Aliatge

Un aliatge es una mèscla omogenèa de dos o maites elements, qu'al mens un deu èsser un metal. Lo compausat resultant presenta de propietats fòrça diferentas d'aqueles dels elements constitutius quand èran separats, e de vegadas basta d'apondre una fòrça pichona quantitat d'un element per que se realizen. La tecnica de l'aliatge s'utiliza per melhorar qualques propietats dels metals purs, coma la resisténcia mecanica, la duretat o la resisténcia a la corrosion. Atal, l'acièr es fòrça mai dur que lo fèrre, a que s'apond de carbòni. Mas, de propietats fisicas coma la densitat, la reactivitat, lo modul elàstic o la conductivitat termica e electrica de l'aliatge diferéncian gaire d'aquelas dels elements primaris. D'entre los aliatges comuns i a lo laton, fach amb de coire e zinc, o lo bronze, fach amb de coire e d'estam.

Lo aliatges se forman mai sovent per la fusion dels seus compausants e aprèp la mèscla se solidifica.

Existís, en mai, un metòde de produccion d'aliatges nomenat aliatge mecanic que se basa sul trissatge dels compausents meses ensebles. Lo material es somes a una seriá de moviments e de friccions que provòcan la formacion de dissolucions solidas deguda, entre autres, a la reduccion de la talha dels seu cristals.

Solucion silida

Ralh d'acièr

Pestèl de laton

De biais analòg a las solucions liquidas, tanben exitís de solucions solidas metallicas que son formadas per una matritz d'atòms (solvent) qu'inclusís, en posicion de substitucion o intersticiala, d'autres atòms d'un segon element (solutat). La quantitat maximala de solutat que pòt èsser present al solvent en condicions d'equilibri es çò que se nomena solubilitat.

Per qu'un element metallic aga una solubilitat elevada a la malhum cristallin d'un autre metal cal la concurréncia de qualques condicions (las règles d'Hume-Rothery):

Lo radi atòmic del solutat pòt pas diferir mai del 15% d'aquel del solvent.
L'estructura cristallina dels dos elements deu èsser similar, melhor se son identics.
L'electronegativitat deu èsser la meteissa pels dos elements o lo mai similar possible. Se la diferéncia es tròp granda, los metals tendon a formar de compausats intermetallics e non de solucions salidas.
La valencia del solutat e solvent deu èsser lo mai similar possible. La mai granda solubilitat se fa quand ambedoas an la meteissa valéncia. Los metals amb una valéncia pichona tendon a dissòlvre los metals amb una valéncia superiora.

Tipes d'aliatges segons las seunas propietats

Aliatge dur: Se dich de l'aliatge de duretat fòrça elevada utilitzat. Son aliatges especialament adaptat a al talha dels metals, per de matrials e per de pèças que demandan una granda resisténcia a l'abrasion mecanica.Per exemples son: los acièrs rapids, los aliatges nomenats Stellite a basa de cobalt, cròme e tungstèn, e los carburs aglomerats, constituits subretot per de carbur de tungstèn (amb addicions de carbur de titani, de tantal e de niòbi) aglomerat amb de cobalt.
Aliatge fusible: se dich de l'aliatge de punt de fusion fòça bas (denominacion sovent aplicada als aliatges que se fondan jos 230 °C). Son subretot aplicats en fusibles, per la creacion de mòtles, fondaria, entre d'autre. Coma principals compausents i a: lo bismut, lo plomb, l'estam e lo cadmi.
Aliatge refractari: A diferéncia del precedent, l'aliatge refractari pòt èsser utilizat a de temperaturas elevadas (de l'òrdre de 900 °C o mai).
Antifriccion: Se dich dels aliatges destinats a d'aplicacions que cal de resisténcia la friccion. Per aquela aplicacion abutualament durs, per reduire la friccion, plastics, per minimizar l'eventualitat de la rompadura del sistema mecànic, e devon mantenir una bona conductibilitat termica

Exemples d'aliatges

Aliatges de coire

Bronze : coire + estam
Laton : coire + zinc
Billon : coire + argent; utilizat per frapar la pèça de moneda dins las epòcas de raretat de metals nòbles o de devaluacion monetària.

Aliatges de fèrre

Fonda : fèrre + carbòni (de 2,1% a 6.7% de carbòni)
Acièr : fèrre + carbòni (mens de 2,1% de carbòni)
Acièr inoxidable : fèrre + niquèl + cròme, e a vegadas molibdèn o vanadi

Altres aliatges

Aur nordic: coire, alumini, zinc e estam segon las proporcions seguentas: Cu89Al5Zn5Sn1.
Aliatge de plomb e estam : utilizat per la sòudadura de compausents en electronica.
Amalgama: mercuri + un altre metal, per exemple aur, coire, cadmi, eca.
Argentan o argent alemand o maillechort o alpaca: coire + zinc + niquèl
Metal de Babbitt: estam o plomb + antimòni
Peltre: estam + coire (+ plomb + antimòni)
Zamak: zinc + alumini + magnesi + coire

Referencias

Vejatz tanben

Metallurgia

Bibliografia

(es)William Callister, Introducción a la ciencia e ingeniería de los materiales, vol. I