1976

Aquesta pagina concernís l'an 1976 del calendièr gregorian.

1976
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Ans : 1973 1974 1975  1976  1977 1978 1979 Decennis : 1940 1950 1960  1970  1980 1990 2000 Sègles : Sègle XIX  Sègle XX  Sègle XXI Millennis : Millenni I  Millenni II  Millenni III Cronologia mesadièra : Gen - Feb - Mar - Abr - Mai - Junh Julh - Ago - Set - Oct - Nov - Dec Cronologias tematicas : Aeronautica • Arquitectura • Automobila • Benda dessenhada • Camins de fèrre • Cinèma • Drech • Economia • Fotbòl • Jòc • Jòc vidèo • Literatura • Musica • Santat e medecina • Sciéncia • Sociologia • Espòrt • Teatre • TV Autres calendièrs : Roman • Chinés • Gregorian • Ebrieu • Indó • Musulman • Persan • Republican

Eveniments

Africa

Sodan

Temptativa de còp d'estat menada per lei partisans dau partit islamista Umma dirigit per Sadiq al-Mahdi. Un milièr d'òmes venguts de Libia intrèron dins la capitala e assaièron de conquistar lei luòcs dau poder sodanés. Après tres jorns de combats, foguèron finalament vencuts per l'arribada d'unitats blindadas e lo sostèn d'Egipte au govèrn de Gaafar Nimeiry. Lei relacions entre Sodan e Libia venguèron marridas per d'annadas. En revènge, Nimeiry decidèt de se raprochar deis islamistas per neutralizar la principala fònt d'oposicion a son poder e acomencèt rapidament de negociar una aliança ambé Sadiq al-Mahdi.

Seichèlas

Independéncia dau país lo 29 de junh.

Sciéncias e tecnicas

Armament

Intrada en servici dau premier carri de combat de tresena generacion (lo T-80 sovietic). A respèct dei carris de segonda generacion, dispausan d'un blindatge composit pus resistent, d'una velocitat pus importanta e de sistèmas informatics d'estabilizacion e de contraròtle de tir que permeton de destrurre rapidament una buta a una portada d'au mens 2 000 m.

Astronomia

Fotografia de Mart realizada per Viking 2.

Capitada de la mesa en orbita de la mission estatsunidenca Viking 2 a l'entorn de Mart. Lo 3 de setembre, la sonda principala larguèt un module d'atteratge que capitèt de se pausar a la superficia de la planeta. La mission estudièt en particular la composicion atmosferica e la preséncia d'una forma de vida. Foncionèt fins a 1978.

Fisica

Descubèrta d'un lepton novèu dich tau per Martin Lewis Perl. Aquela particula a de proprietats similaras a aquelei de l'electron mai sa massa es aperaquí 3 500 còps pus granda. L'autor d'aquela descubèrta recebèt lo Prèmi Nobel de Fisica 1995.

Informatica

Intrada en servici dau Cray-1 que foguèt lo premier superordinator. Desvolopat per la companhiá estatsunidenca Cray, conoguèt un succès important e plusors unitats foguèron produchas.

D'autra part, desvolopament dau sistèma operatiu CP/M per l'engenhaire estatsunidenc Gary Kildall (1942-1994). Aqueu sistèma venguèt rapidament lo sistèma d'esplecha estandard deis ordinators 8 bits de la fin deis annadas 1970 fins au desvolopament de MS-DOS per Microsoft.

Medecina

A partir dei trabalhs dau genetician estatsunidenc Baruch Blumberg (1925-2011), desvolopament dau premier vaccin còntra l'epatita B per una còla dirigida per lo mètge francés Philippe Maupas (1939-1981).

Naissenças

• 9 d'agost - Audrey Tautou, actritz francesa
• 27 de setembre - Francesco Totti, fotbolaire italian

Decèsses

• 10 de genièr - Howlin' Wolf, musician american (n.1910)
• 12 de genièr - Agatha Christie, escrivana anglesa (n.1890)
• 1 de febrièr - Werner Heisenberg, fisician alemand, Prèmi Nobel de Fisica (n.1901)
• 1 de febrièr - George Whipple, scientific american, Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina (n.1878)
• 1 d'abril - Max Ernst, pintor surrealista alemand (n. 1891)
• 17 d'abril - Henrik Dam, mètge danés, Prèmi Nobel (n.1895)
• 26 de mai - Martin Heidegger, filosòf alemand (n.1889)
• 22 d'agost - Juscelino Kubitschek de Oliveira, president de Brasil (n.1902)
• 26 de setembre - Lavoslav Ružička, quimista croat, Prèmi Nobel (n.1887)
• 6 de decembre - João Goulart, president de Brasil (n.1918)

Prèmi Nobel

• Prèmi Nobel de Fisica :
• Prèmi Nobel de Quimia :
• Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina :
• Prèmi Nobel de Literatura :
• Prèmi Nobel de la Patz : Betty Williams, Mairead Corrigan
• Prèmi Nobel d'Economia : Milton Friedman