1970

1970
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Ans : 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 Decennis : 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 Sègles : Sègle XIX Sègle XX Sègle XXI Millennis : Millenni I Millenni II Millenni III Cronologia mesadièra : Gen - Feb - Mar - Abr - Mai - Junh Julh - Ago - Set - Oct - Nov - Dec Cronologias tematicas : Aeronautica • Arquitectura • Automobila • Benda dessenhada • Camins de fèrre • Cinèma • Drech • Economia • Fotbòl • Jòc • Jòc vidèo • Literatura • Musica • Santat e medecina • Sciéncia • Sociologia • Espòrt • Teatre • TV Autres calendièrs : Roman • Chinés • Gregorian • Ebrieu • Indó • Musulman • Persan • Republican

Aquesta pagina concernís l'an 1970 del calendièr gregorian.

EvenimentsModificar

OccitàniaModificar

EuròpaModificar

10 d'abril: George Harrison anóncia la dissolucion del grop The Beatles.

Decision de Gomulka d'aumentar lei pretz en causa dei dificultats financieras dau país. Pasmens, aquò entraïnèt de manifestacions a Gdansk (èx-Dantzig) e dins d'autrei vilas importantas. L'armada e la polícia tirèron sus de manifestants causant la mòrt d'un centenau de personas entraïnant la partença de Gomulka remplaçat per Edward Gierek. Gierek abandonèt la politica de son predecessor e assaièt de dinamizar l'economia polonesa gràcias a d'emprunts auprès dei país occidentaus. Dins aquò, coma per lei temptativas de reformas precedentas, aquò mau capitèt e la crisi polonesa s'agravèt a cha pauc dins lo corrent deis annadas 1970 e 1980.

AfricaModificar

SodanModificar

Gràcias au sostèn d'Egipte que mandèt un grop d'avions dins lo país, l'armada sodanesa ataquèt l'illa d'Aba onte s'èran gropats un nombre important de madistas que contestavan l'autoritat dau coronèu Gaafar Nimeiry. L'assaut s'acabèt per una victòria totala dei militars que chaplèron seis adversaris (12 000 mòrts). Aquò neutralizèt una partida de l'oposicion islamista mai suscitèt una ostilitat persistenta dins l'opinion.

MondModificar

12 de genièr: la Guèrra de Biafra s'acaba amb la capitulacion de Biafra.
23 de genièr: los govèrns de Peró e Colómbia fan conéisser la siá decision de defendre los sieus dreches per fixar l'estenduda de las siás mars territorialas.
23 de febrièr: en Georgetown (Guyana), lo governador general britanic proclama la naissença de la Republica de Guyana, amb sir Edward Luckhoo per president.
9 d'abril: en Chile, Salvador Allende deven lo primièr politic socialista d'America del Sud que ganha las eleccions presidencialas.
11 d'abril - Cap Canaveral (Estats Units): s'enlaira Apollo 13. Aquela fusada aurà un accident dos jorns après, malgrat que l'equipatge capitarà a far tornar la nau al sòl.
29 d'abril: de tropas nòrd-americanas e sudvietnamianas ocupan Cambòtja en cèrca de guerrilhèrs vietcongs.
9 de mai, Estats Units - Cent mila personas protèstan contra la Guèrra de Vietnam.
31 de mai: inauguracion de la Copa Mondiala de Fotbòl de 1970 en la Ciutat de Mexic. Brasil serà lo campion d'aquel an.
10 d'octòbre: las Fiji se fan independentas del Reialme Unit.
15 d'octòbre: en Egipte, Anwar el-Sadat deven lo nòu president coma successor del mòrt Gamal Abdel Nasser.
13 de novembre: en Siria, après un còp d'Estat, Hafez al-Assad assumís la presidéncia del país.

ArtsModificar

Sciéncias e tecnicasModificar

10 de decembre: en Estocòlme, los investigadors de la fusion nucleara e del ferromagnetisme Hannes Alfvén de Suècia e Louis Néel de França recebon lo Prèmi Nobel de Fisica.
10 de decembre: en Norvègia, l'argentin Luis Leloir es premiat amb lo Prèmi Nobel de Quimia per las investigacions realizadas sus l'interconversion d'idrats de carbon simples en complèxes. L'investigador agrònom nòrd-american Norman Borlaug recep lo Prèmi Nobel de la Patz pel desvolopament en variacions de blat de nauta productivitat.

AstronomiaModificar

Capitada de la mesa en orbita dau satellit Uhuru (SAS A) per la NASA. Èra destinat a l'estudi dei raionaments X e èra lo premier exemplar d'una tièra de pichons satellits scientifics estatsunidencs (SAS B en 1972 e C en 1975) destinats a l'observacion dei fònts X. En revènge, la mission d'exploracion lunara Apollo 13 mau capitèt après l'explosion d'una sèrva d'oxigèn que causèt de degalhs a una partida dau module. Pasmens, l'equipatge capitèt de rintrar sauve e segur.

De son caire, l'Union Sovietica capitèt l'aterratge sus la Luna d'un veïcul teleguidat d'exploracion dich Lunokhod 1 e sus Vènus de la sonda Venera 7. Aquò representava lo premier aterratge capitat sus una planeta en fòra dau sistèma Tèrra-Luna. Venera 7 capitèt de transmettre d'informacions pendent 55 mn avans d'èstre destrucha per lei condicions climaticas fòrça duras de Vènus.

Module d'Apollo 13 endomatjat per l'explosion d'una sèrva d'oxigèn.
Arribada dApollo 13 dins l'Ocean Pacific.
Lk101.jpg

Imatge de la superficia lunada realizada per Lunokhod 1.

InformaticaModificar

Depaus dau premier brevet depintant lo foncionament e l'estructura d'un microprocessor per l'engenhaire estatsunidenc Gilbert Hyatt (nascut en 1938). En parallèl, desvolopament de la premiera memòria viva per leis engenhaires estatsunidencs Bob Abbott (nascut en 1933) e Les Vadasz (nascut en 1936).