perseguida de la politica de raprochament ambé la Republica Populara de China ambé la signatura d'un tractat d'amistat e d'un pacte de non agression. Pasmens, aquò agravèt la desgradacion dei relacions ambé leis Estat Units d'America (que participavan a 14% dau budget generau de Cambòtja) e de seis aliats locaus (Tailàndia e Vietnam dau Sud). D'efèct, Norodom Sihanouk èra sospichat per Washington d'èsser tròp favorable au comunisme que se desvolopava dins tota la region. Aquò anava aver de consequéncias importantas dins lo corrent deis annadas seguentas car favorizèt la presa dau poder per lei Khmers Roges.
Enfin, regardant la repression dei partits d'oposicion, Norodom Sihanouk aprofichèt la rosta donada a un jornalista Khieu Samphân per de policiers per enebir tres jornaus e d'arrestar un cinquantenau de jornalistas e d'òmes politics. Pertocant l'afaire Khieu Samphân, lo ministre cargat de mantenir l'òrdre public proteguèt la polícia declarant que la proteccion deis adversaris dau govèrn fasiá pas partida dei deures dei policiers.
ArtsModificar
Sciéncias e tecnicasModificar
ArmamentModificar
Intrada en servici dau MiG-21, avion de caça supersonic desvolopat per l'Union Sovietica. En causa de sei performàncias e de son còst feble, conoguèt un succès fòrça important en Euròpa, en Africa e en Asia. Ansin, amb aperaquí 11 000 unitats produchas de 1959 a 1985, foguèt l'avion de reaccion pus fabricat de l'Istòria.
AstronomiaModificar
Lo 11 de març, capitada dau tir de la sonda espaciala Pioneer 5 per la NASA. Totjorn ais Estats Units d'America, capitada dau premier tir de la fusada Deltà (13 de mai) e de la mesa en orbita de Transit 1, premier satellit d'ajuda a la navegacion.
EconomiaModificar
NaissençasModificar
- 10 de genièr - Brian Cowen, primièr ministre d'Irlanda
- 23 de genièr - Francés Boya Alòs, òme politic aranés
- 29 de genièr - Tigran Sargsian, primièr ministre d'Armenia
- 31 de genièr - Željko Šturanović, primièr ministre de Montenegro
- 8 de febrièr - Alfred Gusenbauer, primièr ministre d'Àustria
- 15 de febrièr - Guy Touvron, trompetista classic occitan
- 5 de març - Catherine Matausch, jornalista francesa
- 7 de març - Ivan Lendl, jogaire de tennis chèc
- 21 de març - Ayrton Senna, pilòt de Formula 1 brasilièr (m. 1994)
- 28 de març - José Maria Neves, primièr ministre de Cap Verd
- 22 d'abril - Pedro Delgado, ciclista espanhòl
- 4 de mai - Werner Faymann, cancelièr d'Àustria
- 18 de mai - Bono, cantaire american (U2)
- 18 de mai - Yannick Noah, jogaire de tennis francés
- 15 de junh - Michèle Laroque, actritz e umorista niçarda
- 20 de junh - John Taylor, musician britanic (Duran Duran)
- 22 de junh - Ágatha Ruiz de la Prada, dessenhaira de mòda espanhòla
- 19 de julhet - Joan-Luc Moudenc, òme politic francés
- 4 d'agost – José Luis Rodríguez Zapatero, primièr ministre espanhòl
- 14 d'agost - Sarah Brightman, cantaira e actritz britanica
- 10 d'agost - Antonio Banderas, actor espanhòl
- 17 d'agost - Sean Penn, actor american
- 9 de setembre - Hugh Grant, actor american
- 2 d'octobre - Massimo Gramellini, escrivan e jornalista italian
- 6 d'octobre - Yves Leterme, primièr ministre de Belgica
- 18 d'octobre - Jean-Claude Van Damme, actor bèlga
- 18 d'octobre - Craig Mello, biologista american, Prèmi Nobel
- 30 d'octobre - Diego Maradona, fotbolaire argentin
- 27 de novembre - Iuliia Tymoshenko, primièra ministra d'Ucraïna
- 3 de decembre - Julianne Moore, actritz americana
- Eric Aubier, trompetista francés
DecèssesModificar
- 4 de genièr - Albert Camus, escrivan francés, Prèmi Nobel de LIteratura (n. 1913)
- 1 d'abril - Tuanku Abdul Rahman ibni Almarhum Tuanku Muhammad, rei de Malàisia (n. 1895)
- 24 d'abril - Max von Laue, fisician alemand, Prèmi Nobel (n. 1879)
- 28 d'abril - Carlos Ibáñez del Campo, president de Chile (n. 1877)
- 30 de mai - Boris Pasternak, escrivan sovietic, Prèmi Nobel de Literatura (n. 1890)
- 5 d'agost - Arthur Meighen, primièr ministre de Canadà (n. 1874)
- 22 de setembre - Melanie Klein, psicanalista austriana (n. 1882)
- 16 de novembre - Clark Gable, actor american (n. 1901)
- 12 de decembre - Christopher Hornsrud, primièr ministre de Norvègia (n. 1859)
Prèmi NobelModificar
- Prèmi Nobel de Fisica : Donald Arthur Glaser
- Prèmi Nobel de Quimia : Willard Frank Libby
- Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina : Frank Macfarlane Burnet, Peter Brian Medawar
- Prèmi Nobel de Literatura : Saint-John Perse
- Prèmi Nobel de la Patz : Albert John Luthuli