Taula periodica
La taula periodica deis elements es una disposicion tabulara deis elements quimics, ordenats per numèro atomic creissent.
Taula periodicaModificar
D'aquesta maniera, s'agropa leis elements en blòts, grops (colomnas) e periòdes (renguieras) amb de proprietats fisicas e quimicas similaras. En generau, leis elements se pòdon dividir en metaus (part inferiora senèstra de la taula) e non-metaus (part superiora drecha), amb lei semimetaus au mitan. Un cas a despart es aqueu dei gas nòbles, que se situan dins la colomna pus a drecha (grop 18).
La primiera taula periodica modèrna foguèt concebuda simultaneament per Lothar Meyer e Dmitrii Ivanovich Mendeleiev.
La figura seguenta es una taula periodica modèrna amb leis elements quimics coneguts.
Metaus alcalins | Tèrras alcalinas | Lantanids | Actinids | Metaus de transicion |
Metau dau blòt p | Metalloïdes | Non-metaus | Alogèns | Gas nòbles |
Codificacion dei colors per nombre atomic:
|
Proprietats periodicasModificar
- Rai atomic: distància entre lo nuclèu e leis electrons extèrnes.
- Dins un grop, aumenta a dicha qu'Z aumenta.
- Dins un periòde, e en avent lo meteis nivèu, demenís a dicha qu'Z aumenta, a causa de la traccion.
- Volum atomic: espaci qu'ocupa un atòm.
- Dins un grop, aumenta a dicha qu'Z aumenta.
- Dins un periòde se passa la meteissa causa qu'amb lo rai, valent a dire: demenís a dicha qu'Z aumenta, a causa de la traccion.
- Energia (potenciala) d'ionizacion: energia que cau administrar a un atòm en estat gasós per li derrabar un electron. Un a cha un, a cada còp es pus malaisat.
- Dins un grop, aumenta a dicha qu'Z aumenta.
- Dins un periòde, aumenta a dicha qu'Z aumenta.
- Electroafinitat (afinitat electronica): energia que pèrd un atòm en estat gasós quand ganha un electron e deven un anion. Lei gas nòbles i intran pas.
- Dins un grop, aumenta a dicha qu'Z aumenta.
- Dins un periòde, aumenta a dicha qu'Z aumenta.
- Electronegativitat: tendéncia a capturar d'electrons, per leis atòms d'un element determinat.
- Dins un grop, aumenta a dicha qu'Z aumenta.
- Dins un periòde, aumenta a dicha qu'Z aumenta.
- Caractèr metallic e non metallic:
- Metau: energia d'ionizacion bassa, electroafinitat bassa e electronegativitat bassa.
- Non-metau: energia d'ionizacion auta, electroafinitat auta e electronegativitat auta.
Vejatz tanbenModificar
Liames intèrnesModificar
Liames extèrnesModificar
- EQTabla Taula periodica amb informacion en catalan, imatges e ressorsas.
- Webelements: Informacion (en anglés) subre totei leis elements de la taula periodica
- Lista deis elements e traduccion en lengas divèrsas
- Edu365 elements quimics Pagina web amb informacion subre totei leis elements e informacion generala subre leis elements (en catalan).