Wikipèdia

Atenas

Atenas[1] ò Atènas[2] es la capitala de Grècia. Situada au centre de la region d'Atica, es lo còr d'una aglomeracion importanta que compren lo pòrt dau Pirèu. Lo gentilici de seis abitants es atenenc -a. En 2011, sa populacion èra de 664 000 abitants dins sei limits comunaus e de 3,7 milions au sen de l'aglomeracion[3]. La vila èra ansin lo centre politic, economic, intellectuau e culturau de Grècia.

Αθήνα
Atenas
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Acropòli · Ancian palais reial · Zappéion · Estadi Olimpic · Monastiráki · Vista de la vila
Escut
Geografia fisica
Coordenadas 37° 59′ N, 23° 44′ E
Geografia politica
País Bandièra: GrèciaGrècia
Periferia Attica
Unitat periferica Atenas Centrala
Cònsol Kōstas Mpakogiannī (ND) 01/09/2019

La vila es bastida a l'entorn de l'Acropòli d'Atenas qu'es restat dempuei 5 000 avC. Durant l'Antiquitat, se desvolopèt fòrça e foguèt una dei ciutats-Estats pus poderosas de Grècia entre lei sègles V e IV avC. D'efiech, aqueu periòde foguèt marcat per la construccion de monuments de remarca (Partenon, etc.) e per de trabalhs filosofics e scientifics majors. A la fin dau sègle IV avC, la vila passèt sota l'influéncia de poissanças pus importantas (Macedònia, Roma, etc.). Perdiguèt son ròtle politic, mai demorèt un important centre culturau fins au sègle V apC. Durant l'Edat Mejana, la vila declinèt lentament per venir una ciutat segondària durant lo periòde otoman. Per de rasons istoricas, foguèt chausida coma capitala de Grècia après l'independéncia dau país. Aquò es a l'origina de l'aglomeracion actuala que conoguèt un desvolopament important gràcias ai modernizacions dau sègle XIX e a l'arriba dei refugiats grècs originaris d'Anatolia expulsats per Turquia en 1922.

La vila actuala d'Atenas demòra un centre culturau important en Euròpa en causa de son passat prestigiós. D'efiech, l'aglomeracion tèn un nombre considerable de vestigis arqueologics majors e dispausa d'infrastructuras modèrnas que li permèton d'aculhir de manifestacions internacionalas coma lei Jòcs Olimpics. Assosta tanben fòrça musèus prestigiós.

Geografia

modificar

Geografia fisica e organizacion de la vila

modificar
 
Imatge satellit de l'aglomeracion atenenca.

Atenas ocupa la màger part dau plan d'Atica, un espaci delimitat per de cadenas de còlas e de montanhas que blocan desenant l'extension dau bastit urban. Lei tèrras agricòlas i èran generalament rocalhosas e pauc drudas. Lo centre istoric se situa au pè de l'Acropòli, una còla rocassosa favorabla a l'establiment d'un abitat fortificat. Aqueu centre es a 5 km dau golf Saronic que dona accès a la mar Egèa. A 8 km au sud-oèst, se tròba tanben lo pòrt naturau dau Pirèu.

Lei quartiers istorics son despartits a l'entorn de l'Acropòli (Pláka, Kolonáki, Monastiráki, Psyrí e Exárcheia). Son largament organizats segon lei precèptes dau neoclassicisme europèu dau sègle XIX car aquel estil foguèt chausit per leis arquitèctes encargats de bastir una capitala modèrna après l'independéncia de Grècia. Lei plaças Omónia e Sindagma ne'n son lei centres neuralgics. Pasmens, uei, l'estil neoclassica es pauc visible dins lei construccions elei meteissei. Lei quartiers pus recents pòrtan lo nom de Tsimentoupolis ò Tsimentopoli (« vila de ciment » ò « vila de betum »). D'efiech, en causa de l'expansion rapida de l'aglomeracion, foguèt necessari de construrre rapidament de lotjaments.

Transpòrt

modificar

Atenas dispausa d'infrastructuras de transpòrt modèrnas, principalament bastidas ò modernizadas per lei Jòcs Olimpics de 2004. La vila es un dei centres de la ret rotiera grèga e dispausa d'un aeropòrt internacionau inaugurat en 2001. Lo pòrt dau Pirèu fa tanben partida dei pòrts pus importants d'Euròpa e dau bacin mediterranèu. Pus localament, dispausa d'una ret densa de transpòrts collectius constituïts de plusors linhas de bus, de tramvai e de metrò. Dempuei lo començament dau sègle XXI, aquela ret a pres una importància novèla car permet de facilitar lei desplaçaments e de redurre leis emissions de gas d'efiech de sèrra.

Clima

modificar

Lo clima atenenc es mediterranèu amb d'estius cauds e eissuchs e d'ivèrns doç. En causa dei relèus presents a l'entorn de la vila, lei precipitacions son relativament limitadas (414 mm annuaus en mejana). L'annada es generalament dominada per un lòng periòde de secaressa que dura d'abriu a d'octòbre. La màger part dei pluèjas son concentradas entre octòbre e febrier. Lei temperaturas mejanas son compresas entre 6 e 34 °C. Lei geladas e lei tombadas de nèu son raras.

Religions

modificar

Atenas es una vila de tradicion ortodòxa e lo cristianisme ortodòx i a encara una influéncia importanta. D'efiech, lo territòri es devesit en 145 parròquias e lei glèisas ortodòxas son donc nommbrosas. Son geridas per l'Arquevescat d'Atenas que son autoritat s'estend dirèctament sus 23 comunas d'Atica. Leis autrei crestians son pauc nombrós en despiech d'una aumentacion recenta dei catolics liada a l'arribada d'imigrants originaris d'Euròpa Centrala (principalament de Polonha). Avans la Segonda Guèrra Mondiala, i aviá tanben una comunautat judieva istorica qu'es desenant reducha a quauquei miliers de personas. Enfin, coma mai d'una autra capitala europèa, una pichona minoritat musulmana es apareguda dempuei leis ans 1990 dins certanei quartiers paures.

Istòria

modificar

Lei periòdes preïstòric e antic

modificar

La formacion de la ciutat

modificar

Segon lei conoissenças actualas, lo site de Acropòli èra ocupat vèrs 5 000 avC per un pichon vilatge neolitic[4]. Vèrs 1 400 avC, èra vengut un centre urban micenèu protegit per de muralhas ciclopèas caracteristicas[5]. I aviá tanben un complèxe arquitecturau important que sa natura es desconeguda (palais micenèu, centre religiós ?). Durant lei dos sègles seguents, divèrsei trabalhs mòstran una aumentacion de l'inseguretat dins la region. En particular, l'accès a una fònt foguèt fortificat[6]. Pasmens, la ciutat sembla esparnhada durant la crisi de 1 200 avC que veguèt la destruccion violenta de la màger part dei vilas micenèas dins un contèxte de migracion dau pòble dorian vèrs Grècia[7]. Aquò l'empachèt pas de conóisser un periòde de declin de 150 ans[8] mai, pus tard, leis Atenencs pretenguèron totjorn èsser « d'Ionians purs » (au contrari deis autrei ciutats grègas qu'èran, segon elei, eissidas d'una mescla entre Ionians e Dorians).

Dins lo corrent dau sègle IX ò dau sègle VIII avC, un sinecisme permetèt a Atenas d'unificar la màger part d'Atica sota sa direccion. Sa posicion centrala en Grècia, la proximitat de la mar e la qualitat defensiva de son acropòli li permetèron de venir un centre comerciau important. A l'origina, segon lei legendas de la mitologia grèga, la ciutat-Estat èra probablament una monarquia. La reiautat sembla d'èsser remplaçada per una oligarquia durant lo sègle VIII avC. Aqueu regim aviá d'institucions que prefiguravan la democracia atenenca coma lo conseu de l'Areopag. D'efiech, dins un contèxte de tensions intèrnas fòrtas au sègle VII avC, aquela institucion elegiguèt Dracon per redigir un còdi de lèis demorat famós per sa severitat[9].

La mesa en plaça de la democracia atenenca

modificar
Articles detalhats: Solon e Democracia atenenca.

Lei lèis de Dracon permetèron pas de resòuvre la crisi sociala dau sègle VII avC. D'efiech, sa causa principala èra pas legislativa mai sociala. La concentracion dei tèrras entre lei mans de l'aristocracia limitava lei revenguts deis autrei classas e l'esclavatge per deute èra frequent. En 564 avC, un autre legislator, Solon, foguèt donc cargat de reformar lo sistèma politic atenenc. Aboliguèt l'esclavatge per deute, liberalizèt leis activitats comercialas e devesiguèt leis abitants en quatre classas definida per la richessa producha[10]. D'aqueu biais, lo poder politic foguèt partejat entre cada classa, mai se lei pus paures podián vòtar lei lèis, l'obtencion dei magistraturas importantas èra totjorn reservada ai personas pus fortunadas.

La constitucion de Solon pausèt lei basas de la democracia atenenca mai lo conflicte sociau contunièt. En 541 avC, Pisistrat prenguèt ansin lo poder e fondèt una tirania gràcias au sosten dei classas popularas. Fòrça popular fins a sa mòrt en 527 avC, renforcèt lo ròtle economic e culturau d'Atenas e comencèt d'investir dins la flòta. De mai, mantenguèt en plaça lo sistèma de Solon mai s'assegurèt de plaçar de membres de sa familha ai pòstes importants[11][12].

Pisistrat foguèt remplaçat per sei fius que transformèron pauc a cha pauc la tirania en despotisme vertadier. Mai, una revòuta populara, sostenguda per Esparta, reversèt aqueu regim en 510 avC. Clistenes, un noble partisan de reformas radicalas, prenguèt alora lo poder. Sei reformas transformèron leis institucions de Solon en remplaçant lei quatre classas per dix grops pus egalitaris. De mai, la màger part dei posicions foguèron desenant tiradas au sòrt entre lei ciutadans. Son sistèma demorèt estable durant dos sègles e marquèt l'apogèu d'Atenas[13].

L'Atenas Classica

modificar
 
Esquèma generau dei Guèrras Medicas.
 
Esquèma generau de la Guèrra de Peloponès.

Lo periòde classic d'Atenas va de la fin dau sègle VI avC a la dissolucion progressiva de l'influéncia politica de la vila dins lo monde ellenistic unificat per Alexandre. Durant aquela epòca, Atenas venguèt un centre economic e culturau major dins l'ensemble dau monde mediterranèu. Dins lo premier domeni, lo desvolopament foguèt sostengut per l'esplecha de l'argent de Laurion, de l'argiela dau cap Colias e dau ròtle de crosiera marchanda dau pòrt dau Pirèu[14][15]. Aquela prosperitat foguèt pus tard renforçada per lei tributs pagats per lei ciutats membres de la Liga de Delos. Ciutat pus poblada de la Grècia antica, Atenas venguèt alora son centre intellectuau e culturau coma o mòstran leis òbras literàrias d'Esquil, d'Aristofanes, d'Euripides e de Sofòcles, lei recèrcas filosoficas de Socrates, de Platon e d'Aristòtel, lei trabalhs istorics d'Erodòt, de Tucidides e de Xenofont e l'edificacion dau Partenon[16].

Au començament dau sègle V avC, lei Guèrras Medicas permetèron a Atenas de venir la premiera poissança grèga. Aquò menèt a la fondacion de la Liga de Delos, una coalicion de ciutats grègas unidas per la volontat de s'aparar còntra una guèrra novèla còntra Pèrsia. Dirigida per Atenas, aquela aliança se transformèt pauc a cha pauc en talassocracia sota la direccion de Pericles. Pasmens, la diplomacia mai e mai tiranica deis Atenencs suscitèt l'inquietud deis autrei vilas que jonhèron la Liga de Peloponès organizada a l'entorn d'Esparta. De 431 a 404 avC, una lònga guèrra opausèt Atenas a aquela liga e s'acabèt per una victòria espartenca. Mai Esparta, qu'èra istoricament la garanta de la libertat dei ciutats, cambièt de politica e aprofichèt aqueu succès per instaurar son egemonia. Aquò entraïnèt de conflictes novèus coma la Guèrra de Corint (395-386 avC). Aquelei guèrras permetèron a Atenas de restaurar son autonòmia e son poder navau. Lo declin espartenc li donèt la possibilitat de formar una coalicion maritima novèla (la Segonda Confederacion Atenenca) en 377 avC. Pasmens, en 357 avC, plusors membres d'aquela aliança se revoutèron tornarmai còntra l'egemonia atenenca en mar Egèa. Après dos ans de guèrra, Atenas acceptèt la dissolucion de la confederacion[17].

Après aquela desfacha, Atenas abandonèt sei pretencions imperialistas e adoptèt una politica isolacionista menada per Euboulos [18]. Aquò permetèt au reiaume de Macedònia de Felip II de Macedònia de renforçar sei posicions dins lo nòrd de Grècia. Puei, dirigiguèt seis ambicions vèrs lo centre dau país. Tardiva, la reaccion atenenca menada per Demostènes permetèt la conclusion d'una aliança amb Tebas. Mai leis aliats foguèron batuts per lei Macedonians a Queronèa en 338 avC[19][20]. Atenas demorèt independenta, mai deguèt integrar una liga de ciutats-Estats dominada per Felip II.

Lo periòde ellenistic

modificar
 
Situacion politica en Grècia vèrs 200 avC.

Après Queronèa, Atenas demorèt una ciutat poderosa mai aviá plus la capacitat de menar una politica independenta. En plaça, deguèt participar a de coalicions, generalament menadas per de generaus ò de rèis macedonians, per assaiar de gardar son autonòmia. Durant aqueu periòde, seis adversaris principaus èran la dinastia antigonida de Macedònia que volián mantenir l'esfèra d'influéncia constituïda per Felip II. Ansin, après la mòrt d'Alexandre, Atenas participèt a la Guèrra Lamiaca (323-322 avC) mai foguèt vencuda per l'arriba de renfòrç macedonians importants. Ocupada per una garnison macedoniana, passèt sota tutèla antigonida après la batalha d'Ipsos en 301 avC.

Dins un premier temps, Antigonos lo Bòrni assaièt de se raprochar de la vila en cedissent d'illas importantas lòng de la « rota dau blat » atenenca. Mai la vila èra minada per de guèrras civilas, çò que permetèt ais autrei generaus macedonians de l'utilizar per afeblir leis Antigonidas. Una aliança entre Atenas e lei Lagidas foguèron concluda. En 268 avC, aquò entraïnèt la Guèrra de Cremonides qu'opausèt Macedònia a una coalicion de ciutats grègas menadas per Atenas e Esparta. Pasmens, en despiech d'una ajuda lagida importanta, lei Grècs foguèron tornarmai batuts. Aqueu còp, Atenas foguèt plaçada sota una tutèla estricta e perdiguèt de facto son independéncia fins a una revòuta novèla en 229 avC. Dins aquò, aquela libertat èra fragila e lei Lagidas, afeblits per de problemas financiers, deguèron abandonar son ròtle de protectors.

Tornarmai menaçada per lei Macedonians durant lo rèine de Felip V, Atenas signèt donc una aliança amb Roma en 200 avC. Durant la premiera mitat dau sègle II avC, lei diferentei Guèrras de Macedònia permetèron ai Romans d'estendre son influéncia sus lo país. Atenas participèt pas ai movements antiromans, gardèt son independéncia e recuperèt una partida de sei possessions ancianas mai, en realitat, son ròtle dins leis afaires grècs èran desenant fòrça reduch. Per assaiar de restaurar sa posicion, jonhèt lo camp de Mitridat VI durant la Premiera Guèrra Mitridatica. Assetjada per Sulla, deguèt capitular en 86 avC e sei fortificacions foguèron destruchas[21]. Aquel eveniment es generalament considerat coma lo signe de la fin de son independéncia.

Lo periòde roman

modificar

Durant lo periòde roman, Atenas gardèt inicialament una independéncia formala en causa de son passat prestigiós. Per exemple, gardèt lo drech de batre sa moneda e seis institucions pròprias. Pasmens, foguèt pauc a cha pauc absorbida dins l'Empèri Roman e ne'n venguèt un dei centres culturaus. Ansin, la vila foguèt regularament visitada per leis emperaires e la construccion de plusors monuments novèus foguèt ordonada. Aquò entraïnèt l'aparicion d'un torisme antic relativament important car l'elèit roman veniá completar son educacion dins la vila e assistir a sei ceremònias tradicionalas[22].

Au sègle III, lei fortificacions foguèron restauradas car la seguretat de la frontiera de Danubi èra a venir mau segura. Pasmens, la vila foguèt pilhada per leis Erules en 267-268, per lei Visigòts en 395-396 e per leis Eslaus en 582-583. Cada còp, lei destruccions foguèron reparadas, mai la vila perdiguèt lentament son importància. La cristianizacion de l'Empèri agravèt aqueu declin en causa de l'aplant dei cultes pagans. La reconstruccion dau sègle VI desplacèt ansin lo centre de gravitat de la ciutat a l'entorn de la Bibliotèca d'Adrian e, vèrs aquela epòca, la vila perdiguèt sei ròtles universitari e culturau[23]. L'edicte imperiau promulgat en 529 per ordonar la sarradura de l'escòla neoplatoniciana es sovent citat coma l'acabament d'aqueu procès[24].

Lo periòde medievau

modificar

Lo periòde bizantin

modificar

Pendent lo periòde bizantin, lo centre dau poder en Grècia se desplacèt vèrs Constantinòble e Tessalonica. Au sègle VII, lo Partenon e l'Erechteio foguèron convertits en glèisas. La vila venguèt tanben lo centre d'una diocèsi[25]. Entre lei sègles VIII e IX, èra considerada coma una destinacion pron alunchada per i mandar d'exiliats. Foguèt probablament brèvament ocupada per de tropas aràbias durant lei temptativas d'invasion dei sègles IX e X. Aqueu declin s'acabèt a la fin dau sègle X e Atenas conoguèt un periòde de creissença e de prosperitat que durèt fins a la IVa Crosada. En particular, la vila venguèt tornarmai d'un centre comerciau amb l'installacion de comptadors italians e lo desvolopament de la sabonariá e de la tenchurariá.

  •  
    Extension territòriala bizantina de 1025 a 1204
  •  
    Glèisa bizantina bastida sus l'Agòra
  •  
    Autra glèisa atenenca datant dau periòde bizantin

Lo periòde latin

modificar

De 1204 a 1458, Atenas foguèt dirigida per de poders « latins », es a dire de senhors francs eissits dei crosadas. Après la IVa Crosada, la vila foguèt integrada dins lo Ducat d'Atenas. Ne'n demorèt lo centre religiós fins a sa disparicion, mai la capitala foguèt sovent installada a Tebas. Durant aquela epòca, lei glèisas principalas foguèron convertits au culte catolic e la cultura foguèt una mescla entre lei sabers grècs tradicionaus e lei costumas de la chivalariá francesa. En 1311, lo Ducat foguèt conquistat per la Companhiá Catalana, una armada de mercenaris que jurèt fidelitat au rèi d'Aragon per legitimar sa conquista. O gardèron fins a 1388 e una ataca dau Florentin Nerio Accaiuoli que prenguèt la vila e se declarèt duc. En despiech d'un periòde d'ocupacion veneciana de 1395 a 1402, sa dinastia ne'n gardèt lo contraròtle fins a la conquista turca en 1458.

Lo periòde otoman

modificar

Lo sultan Mehmet II ordonèt de protegir lei monuments istorics e de convertir lo Partenon en mosqueta[26]. En 1471, Atenas foguèt integrada au sanjak d'Egriboz (Negrepont). Èra mai que mai una fortalesa apielada sus lei fortificacions de l'Acropòli. Aquò es a l'origina de plusors destruccions. La premiera aguèt luòc en 1640 amb l'explosion d'una pòuveriera que destruguèt lei Propilèus[27]. La segonda se debanèt durant lo sètge menat per lei Venecians en 1687. Un bolet de canon entraïnèt l'explosion dau Partenon qu'èra estat convertit en depaus de pouvera. Puei, divèrseis òbras d'art foguèron pilhadas e portadas en Itàlia. Mai la posicion dei Venecians èra mau assegurada e, en 1688, lei Turcs incendièron la vila durant una còntra-ofensiva.

Dins lo corrent dau sègle XVIII, fòrça monuments ancians foguèron desmontats per bastir un barri novèu en 1778. En 1801, Atenas èra la 43a vila de l'Empèri Otoman amb 13 000 ostaus recensats[28]. Es a aquela epòca que Lord Elgin, ambaissador britanic a Constantinòble, recebèt l'autorizacion de levar la frisa e divèrseis esculturas dau Partenon.

Durant la Guèrra d'Independéncia Grèga (1821-1829), Atenas foguèt l'objècte de plusors sètges que destrugèron una partida de la vila. Lei fòrças turcas capitèron de'n prendre lo contraròtle en 1827. La conservèron fins a sa retirada en 1833 après l'acabament dau conflicte.

  •  
    Representacion d'Atenas en 1682
  •  
    Mosqueta atenenca dau periòde otoman
  •  
    Vestigi de la pòrta d'una madrassa atenenca}}
  •  
    Plan d'Atenas a la fin dau sègle XVIII
  •  
    Representacion dau bazar d'Atenas en 1821
  •  
    Sètge de l'Acropòli durant la guèrra d'independéncia

Lo periòde grèc

modificar

La construccion de la capitala de Grècia

modificar

En 1832, Oton Ièr foguèt proclamat rèi de Grècia e declarèt Atenas capitala dau país. Aquela chausida èra dictada per de rasons istoricas car la vila èra roïnada per la guèrra. D'efiech, en 1834, sa populacion èra de solament 12 000 abitants. Premier, ordonèt de recensar lei vestigis arqueologics, de traçar de cartas topograficas e de crear un cadastre. Puei, lo poder organizèt la construccion d'infrastructuras modèrnas coma una universitat (1837), dei jardins nacionaus (1840), una bibliotèca nacionala (1842) e un parlament (1858). Aquela politica foguèt perseguida per sei successors amb l'inauguracion d'una comuna en 1874 e d'una acadèmia nacionala en 1885.

L'Atenas modèrna

modificar
 
Fotografia d'Atenas en 2010.

Durant lo sègle XX, la populacion de l'aglomeracion atenenca passèt de 123 000 abitants en 1896 a 3,7 milions en 2001. Pendent la Premiera Guèrra Mondiala, la vila foguèt ocupada per un còrs expedicionari francobritanic. En 1921, aculhiguèt un milion de refugiats expulsats d'Anatolia per Turquia. Plusors camps provisòris foguèron fondats per lei lotjar entraïnant la formacion de quartiers novèus. La Segonda Guèrra Mondiala foguèt un autre periòde de dificultats car leis Alemands requisicionèron la norridura, çò que causèt una famina grèva. L'ocupacion durèt dau 27 d'abriu de 1941 au 12 d'octòbre de 1944. Rapidament, de tensions vivas opausèron lei movements comunistas e lo rèsta de la Resisténcia Grèga. En 1946, la restauracion dau rèi Jòrgi II marquèt lo començament d'una violenta guèrra civila que s'acabèt en 1949 per la victòria deis anticomunistas.

L'intrada de Grècia dins l'Union Europèa en 1981 inaugurèt un periòde novèu de creissença per Atenas. D'efiech, venguèt lo centre deis investiments realizats dins lo país. Aquò entraïnèt la migracion de populacions ruralas, mai creèt tanben de problemas sociaus e environamentaus. Per assaiar de resòuvre lei problemas de pollucion, de trabalhs importants foguèron entreprés per renovar l'aeropòrt e lo metrò. Simbòl d'aquela modernizacion, la vila foguèt chausida per aculhir lei Jòcs Olimpics de 2004. Dins aquò, la populacion foguèt fòrça tocada per la crisi entraïnat per l'aumentacion dau deute nacionau durant la crisi dau deute europèu.

Foncions de la vila

modificar

Atenas es una vila internacionala qu'assegura plusors foncions diferentas. Au nivèu politic, es la capitala de Grècia e lo sèti de seis institucions principalas coma la presidéncia de la Republica, lo govèrn, lo Parlament Grèc e lei corts juridicas pus importantas. Economicament, la zòna metropolitana d'Atenas es lo centre de Grècia. Per exemple, en 2014, 45 % de la richessa nacionala grèga proveniá d'aquela region. La vila es tanben lo centre intellectuau dau país gràcias a la preséncia d'universitats importantas coma l'Universitat d'Atenas ò l'Universitat Politecnica Nacionala.

Pasmens, Atenas es subretot coneguda per son ròtle culturau. D'efiech, gràcias a son istòria, son patrimòni arquitecturau fòrça ric e a son influéncia dins lo desvolopament de la filosofia, de la politica e dei sciéncias modèrnas, Atenas demòra un centre important de la cultura europèa. Aqueu ròtle foguèt reconegut en 1985 quand Atenas venguèt la premiera capitala europèa de la cultura designada per l'Union Europèa. Es tanben ben visible amb lo nombre important de musèus importants presents dins la vila coma lo Musèu Nacionau Arqueologic d'Atenas, lo Musèu de l'Acropòli e la Pinacotèca Nacionala.

Cultura

modificar

Lo patrimòni arquitecturau

modificar

Atenas es un important centre de la cultura europèa, principalament gràcias ai vestigis de l'Antiquitat Classica. Aquelei monuments son liats a un passat fòrça prestigiós marcat per l'apogèu de la ciutat-Estat atenenca, per l'aparicion de la democracia e per una mena d'edat d'aur intellectuau. L'Acropòli d'Atenas concentra lei vestigis pus importants dau periòde antic, coma lo Partenon, l'Erechteio ò lo teatre de Dionís, mai d'autrei vestigis de remarca se tròban dins lo rèsta de la region. D'efiech, après lo declin de la poissança atenenca, lei poders successius contunièron de bastir de monuments importants, coma la Bibliotèca d'Adrian, per mostrar e legitimar sa poissança.

Après lo sègle V, lei monuments novèus venguèron pus rars e lo patrimòni arquitecturau medievau, s'es pas inexistent, es mens ric que lo patrimòni antic. De mai, fòrça monuments foguèron l'objècte de transformacions ò utilizats coma peirieras. Au sègle XIX, après l'independéncia de la Republica de Grècia, de trabalhs importants foguèron organizats per suprimir aqueleis ajusts e restaurar l'aspècte antic dei bastiments. En parallèl, de construccions novèlas aguèron luòc dins lo quadre de la modernizacion de la vila. Dins un premier temps, l'estil neoclassic predominèt. Foguèt remplaçat per l'arquitectura modèrna dins leis ans 1920 puei per l'estil internacionau dins leis ans 1950-1960.

Lo patrimòni artistic e lei musèus

modificar

Centre culturau de la Grècia Antica, Atenas aguèt un ròtle primordiau dins lo desvolopament de la terralha, dau teatre, de la retorica, de l'istòria, de la filosofia, de l'arquitectura e de l'epigrafia. La ciutat es ansin un centre toristic major e aculhís regularament de manifestacions importantas. Fòrça musèus se tròban tanben dins la vila. Lei pus coneguts son dedicats a l'Antiquitat coma lo Musèu Nacionau Arqueologic d'Atenas, lo Musèu de l'Acropòli, lo Musèu d'Art Cicladic, lo Musèu dei Tecnologias dei Grècs de l'Antiquitat e lo musèu de la necropòli antica. Pasmens, i a d'institucions importantas, especialament lo Musèu Bizantin e Crestian, lo Musèu de la Vila d'Atenas, lo Musèu d'Istòria Nacionala d'Atenas e lo Musèu Judieu de Grècia, que presentan d'autrei periòdes de l'istòria de la vila ò de Grècia. Enfin, l'art pus recent es egalament ben representat amb la Pinacotèca Nacionala d'Atenas, lo Musèu Benaki, lo Musèu d'Art Contemporanèu Goulandrís, lo Musèu Naciona d'Art Contemporanèu d'Atenas e lo Musèu Nacionau d'Art Popular.

Leis espòrts

modificar

Atenas es tanben lo centre dau monde esportiu grèc. D'efiech, la vila aculhiguèt mai d'un còp de competicions importantas coma lei Jòcs Olimpics (1896 e 2004), la finala de la Liga dei Campions de fotbòl (1994 e 2007) e lo torneg finau de l'Euroliga de basquet (1985, 1993 e 2007). Au nivèu dei clubs, Atenas es la vila de dos importants clubs omnispòrts grècs (AEK Atenas e Panathinaikos) que tènon de seccions de nivèu europèu dins plusors espòrts. Amb l'Olympiacos, basat dins la vila dau Pirèu, forman lei tres clubs pus importants dau país.

Annèxas

modificar

Liames intèrnes

modificar

Bibliografia

modificar
  • (fr) Eugène Cavaignac, Études sur l'histoire financière d'Athènes au Ve siècle. Le Trésor d'Athènes de 480 à 404, París, Albert Fontemoing, coll. « Bibliothèque des Écoles françaises d'Athènes et de Rome n° 100 », 1908.
  • (fr) Laurence Darmezin, L'approvisionnement en blé des cités grecques à l'époque hellénistique, Lion, MOM édition, 1991.
  • (fr) Andrew Erskine (dir.), Le monde hellénistique- Espaces, sociétés, cultures 323-31 av. J-C, Rènnas, Presses Universitaires de Rennes, 2004.
  • (fr) Catherine Grandjean (dir.), Le monde hellénistique, París, Armand Colin, 2007.
  • (fr) Christian Habitch, Athènes hellénistique: Histoire de la cité d'Alexandre le Grand à Marc Antoine, París, Les Belles Lettres, 2006.
  • (fr) Georges Prévélakis, Athènes : urbanisme, culture et politique, L'Harmattan, 2000.
  • (fr) Anne Queyrel, thènes, la cité archaïque et classique : du VIIIe siècle à la fin du Ve siècle, París, Picard, 2003.

Nòtas e referéncias

modificar
  1. ↑ En grèc modèrne: Αθήνα, Athīna; en grèc ancian: Ἀθῆναι, Athḕnai.
  2. ↑ Podèm tanben acceptar d'adaptacions analogicas leugièras. Lo TDF pòrta "Atenas" <Ateno>, <Viena> ("Vieno" (en Àustria), amb una e tonica barrada : aquò's una analogia espontanèa amb los nombroses mots en -ena, del temps que lo tractament erudit esperariá una è dobèrta. [...] Lo parièr va per l'o barrat d'"amazona" e per l'esitacion entre "zòna" e "zóna" (TDF: art. camazouno, zouno/zono): aquò's una analogia amb los nombroses mots en -ona. Domergue Sumien, "L'estandardizacion pluricentrica de l'occitan", tèsi.
  3. ↑ Ministeri de l'interior grec Δείτε τη Διοικητική Διαίρεση Ministeri de l'interior grec. www.ypes.gr. [Consulta:9 de novembre del 2010
  4. ↑ (en) S. Immerwahr, The Athenian Agora XII: the Neolithic and Bronze Age, Princeton, 1971.
  5. ↑ (fr) Bernard Holtzmann, L’Acropole d’Athènes. Monuments, cultes et histoire du sanctuaire d’Athéna Polias, París, Picard, 2003.
  6. ↑ (en) Oscar Broneer, « A Mycenaean Fountain on the Athenian Acropolis », Hesperia VIII, 1939.
  7. ↑ Dins lei tèxtes ancians, l'arribada dei Dorians es presentada coma una invasion de Grècia. Uei, aquela presentacion es nuançada car lo periòde dei migracions – au mens un sègle – es relativament lòng. Òr, aquò sembla pas compatible amb una invasion militara. De mai, se plusors centres micenèus mòstran clarament de traças de destruccion militara, d'autrei vilas foguèron puslèu abandonadas d'un biais volontari per seis abitants.
  8. ↑ (en) Vincent R. d'A Desborough, The Last Mycenaeans and Their Successors; an Archaeological Survey, c. 1200–c. 1000 B.C, Oxford, Clarendon Press, 1964, p. 113.
  9. ↑ L'adjectiu draconian provèn d'aquela severitat.
  10. ↑ (fr) Mogens Herman Hansen (trad. Serge Bardet), La Démocratie athénienne à l'époque de Démosthène : structure, principes et idéologie, Les Belles Lettres, 1993, pp. 67-70.
  11. ↑ (fr) Jean-Claude Carrière, « Prodige, stratagèmes et oracle dans la prise du pouvoir par Pisistrate (Hérodote, I, 59-65) », Pouvoir, divination et prédestination dans le monde antique, Besançon, Institut des Sciences et Techniques de l'Antiquité, n° 717 (collection ISTA),‎ 1999, pp. 13-32.
  12. ↑ (fr) Christophe Flament, « La chronologie de la tyrannie de Pisistrate et de ses fils dans la Constitution d’Athènes attribuée à Aristote », Revue des Études Grecques, t. 128, n° 1,‎ 2015, pp. 215-236.
  13. ↑ (fr) Mogens Hansen (trad. Serge Bardet), La Démocratie athénienne à l'époque de Démosthène : structure, principes et idéologie, Les Belles Lettres, 1993.
  14. ↑ (fr) Christophe Flament, Une économie monétarisée : Athènes à l'époque classique (440-338) : contribution à l'étude du phénomène monétaire en Grèce ancienne, Louvain, Peeters, 2007.
  15. ↑ (fr) Jean-Marc Irollo, Histoire des Etrusques, Tempus Perrin, 2010, p. 73.
  16. ↑ (fr) Catherine Grandjean (dir.), Gerbert S. Bouyssou, Véronique Chankowsky, Anne Jacquemin e William Pillot, La Grèce classique : D'Hérodote à Aristote, 510-336 avant notre ère, París, Belin, coll. « Mondes anciens », 2022.
  17. ↑ (fr) Claude Orrieux e Pauline Schmitt-Pantel, Histoire grecque, París, Presses universitaires de France, coll. « Quadrige », 2013, p. 300.
  18. ↑ (de) A. Motzki, Eubulos von Probalinthos und seine Finanzpolitik, Diss. Königsberg, 1903.
  19. ↑ (fr) Pierre Carlier, Le IVe siècle grec, Points, 1995.
  20. ↑ (en) John Buckler, Philip II and the sacred war, Brill, 1989.
  21. ↑ (fr) Theodor Mommsen, Histoire romaine, t. 1 : Des commencements de Rome jusqu'aux guerres civiles, Robert Laffont, coll. « Bouquins », 2011, p. 917.
  22. ↑ A la meteissa epòca, Esparta conoguèt una evolucion similara.
  23. ↑ (en) Robert Ousterhout, « "Bestride the Very Peak of Heaven": The Parthenon After Antiquity », dins Jenifer Neils (dir.), The Parthenon : from Antiquity to the Present, Cambridge, Cambridge University Press, 2005, pp. 295-297.
  24. ↑ (en) Robert Ousterhout, « "Bestride the Very Peak of Heaven": The Parthenon After Antiquity », dins Jenifer Neils (dir.), The Parthenon : from Antiquity to the Present, Cambridge, Cambridge University Press, 2005, pp. 294-297.
  25. ↑ (en) Robert Ousterhout, « "Bestride the Very Peak of Heaven": The Parthenon After Antiquity », dins Jenifer Neils (dir.), The Parthenon : from Antiquity to the Present, Cambridge, Cambridge University Press, 2005, pp. 301-303.
  26. ↑ (en) Anthony Tung, Preserving the World's Great Cities: The Destruction and Renewal of the Historic Metropolis, Nòva York, Three Rivers Press, 2001.
  27. ↑ Lo tròn es la causa probabla de l'explosion.
  28. ↑ (en) William Saint-Clair, Lord Elgin and the Marbles, Oxford, Oxford University Press, 1983, p. 50.
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Atenas&oldid=2459837 »