Nebulosa planetària
Una nebulosa planetària es una nebulosa d'emission formada d'una bofiga de gas en expansion eissida de l'ejeccion dei jaç exteriors d'una estèla de 0,8 a 8 massas solaras qu'es a passar de l'etapa de giganta roja an aquela de nana blanca.
Aqueu fenomèn foguèt descubèrt en 1764 e l'aspèct similar ai planetas de l'objècte li donèt son nom. Pasmens, en fòra de son aspèct, a ges de rapòrt ambé lei planetas. Sa causa es liada a l'agotament resèrvas d'èli d'une estèla dau tipe giganta roja. D'efèct, la fin dei reaccions termonuclearas dins lo còr de l'estèla permet plus de mantenir son equilibri entre la gravitat e l'energia emesa per la fusion de l'èli. Aquò entraïna alora l'afondrament dau còr, sota la sieuna gravitat, e sa transformacion en nana blanca. Aqueu fenomèn es una fònt d'energia fòrça importanta qu'es a l'origina d'una gròssa pression radiativa sus lei jaç extèrnes de l'estèla. La matèria i es alora expulsat vèrs lo mitan interstellar a una velocitat generalament situada entre 20 e 30 km/h. En parallèl, la temperatura fòrça auta de la nana blanca en formacion (fins a 30 000 K a sa superficia) ioniza aqueu gas que va emetre de l'energia e donc venir visible. Ansin, se fòrma la bofiga de gas en expansion a l'entorn de la nana blanca. La durada dau fenomèn es d'aperaquí 10 000 ans.
L'exemple pus conegut de nebulosa planetària es la Nebulosa de la Lira.