Via Lactèa
Pels articles omonims, vejatz Camin de Sant Jaume (omonimia).
La Via Lactèa o Via Lachenca (del latin Via Lactea), dicha popularament lo Camin de Sant Jaume (var. Chamin de Sant Jaume)[1], es la galaxia ont se tròba, en particular, nòstre Sistèma Solar amb la Tèrra. Quand se vei dempuei la superfícia de la Tèrra, la Via Lactèa sembla un camin d'estelas dins lo cèu, çò qu'explica sei noms.
Observacion dempuèi la TèrraModificar
En observar la Via Lactèa dempuèi la Tèrra, planeta que se tròba a un de sos braces d'espirala, aquela apareis dins lo cèl nocturne coma una faissa clara de lutz blanca que percor transversalament la vòuta celèsta entièra, ont se concentra un nombre d'estelas mai important que dins las autras parts del cèl e qu'apareis amb un aspècte leugièrament diferent en foncion de l'emisfèri dempuèi ont es contemplada[2]. Nombroses interrupcions dins sa continuitat son causadas per la preséncia dins d'unes endreches de las nebulosas escuras e de posca interstellara qu'enfosquisson la lutz de las estelas mai alunhadas. Lo trach mai luminós tomba entre las constellacions d'Ofiuc, Escorpion e Sagitari, valent a dire en direccion del centre galactic; mantun autre ponch brilhant se dispausan al nòrd e al sud del centre, particularament la zòna constituïda pel Braç del Cicne, dins la constellacion de meteis nom, e dempuèi lo Braç de la Carena-Sagitari, dins la constellacion de la Carena[3].
Relativament a l'equator celèst, la Via Lactèa passa a son extremitat nòrd dins la constellacion de Cassiopèa e a son extremitat sud per la costellacion del la Crotz del Sud. Aquela disposicion estranha es deguda a la granda inclinacion relativa entre lo plan orbital de la Tèrra (l'eclictica, ovvero lo plan fondamental del Sistèma Solar) e lo plan equatorial de la Galaxia. En realitat, a causa del fenomèn de la precession dels equinòccis, aquesta inclinacion de la Via Lactèa varia sensiblament en foncion de l'epòca, aumenta o demesís se l'axe de rotacion terrèstre se sarra o s'alunha del quite selhatge de la Via Lactèa; a nòstra epòca, son inclinacion es en lenta mas constanta progression. Durant l'epòca precessionala opausada a la nòstra (aperaquí 13 000 ans, o mai de 13 000 ans enrè), l'inclinason de la Via Lactèa demesís[4][5].
Per encausa de la diversa distribucion de las nebulosas escuras dins nòstra Galaxia, sa forma vista dempuèi la Terra apareis coma se foguèsse plan irregulara e descopada: la zòna dins lo nòrd del centre galactic, que penja dins l'emisfèri boreal, apareis laurada per un long selhatge fosc, que percor la faissa centrala del selhatge luminós de mai d'una quarantena de gras: s'agís d'un complèxe nebulós que se coneis jol nom de Fendedura del Cicne, e es una caracteristica tipica de la Via Lactèa del cèl boreal; vista de l'emisfèri austral, dins sa branca al sud del centre galactic, apareis mens enfosquida per la part boreala: l'unica nebulosa escura del relèu es la Nebulosa del Sac de Carbon, que se presenta coma una zona escura que se superpausa a la granda claror de la Via Lactèa dels cèls del sud. En direccion opausada al centre galactic per contra, demest las constellacions de l'Auriga e dels Bessons[6], sa claror apareis un pauc mens espessa e mens brilhanta.
Lo fach que la Via Lactèa devesisca lo cèl nocturne terrèstre en dos emisfèris mai o mens egals indica que lo Sistèma Solar se tròba prèp del plan galactic. La luminositat superficiala relativament bassa de la Via Lactèa li permet pas pasmens de poder èsser gaitada per las mai grandas airas urbanas o suburbanas pr'amor de la pollucion luminosa[7].
Galariá fotograficaModificar
Fotografia panoramica a 360 gras de la Via Lactèa.
La Via Lactèa vista dempuèi la Val de la Mòrt durant l'estiu de 2007, presa en utilizar un grand angle.
La Via Lactèa vista de l'emisfèri boreal, amb lo centre galactic a ras de l'orizont.
Lo centre de la Via Lactèa vist dempuèi la Tèrra.
La branca australa de la Via Lactèa.
La Via Lactèa dempuèi l'emisfèri austral.
NòtasModificar
- ↑ O eventualament: ...de Sant Jacme, forma mens estenduda en occitan.
- ↑ Aquò se deu a un efièch de visibilitat: dempuèi l'emisfèri nòrd se pòdon veire d'airals divèrses respècte a los que son observables dins l'emisfèri sud.
- ↑ Modèl:Cita libre
- ↑ « La precession »
- ↑ « Corso di astronomia teorica - La precession »
- ↑ L'anticentre galactic, valent a dire lo ponch que dempuèi la Tèrra apareis en oposicion al centre galactic, possedís de coordenadas celèstas opausadas a las del centre; en oposicion a la constellacion del Sagitari se tròba la constellacion dels Bessons.
- ↑ « Inquinamento luminoso »