Quiron (asteroïde)
Quiron (nom complèt : (2060) Quiron ò 95P/Quiron; simbòl astrologic: .svg){kind=small}
) es un asteroïde cometari de tipe centaure qu'orbita a l'entorn dau Soleu entre Saturne e Uranus. Descubèrt en 1977, es lo premier objècte conegut de la classa dei centaures, un ensemble d'asteroïdes que presentan de caracteristicas pròprias ai cometas. Per aquela rason, Quiron es probablament un còrs de la cencha de Kuiper arribat i a quauquei miliers d'ans dins lei regions intèrnas dau Sistèma Solara.
Istòria modificar
Quiron foguèt descubèrt lo 18 d'octòbre de 1977 per l'astronòm estatsunidenc Charles T. Kowal gràcias au telescòpi de 1,2 m de l'observatòri dau Mont Palomar[1]. Dins aquò, èra estat fotografiat per lo premier còp lo 24 d'abriu de 1895 e aparéis sus plusors clichats ancians. Sa natura precisa foguèt pas ben compresa. A l'epòca, èra l'asteroïde pus luechenc conegut e Kowal suggeriguèt que l'objècte poguèsse èsser una cometa. Aquò explica l'origina dau nom Quiron, atribuït en 1978, per exprimir la possibla natura dobla asteroïde/cometa en remandant a la dualitat òme/cavau dau centaure Quiron.
Dempuei sa descubèrta, Quiron a marcat l'actualitat de l'astronomia en causa de son comportament particular. En 1988-1989, foguèron observadas una aumentacion sobda de sa luminositat e l'emission d'una coa e d'una cabeladura[2]. Pasmens, amb un diamètre de mai de 150 km, èra pas possible d'assimilar Quiron a una cometa. Foguèt donc creada la categoria dei centaures per descriure aqueu tipe d'objècte. L'autre eveniment important aguèt luòc en 2015 amb la descubèrta d'un sistèma d'anèus. D'efiech, après la descubèrta d'un sistèma d'anèus a l'entorn de l'asteroïde cometari Cariclo en 2014, una còla menada per José Luis Ortiz estudièt Quiron per assair de trobar una estructura similara[3].
Caracteristicas modificar
Coma totei lei centaures, Quiron es un objècte mau conegut. Es esferic mai lei variacions de sa luminositat empedisson un calcul precís de son diamètre qu'es estimat entre 166 e 271 km. Son espèctre es similar ais asteroïdes de tipe carbonat ò au nuclèu de la cometa de Halley[4]. Sa composicion es desconeguda mai de mesuras realizadas sus la coa cometària an mostrat la preséncia de compausats carbonats e azotats (monoxid de carbòni, cianurs). Au ritme actuau d'emission, es possible que la màger part de Quiron siegue vaporizada dins quauquei milions d'ans.
Aqueu fach pausa la question de l'origina de Quiron. Segon lei calculs, son orbita es pauc establa e es quasi impossible de determinar sa posicion precisa i a quauquei miliers d'ans. Leis astronòms pensan donc qu'es un objècte en provenància dei regions extèrnas dau Sistèma Solar arribat recentament dins la zòna dei planetas gigantas. Sa talha similara ais objèctes descubèrts dins la cencha de Kuiper sostèn aquela ipotèsi.
Lo sistèma d'anèus de Quiron auriá un diamètre d'environ 324 km. Auriá un ròtle dins lei variacions de luminositat de l'asteroïde car son angle d'enclinason rebat mai ò mens de lutz vèrs la Tèrra. Son origina es pas coneguda.
Orbita modificar
Quiron a una orbita pron circulara qu'es descentrada a respècte dau Soleu. Son perièli es situat a 8,53 ua, es a dire a l'interior de l'orbita de Saturne. En revènge, son afèli se tròba a 18,87 ua, en delà de l'orbita d'Uranus. Es pauc clinada (6,9°) e es una resonància 2:1 existís benlèu amb Saturne. Segon lei calculs actuaus, Quiron deu ocupar aquela trajectòria dempuei solament 2 000 ans. A tèrme mejan, dins aperaquí 10 000 ans, deuriá venir una cometa de periòde cort en causa de l'influéncia gravitacionala de Saturne.
Observacion e exploracion modificar
Quiron es un objècte de magnitud aparenta situada entre 14,9 e 18,93. Son observacion es donc malaisada e existís pas de fotografias detalhadas de sa superficia. Una mission d'estudi estatsunidenca es en cors d'estudi per la NASA dins l'encastre dei programas New Frontiers program ò Flagship missions.
Annèxas modificar
Liames intèrnes modificar
Bibliografia modificar
Nòtas e referéncias modificar
- ↑ Kowal, Charles T.; Liller, William; Marsden, Brian G. (December 1978). "The discovery and orbit of /2060/ Chiron". In: Dynamics of the Solar System; Proceedings of the Symposium, Tokyo, Japan, May 23–26, 1978. 81: 245–250.
- ↑ Hartmann, William K.; Tholen, David J.; Meech, Karen J.; Cruikshank, Dale P. (January 1990). "2060 Chiron - Colorimetry and cometary behavior". Icarus. 83 (1): 1–15.
- ↑ Ortiz Moreno, José Luis; Duffard, René Damián; Pinilla-Alonso, Noemi; Alvarez-Candal, Alvaro; Santos-Sanz, Pablo; Morales Palomino, Nicolás Francisco; Fernández-Valenzuela, Estela del Mar; Licandro, Javier; Campo Bagatin, Adriano; Thirouin, Audrey (2015). "Possible ring material around centaur (2060) Chiron". Astronomy & Astrophysics. 576: A18.
- ↑ Luu, Jane X.; Jewitt, David C. (September 1990). "Cometary activity in 2060 Chiron". Astronomical Journal. 100: 913–932.