Ribièra
Pels articles omonims, vejatz Ribièra (omonomia).
Una ribiera (var. aiga, arriu, arrivèira, ribièira, ribièra, riu[1]) es un corrent d'aiga. Scientificament, es puslèu utilizat per designar un corrent d'aiga permanent d'importància febla a mejana que se gita dins una autra ribiera, dins un fluvi ò dins la mar. Pasmens, dins lei fachs, l'utilizacion dau tèrme varia fòrça segon lei regions e lei tradicions. Per exemple, en Occitània, lei corrents d'aiga son principalament designadas per son nom pròpri (Ròse, Garona, Vidorle...). Dins d'autrei país, especialament aquelei de lenga anglesa, lo destriament entre ribieras e fluvis existís pas.
Lei ribieras son d'estructuras geologicas importantas. Asseguran la circulacion de l'aiga liquida dins lei regions continentalas. En causa dei proprietats de l'aiga, aquò entraïna de fenomèns d'erosion e de depaus sedimentaris que tènon un ròtle fondamentau dins la formacion dei païsatges. De mai, en causa de l'importància de l'aiga dins lei mecanismes dau vivent, lei ribieras son d'elements importants per l'ecologia e per leis activitats umanas.
Distribucion dei ribierasModificar
Lei ribieras son presentas dins totei lei regions continentalas, compres Antartida. I constituisson un element important dau cicle de l'aiga en permetent l'escorrement de l'aiga en direccion dei mars e deis oceans. Pasmens, la distribucion mondiala dei ribieras es fòrça inegala. Son fòrça frequentas e importantas dins lei regions aguent un clima umid, especialament dins lei regions tropicalas e eqüatorialas. En revènge, pòdon venir rar dins lei zònas aridas tocadas per de secaressas annualas.
Regims de ribieraModificar
L'estudi dau regim dei ribieras a per objectiu de determinar son foncionament « normau » durant un cicle de plusors annadas. D'efiech, segon lei regions, lei corrents d'aiga pòdon presentar de diferéncias importantas coma de periòdes d'aigat ò, au contrari, de secaressa. Per representar aquelei fenomèns, plusors nocions son estadas desvolopadas.
Debit e lama d'aigaModificar
Divèrsei grandors son utilizadas per representar l'escorrement de l'aiga dins una ribiera. Lo debit brut (ò modul brut), exprimit en m3/s, representa lo debit instantanèu a un endrech donat. Aumenta de l'amont vèrs l'avau. Per exemple, lo debit de Ròse es de 600 m3/s avans son passatge a Lion e de 1690 m3 a l'estacion de Bèucaire. Lo debit especific (ò modul especific) es lo rapòrt dau debit brut a respècte de la superficia dau bacin versent. Permet de representar l'abondància d'una ribiera. A tendància de demenir en direccion de l'embocadura. Enfin, la lama d'aiga, exprimida en millimètres, representa l'autor d'aiga transportada cada an per la ribiera.
La variabilitat interannualaModificar
Lei variacions interannualas estúdian lei fluctuacions dau debit durant plusors annadas. Aquò utiliza fòrça leis estatisticas car la mejana, l'escart-tipe e lei diferents coeficients de variacion permèton d'observar d'evolucions de remarca. En particular, lo rapòrt entre lei debits extrèms enregistrats durant un periòde de dètz ans son utils per caracterizar l'alimentacion en aiga d'un corrent d'aiga. Aquelei que prènon son origina dins un glacier ò dins un jaç freatic an de rapòrts febles (generalament entre 1,2 e 2) car la fonda regulara dei glaç permet d'amortir de variacions importantas de precipitacions. En revènge, lei ribieras eissidas de fònts alimentadas per lei pluejas son pus irregularas (sovent entre 2,5 e 5).
D'un biais generau, lei ribieras amb de debits mejans febles son aquelei que presentan lo maximom d'oscillacions. Aqueu fenomèn es ben conegut dins lo bacin mediterranèu onte d'indicis de variabilitat situats entre 10 e 50 son frequents. Es tanben lo cas dins lei regions ciclonicas ò somesas a la monson.
Lei variacions sasonierasModificar
La reparticion dei debits durant lei diferents mes d'una annada es sovent lo critèri principau adoptat per definir lo regim idraulogic d'un corrent d'aiga. D'efiech, aqueu tipe de consideracion permet sovent de distinguir de cicles dins lo debit. Per facilitar lei comparasons, son calculadas lei debits mensuaus mejans, generalament sus un periòde de dètz ans. Puei, un rapòrt es realizat entre aqueu debit mensuau mejan e lo debit mejan annuau. Un resultat superior a 1 indica un periòde d'aigas autas. Una valor inferiora a 1 indica lo contrari.
Aqueu paramètre permet de definir tres regims principaus en despiech de la gròssa diversitat dei regims observats dins lo mond. Lo premier es lo regim nivau qu'es caracteristic dei regions montanhosas ò nordicas. Lei corrents d'aiga i son principalament alimentats per la fonda dei nèus. Aqueu regim vetz donc sovent de vengudas deis aigas durant la prima e un periòde de secaressa durant la sason cauda. Lo regim pluviau s'obsèrva puslèu dins lei regions temperadas. Dins aqueu regim, lo motor principau dau corrent d'aiga son lei pluejas ivernencas. Coma dins lo cas precedent, d'estiu, s'obsèrva un periòde de secaressa. Enfin, lo regim glaciari, pus rar, es present dins lei bacins versants onte se tròban de glaciers importants. Lo freg i favoriza l'acumulacion de glaç durant lei mes pus fregs, çò qu'entraïna una demenicion dau debit durant aqueu periòde. Lo periòde d'aigas autas a luòc d'estiu amb la fonda dei glaç.
Aquelei tres regims son dichs « regims simples » car compòrtan una alternància unica. Lei regims complèxs son caracterizats per doas alternàncias ò per de cicles fòrça irregulars que pòdon s'estendre sus plusors annadas. Lei factors de complexitat son variables. Per lei rius e lei ribieras cortas, pòdon aparéisser tre la fònt car aquelei corrents d'aiga son aisament trebolats per de variacions de precipitacions. Per lei ribieras pus importantas e lei fluvis, lei causas de variacion son pus divèrsas (influéncia d'un afluent, efiechs climatics... etc.). Pasmens, existís tres regims complèxs relativament estables que son d'addicions de dos regims simples. Son dichs regim nivoglaciari, regim nivopluviau e regim pluvionivau. Lo premier es marcat per de vengudas deis aigas durant la prima e l'estiu en causa de la fonda dei nèus e dei glaç, lo segond per de vengudas deis aigas durant la prima (fonda dei nèus) e durant l'autona (pluejas) e lo tresen per de vengudas deis aigas durant l'ivèrn (pluejas) e la prima (fonda dei nèus).
Debit de Sèina a Poissy de 1975 a 2010, exemple de regim pluviau
Debit de Clarèia a Nevascha de 1975 a 1981, un exemple de regim nivau
Debit d'Aaz a Brienzwiler en 2008, un exemple de regim glaciari
_-_Exemple_de_regim_pluviau.png)
Lei cregudas e leis estiatgesModificar
Lei cregudas son d'episòdis d'aumentacion fòrça important dau debit d'un corrent d'aiga. Lei causas principalas d'aqueu fenomèn pòdon èsser de chavanas violentas sus una region reducha (100-200 mm sus una zòna de 50 a 200 km² en quauqueis oras), de precipitacions importantas sus una region estenduda (150-200 mm sus una zòna de 500 a 2 000 km² en quauqueis oras), de montadas deis aigas sus plusors afluents d'un fluvi ò d'un regolament tròp important (sòus saturats d'aiga, region desforestada...). Lei cresegudas entraïnadas per de chavanas localizadas son sovent a l'origina de vengudas deis aigas rapidas e violentas. En Occitània, d'exemples d'aqueu tipe de catastròfa naturala son lei chavanas cevenòlas ò leis episòdis mediterranèus. De situacions similaras existisson dins lei regions tropicalas tocadas per de ciclòns tropicaus. Se lei precipitacions son pus dispersadas, la montada es pus lenta mai pòu durar pus lòngtemps. Aquò es sovent lo cas lòng dei fluvis poderós coma Ròse e Garona en Occitània e Mississipia, Huang He e Amazonas dins lo rèsta dau mond.
Leis estiatges son de periòdes lòngs de debits febles. Son la consequéncia de secaressas prolongadas, sovent agravadas per la calor. D'efiech, en l'abséncia de precipitacions, lei freatics pòdon gaire sostenir lo debit qu'es unicament alimentat per lei fònts. Dins de cas extrèms, se la fònt es assecada ò se lei prelevaments umans aumentan, lo corrent d'aiga pòu totalament s'assecar.
Fotografia d'una venguda deis aigas rapida e violenta
Fotografia d'una creguda de Nil, un exemple de montada deis aigas lenta e lònga
Fotografia d'una ribiera durant un periòde d'estiatge
Trabalh dei ribierasModificar
L'erosionModificar
Lei corrents d'aiga, escolaments concentrats d'aiga, son un agent major de l'erosion. D'efiech, lei mecanismes de transpòrt solid prènon en carga lo transpòrt dei materiaus eissits dei pendís siá a l'estat dissòut siá sota forma de brigas solidas. De mai, l'energia dei ribieras a d'efiechs sus lei brigas que carrejadas qu'aquistan, en causa dei tuerts, un aspècte desifilat caracteristic (arena, grava, còdol...). Aquela fòrça erosiva se manifèsta per l'aprefondiment dau fons de la vau e per lo sapament dei ribas.
L'intensitat de l'erosion fluviala despend de plusors paramètres coma lo debit, la geometria dau liech e l'importància de la penda. De turbuléncias e una turbiditat fòrtas son tanben de factors d'erosion car favorizan l'entraïnament e lo transpòrt de materiaus. Per quantifiar l'erosion assegurada per un corrent d'aiga, son generalament utilizadas de nocions coma sa competéncia, que designa la carga solida maximala susceptibla d'èsser transportada, e sa capacitat limita[2] que correspònd a la massa totala de materiaus portats per lo corrent. Se la capacitat efectiva es inferiora a la capacitat limita, i a erosion dau liech. Dins lo cas contrari, s'obsèrva puslèu l'aparicion de depaus sedimentaris.
Fotografia d'un riu de Larzac que mòstra plusors mecanismes d'erosion a l'òbra dins una zòna argielosa
Fotografia de Durença amb de blòts de ròca transportats per lei mecanismes d'erosion engendrats per la ribiera
Fotografia d'Ardecha a Valon, illustracion de la poissança erosiva dei corrents d'aiga
Lo transpòrt solidModificar
Lei corrents d'aiga asseguran, cada an, lo transpòrt de 18 miliards de tonas de sediments, siá sota forma de matèria en suspension siá sota forma de matèria dissòuta, entre lei continents e leis oceans. Aqueu fenomèn es principalament representat per la nocion de turbiditat que correspònd a la concentracion de matèrias capablas de trebolar l'aiga. En mejana, aquò representa 450 g/m3 d'aiga. Pasmens, dins lei fachs, s'obsèrva de variacions fòrça importantas segon lei regions.
Lei matèrias en suspension aparéisson quand lo corrent d'aiga passa dins de zònas geologicas favorables a l'ablacion de terren : precipitacions importantas, vengudas deis aigas violentas, relèu montanhós, sòus fragils, vegetacion rara... etc. Lei recòrds mondiaus son agantats dins lo nòrd de China, dins lei regions aridas deis Andes e dins quauquei bacins eissuchs de Magrèb. Per exemple, la carga sedimentària mejana dau Fluvi Jaune es de 34 g/m3[3]. La desforestacion creissenta favoriza tanben aqueu fenomèn dins plusors regions.
Dins lei regions temperadas e frejas contenent principalament de ròcas cauquieras, leis elements en solucion forman generalament la màger part dei substàncias transportadas. Per exemple, es lo cas de Lena, un dei fluvis majors de Siberia. Enfin, quin que siegue lo tipe de corrent d'aiga, existís una carga de fons qu'es compausat de materiaus pus gròs e pus pesucs qu'avançan lentament lòng dau liech. Aqueu movement aumenta amb lo debit e la penda.
Fotografia de l'estuari de Betsiboka, un fluvi malgash que transpòrta fòrça sediments eissits de l'erosion de zònas desforestadas.
Fotografia de l'estuari de Garona a Bordèu amb d'aigas de color caramèu caracteristica d'una carga sedimentària auta
Fotografia d'Ardecha amb una color indicant una carga sedimentària dissòuta febla
.jpg)
Lei vaus fluvialasModificar
La vau fluviala es una vau cavada per una ribiera durant son caminament entre sa fònt e son embocadura ò sa confluéncia amb un corrent d'aiga pus important. Segon la natura dau terren, especialament aquela de la penda e dei relèus vesins, la vau pren d'aspèctes geologics diferents. Lo tèrme « gòrga » (sovent escrich au plurau) designa un vau prefonda e estrecha cavada dins de ròcas duras. L'exemple pus conegut d'un tau relèu es lo Grand Canhòn dau fluvi Colorado. En Occitània, son relativament lei Gòrgas de Verdon que son lei pus prefondas d'Euròpa. La « vau en V » s'obsèrva generalament dins de regions montanhosas onte la penda de la ribiera demenís. Lo corrent d'aiga cava alora una gòrga pauc prefonda. La vau alluviala es normalament lo relèu seguent. Es caracteristic dei zònas onte la penda es febla. Aquò favoriza lo depaus dei sediments carrejats dempuei l'amont. Lo terren i es donc sovent movedís amb una quantitat importanta d'arena e d'argiela. Enfin, per lei corrents d'aiga que se gitan dins la mar, existís una region fòrça plana que marca la fin dau liech. Dicha aber, aquela zòna es generalament situada dins un plan e es somesa a l'influéncia dei fòrças de marèia de la mar ò de l'ocean.
Dins certanei luòcs geografics, existís de vaus particularas. Lei vaus eissuchas (ò vaus mòrtas) son de vaus fluvialas abandonadas per un corrent d'aiga au profiech d'un autre passatge. En Occitània, es lo cas d'una partida de la vau de Vis que disparéis dins lo sector de Virsec. Lei vaus bòrnias son de vaus que pèrdon son aiga per infiltracion, sovent dins de sòus cauquiers, e que son sarradas en aval per una muralha.
Fotografia dau Grand Canhòn de Colorado, un exemple famós de gòrga.
Fotografia d'una vau fluviala amb una forma de V en Georgia
Fotografia de la vau alluviala de Waimakariri en Austràlia
Fotografia de la vau eissucha de Vis a Virsec
Leis embocadurasModificar
L'embocadura es l'endrech ont un corrent d'aiga se gita dins un lac, una mar ò un ocean. N'existís dos tipes principaus. Lo premier es l'estuari qu'es pus frequent sus lei litoraus somés a la marèia. L'influéncia de la mar ò de l'ocean i es donc importanta e lei proprietats de l'aiga presentan sovent de variacions de salinitat e de turbiditat importantas durant una meteissa jornada. Au nivèu biologic, es donc considerat coma un ecotòna, es a dire una zòna de transicion entre dos ecosistèmas estables. Un exemple caracteristic d'estuaris es l'embocadura de Garona.
Lo segond tipe major d'embocadura es lo deltà. Aparéis quand la poissança dau corrent fluviau es pus importanta d'aquela dei corrents marins locaus. Dins aqueu cas, se forma una zòna de depaus sedimentaris qu'avança pauc a pauc dins la mar. La region formada per aqueu fenomèn es sovent fòrça plana e contèn un ret idrologic fòrça complèx constituit per lei canaus principaus dau corrent d'aiga e divèrseis estructuras segondaris (canaus segondaris mai ò mens actius, paluns, estanhs...). Un exemple de deltà conegut en Occitània es aqueu de Ròse en Camarga[4].
L'embocadura dei flumes pus importants pòu constituir un relèu major de la geografia d'una region donada. Per exemple, lo deltà de Nil ocupa una superficia de 24 000 km² qu'es lo còr economic d'Egipte. En Asia, lo deltà de Ganges ocupa una superficia encara pus importanta – 105 000 km² – e es poblat per mai de 145 milions d'abitants.
Fotografia de l'embocadura d'Èbre
Imatge satellit dau deltà de Ganges
Imatge satellit de l'embocadura d'Amazonas qu'es constituit de plusors estuaris formant un deltà fluviau
Ròtle ecologicModificar
Lei corrents d'aiga son classats, dins l'idrosfèra, au sen dei sistèmas lotics. Es a dire que son caracterizats per un certan debit. Assostan una succession d'ecosistèmas dei fònts a l'estuari. D'efiech, una ribiera, especialament lei pus lòngas, presentan plusors mitans ecologics diferents (pH, prefondor, debit, turbiditat, duretat...). De mai, aquelei mitans son sovent acompanhats « d'annèxas ecologicas » coma de zònas umidas ò de braç mòrt. Enfin, lei corrents d'aiga son de corredors ecologics que facilitan la circulacion d'espècias entre regions diferentas.
Pasmens, se fau nòtar que mai d'un ecosistèma lotic es desenant trebolat per l'activitat umana. Lei causas principalas d'aquelei cambiaments son la preséncia d'amainatjaments, especialament lei restancas, la pesca tròp intensiva e l'aumentacion de la pollucion. Dins fòrça país, de programas de proteccion de l'environament son estats adoptats mai lei resultats obtenguts son febles.
Esplecha dei ribierasModificar
Una fònt d'aiga renovelablaModificar
Lei corrents d'aiga son fòrça importants per la vida terrèstra car constituisson una fònt d'aiga renovelabla. D'efiech, se la totalitat de l'aiga contenguda per lei rius, lei ribieras e lei fluvis representa solament 1 300 km3, siá 0,0001% dau volum de l'idrosfèra, l'escolament de l'aiga entraïna son renovelament regular. Ansin, cada an, aperaquí 40 000 km3 alimentan lei diferents corrents d'aiga terrèstres. Aquò permet ai corrents d'aiga d'èsser a la basa de mai d'un ecosistèma. Dins lo mond modèrne, son tanben lo supòrt de plusors activitats umanas coma l'agricultura, la pesca ò la produccion d'electricitat. Lei ribieras pus importantas son egalament d'aisses de transpòrt. Enfin, totei lei corrents d'aigas son susceptibles de servir de resèrvas d'aiga potabla.
Leis amainatjaments especiausModificar
Lei derivacions e lei prelevamentsModificar
Lei derivacions e lei prelevaments son d'obratges presents sus mai d'un corrent d'aiga. Permèton de sostraire un certan volum a una ribiera en vista d'alimentar lei rets d'aiga potabla ò d'irrigacion. Aquò permet de provesir l'aiga necessària a la societat. Pasmens, a d'impactes importants sus leis ecosistèmas car la reduccion de la quantitat d'aiga concentra la pollucion, favoriza l'aumentacion de la temperatura de l'aiga (çò que mena a una reduccion de la quantitat d'oxigèn dins l'aiga) e pòu accelerar l'assecament de la ribiera durant l'estiatge. Dins de cas extrèms, lei derivacions pòdon causar l'assecament quasi permanent dau corrent d'aiga. Un dei cas pus famós es aqueu de Colorado que vetz solament 4% de son debit nominau arribar a son embocadura.
Lei restancasModificar
Lei restancas son un autre tipe d'amainatjament major establit lòng dei corrents d'aiga. Son sovent utilizats au nivèu dei derivacions e dei prelevaments per facilitar lo desviament d'una partida dau debit vèrs un canau segondari. Pasmens, permèton tanben de crear de resèrvas d'aiga artificialas que son generalament destinadas a alimentar d'installacions de produccion idroelectrica ò a permetre una regulacion dau debit per prevenir lei vengudas deis aigas e alimentar lei derivacions durant l'estiatge. Aqueleis obratges son donc importants per lo foncionament de la societat modèrna mai modifican fòrça lo comportament e l'ecologia dei ribieras. D'efiech, constituisson d'obstacles que limitan – ò empedisson – la circulacion deis espècias animalas e vegetalas entre l'amont e l'avau de la restanca.
Lei restancas an tanben un impacte sus lo transpòrt de sediments que son blocats dins lo lac artificiau. La quantitat de sediments transportats en avau demenís donc fòrça e la vau bassa pòu alora subir de fenomèns d'erosion. Lei zònas pus tocadas son lei ribas e, per lei fluvis, l'embocadura. Ansin, lei tèrras planas dei deltàs fluviaus pòdon disparéisser. Aquò a sovent de consequéncias grèvas per lei populacions umanas localas car aumenta lo risc d'inondacion e redutz la quantitat de tèrras agricòlas disponiblas. La diversitat de la fauna e de la flòra es tanben menaçada car leis ecosistèmas dei deltàs son sovent fòrça riches.
PotamologiaModificar
La potamologia es la sciéncia qu'estúdia lei corrents d'aiga. Compren plusors sosdisciplinas coma l'idrologia fluviala que s'interèssa principalament a l'estudi dei debits e dei regims, la dinamica fluviala que s'occupa de l'estudi dei liechs e dei corrents fluviaus e l'idrometria que permet la mesura dei debits.
L'idrometriaModificar
L'idrometria es la disciplina qu'es regardada per la mesura dau debit deis aigas continentalas, superficialas ò sosterranhas. Aquela mesura es basada sus l'estudi de tres paramètres : lo perfiau transversau de la ribiera a l'endrech de la mesura, l'autor d'aiga dins la ribiera e la velocitat d'escolament. Lo debit es calculat en multiplicant la seccion banhada per la velocitat. Lei dos premiers paramètres son pas totjorn simples de determinar quand pòdon evoluir dins lo temps. Pasmens, una observacion regulara permet d'obtenir d'aproximacions relativament precisas. La mesura de la velocitat d'escolament es donc ben sovent lo paramètre pus malaisat d'establir. D'efiech, es susceptibla de presentar de variacions importantas sus tota la largor e la prefondor dau perfieu. Per resòuvre aqueu problema, una tecnica anciana consistís a sotar un molinet elicoïdau per calcular la velocitat mejana en plusors ponchs de l'escorrement.
La mesura d'un debit es donc una operacion complèxa e lònga. Pasmens, quand plusors mesuras son estadas realizadas a un meteis endrech onte lo liech es estable, es possible d'establir una corba de debit especifica per l'estacion. Una tala corba permet de liar lo debit a l'autor d'aiga dins la ribiera. La mesura dau debit es alora facilitada e l'installacion d'un sistèma de lectura automatizat pòu permetre d'obtenir una mesura permanenta.
D'autrei metòdes pus recents permèton de simplicar la mesura de la velocitat mejana. Dins lei ribieras largas e prefondas, es ansin vengut possible d'utilizar d'ultrasons per obtenir una mesura rapida e continua dei velocitats dins lo perfieu. Per de ribieras pichonas amb fòrça peis, existís d'instruments qu'obtènon lo meteis resultat a partir de mesuras electromagneticas.
Fotografia d'una installacion de mesura dau debit dins lo pargue nacionau de Yellowstone
Fotografia d'un molinet elicoïdau.
Litografia de 1838 mostrant un nilomètre
Fotografia d'una escala permetent d'estimar un debit a partir de la mesura de l'autor d'aiga dins lo liech d'una ribiera
.jpg)
La qualitat de l'aigaModificar
L'analisi de l'aiga es la caracterizacion dei proprietats fisicas, quimicas e biologicas de l'aiga en vista de determinar sa qualitat. Aquelei mesuras son sovent destinadas a avalorar lei proprietats d'una aiga ò a identificar una pollucion. La mesura dei paramètres fisicoquimics despend generalament de la quimia analitica e aquelei dei paramètres biologics de tecnicas de cultura dei microorganismes. Existís de laboratòris especializats car la determinacion dau pH, de la quantitat de matèrias en suspension (MES), de la demanda bioquimica d'oxigèn (DBO), de la demanda quimica d'oxigèn (DQO), de la concentracion d'oxigèn dissòus e la caracterizacion de la preséncia de certanei microorganismes son venguts d'elements frequentament utilizats per identificar una pollucion.
La modelizacion dei ribierasModificar
La modelizacion dei ribieras es una preocupacion anciana de la potamologia coma o mòstra l'invencion dau nilomètre per leis Egipcians de l'Antiquitat[5]. Permetiá de fixar l'impòst de l'annada en foncion dau nivèu dau Nil e donc de la produccion agricòla supausada. Uei, la modelizacion dei ribieras es principalament motivada per lo besonh de prevision per implantar e esplechar d'obratges idraulics ò per prevenir leis inondacions. Lei tecnologias de l'informacion tènon un ròtle major dins aqueu trabalh.
AnnèxasModificar
Liames intèrnesModificar
BibliografiaModificar
- (fr) Organizacion Internacionala de Normalizacion, ISO 772:2011 - « Hydrométrie — Vocabulaire et symboles », 2011.
- (fr) P. Birot, Les processus d'érosion à la surface des continents, Masson, 1981.
- (en) T. Dunne e L. B. Leopold, Water in Environmental Planning, W. H. Freeman and Co, 1978.
- (fr) David Knighton, Formes fluviales et processus: une nouvelle perspective, Arnold, 1990.
- (en) R. L. Lindeman, « The trophic-dynamic aspect of ecology », Ecology, 1942, XXIII, pp. 399-418.
- (fr) J. Mengelsdorf et al. Morphologie de la rivière: un guide pour les géoscientifiques et les ingénieurs, Springer-Verlag, 1990.
- (en) R. B. Williams, « Computer simulation of energy flow in Cedar Bog Lake, Minnesota, based on the classical studies of Lindeman », Systems analysis and simulation in ecology, 1971, vol. I, pp. 543-582.
Nòtas e referénciasModificar
- ↑ Lo Congrès Permanent de la Lenga Occitana, Dicod'Òc, recèrca « Rivière », consultat lo 26 de febrier de 2022, [1].
- ↑ S'utilizan tanben lei tèrmes carga e poissança limita per designar aquela grandor.
- ↑ (en) T. R. Tregear, A Geography of China, Routledge, 1965, pp. 218–219.
- ↑ Pasmens, au contrari d'una opinion ben establida, la formacion d'un deltà fluviau es pas condicionada per l'importància dau debit. Totjorn en Occitània, Lar, un pichon fluvi costièr que se gita dins l'Estanh de Bèrra, forma un deltà a son embocadura maugrat un debit mejan fòrça feble (3,5 m3/s).
- ↑ (fr) Danielle Bonneau, « Le nilomètre : aspect technique in L'homme et l'eau en Méditerranée et au Proche-Orient, III : L'eau dans les techniques. », Travaux de la Maison de l'Orient, n° 11, 1986, pp. 65-73.