Gas d'efièch de sèrra

Los gases d'efièch de sèrra (var. gases d'efièit de sèrra, gas d'efèit/efècte de sèrra/serra) (GES) son de compausants gasós qu'absorbisson lo raionament infraroge emés per la superfícia terrèstra e contribuisson aital a l'efièch de sèrra. L'aumentacion de sa concentracion dins l'atmosfèra terrèstra es un dels factors a l'origina del rescalfament climatic. Un gas pòt pas absorbir los raionaments infraroges qu'a partir de tres atòms per molecula, o a partir de dos se son dos atòms diferents.

Mesura del CO2 atmosferic per l'observatòri de Mauna Loa a Hawaii.

Principals gases d'efièch de sèrra

Les principals GES naturalament presents dins l'atmosfèra son :

• la vapor d'aiga e las gotaletas d'aiga dels nivols, que son a l'origina de 72 % de l'efièch de sèrra natural. Lo rescalfament climatic aumenta l’evaporacion de l'aiga, çò qu'asseca las tèrras, fa créisser l'efièch de sèrra e lo rescalfament dels oceans ;
• lo dioxid de carbòni (CO2), qu'est lo principal gas d'efièch de sèrra (en quantitat) produit per l'activitat umana, per 74 % del total (totes mòdes d'emissions confonduts) ;
• lo metan (CH₄), qu'es responsable de 17 % del rescalfament climatic del fach de son potencial de rescalfament global enauçat egal a 34 còps lo del CO2 a cent ans (en prenent en compte las retroaccions climaticas), mas que persistís mens de detz ans dins l'atmosfèra. Es regetat pel tres quarts pels umans ;
• le protoxid d'azòt (N₂O) ;
• l'ozòn (O₃) (a feble altitud, dins la troposfèra).

Los gases d'efièch de sèrra industrials comprenon tanben d'idrocarburs alogénats coma :

• los idroclorofluorocarburs, coma lo HCFC-22 (un freon) ;
• los clorofluorocarburs (CFC) ;
• los idrofluorocarburs (HFC) ;
• lo tetrafluorometan (CF₄) ;
• l'exafluorur de sofre (SF₆) e lo pentafluorur de sofre trifluorometil (CF₃-SF₅).