Ans 1970
IstòriaModificar
1970 : en novembre, arribada dau ciclòn de Bhola en Paquistan Orientau. Mau detectat en causa de l'abséncia de sistèma de deteccion ciclonica dins l'Ocean Indian, entraïnèt una catastròfa, agravada per la manca de reaccion rapida deis autoritats paquistanesas, que s'acabèt per la mòrt d'au mens 500 000 abitants. En mai dei victimas, aquela ineficacitat renforcèt lei movements independentistas en Paquistan Orientau.
1972 : dins lo nòrd-oèst d'Iran, 4 000 mòrts e destruccion de 200 vilatges dins una tempèsta de ventnèu.
1977 : darrier cas conegut de variòla naturala en Somalia (26 d'octòbre). L'eradicion mondiala foguèt certificada dins leis ans 1980 per l'OMS. Dempuei aquela data, lo virüs de la malautiá es oficialament conservat dins un nombre reduch de laboratòris. Totei leis autrei mòstras son estadas destruchas per empedir una resurgéncia.
CulturaModificar
Sciéncias e tecnicasModificar
1972 : descubèrta dei proprietats de l'artemisina, basa dei medicaments antipaludics modèrnes, per un grop scientific chinés dirigit per Tu Youyou. Recebèt lo Prèmi Nobel de Fisiologia ò Medecina 2015 per aquela descubèrta.
1973 : arribada de la sonda espaciala Pioneer 10 dins lo sistèma de Jupitèr. Poguèt realizar de fotografias de la planeta e de sei quatre satellits principaus.
1977 : descubèrta per azard d'un sistèma d'anèus a l'entorn d'Uranus per d'astronòms estatsunidencs.
1977 : intrada en servici dau telescòpi infraroge britanic UKIRT (dubertura 3,8 mètres) ais Observatòris dau Mauna Kea. Èra alora lo telescòpi infraroge pus grand en servici.
DecèsModificar
- Hans Busch, fisician alemand.
- James Chadwick, fisician anglés.
- Ernst Boris Chain, biologista germanobritanic.
- Sydney Chapman, astronòm anglés.
- William Coolidge, fisician estatsunidenc.
- Erich Maria Remarque, escrivan alemand.
- Igor Sikorsky, engenhaire estatsunidenc.
- Alexander Solomon Wiener, biologista estatsunidenc.
- Rupert Wildt, astronòm germanoestatsunidenc.
- Fritz Zwicky, fisician estatsunidenc.