Vinaçan

Vinaçan^[1] (Vinassan en grafia mistralenca^[2] e Binassà en grafia de Savartés^[3]; Vinassan en francés) es una comuna lengadociana de Narbonés, situada dins lo departament d'Aude e la region d'Occitània, ancianament de Lengadòc-Rosselhon.

Vinaçan
Vinassan

La comuna.

Armas

Geografia fisica

Coordenadas

43° 12′ 16″ N, 3° 04′ 29″ E

Superfícia

8,96 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

142 m
24 m
3 m

Geografia politica

Lengadòc

França

Narbona

Las Bassas Planas d'Aude (Corçan abans 2015)

Intercom
241100593

Lo Grand Narbona

Cònsol

Didier Aldebert
(2020-2026)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2018)

2 653 ab.

Evolucion de la populacion

2 706 ab.

Densitat

288,62 ab./km²

Autras informacions

vinaçanenc

11110

Geografia

Comuna de l'airal urban de Narbona situada dins lo Massís de la Clapa, lo vilatge es situat al pè de costièras boscadas, cobèrtas de vinhas, d'ametlièrs et d'olivièrs, dominant de qualques mètres la plana narbonesa. Del naut de las costièras (100 mètres) se pòt veire un païsatge comprés entre los Pirenèus e las Cevenas.
La comuna es formada de dos qüadrilatèrs inegals units per un pedoncul; lo de l'èst es Marmolièiras (nom supausat).

Comunas a l'entorn.

Perimètre del territòri

Comunas confrontantas de **Vinaçan**
Corçan	Salas d'Aude	Fluris
		Narbona
Narbona	Armissan

Toponimia

Vinaçan

Las atestacions ancianas son : Fiscum Viniacum en 899; Vinatianum en 1195; Castrum de Vinassano en 1271; Ecclesia de Vinassano en 1311; De Bruassano [= Binassano] vicarie Narbone en 1378; Vynasan en 1386; Vinassan en 1402; Vinassa en 1537; Vynassa, … Vynasa en 1537; Vinasan en 1595. La prononciacion es Binassà en 1912 (segon la grafia de l'abat Savartés)^[4]^[3].
Vendriá d'un nom d'òme latin *Vinacius, derivat de Vinatius, amb lo sufixe latin -anum ^[5], mas las atestacions son contradictòrias, pel sufixe e mai pel radical, e l'istòria es benlèu pus complicada.
Dauzat e Rostaing son obligats de postular *Vinacius, inatestat, puslèu que Vinatius, atestat : lo primièr dona regularament una -s- sorda, grafiada -c-, allòc que lo segond mena a -s- sonòra, grafiada -s- (*Vinatianu- auriá donat *Vinasan). Mès aquò es largament teoric, pr'amor de la confusion frequenta tanlèu lo latin vulgar, o aprèp, entre -ci-, -ti-, -si-. E de fait, Fabricianu- > Fabresan.

Marmolièiras (nom supausat)

Anciana rectoriá del vocable de Sant Miquèl que dependiá del capítol Sant Estève-Sant Sabastian de Narbona. Las fòrmas ancianas son : Villa Marinorema [marmoreria] infra insula Lici en 821, Marmoriarum castrum en 1167, castrum de Marmoreriis en 1271, Bajulus de Marmoreriis en 1351, Marmoreyras en 1402, Marmoseyra en 1476, Marmoryeras en 1537, Marmoulières en 1537, Marmorière en 1539, Marmourière en 1595, Marmorières en 1791. L'abat Savartés fornís pas la prononciacion, probablament en -l-, ni per l'abondància de las grafias cultas^[6].
Lo nom sembla s'explicar per la preséncia d'una marmièira, una marmolièira (cf. latin marmor, qu'apèla a la dissimilacion), una peirièira de marme, de pèira marma. Es un nom probablament ancian, anterior a l'evolucion del latin marmor en marme.

Istòria

La mapa de Cassini mòstra la rectoriá de Marmolièiras (escrit Marmoulieres e bèstiament corregit en Marmorières sus las mapas recentas). Probable qu'aquela comunautat agèt pas la possibilitat de venir comuna a la revolucion. Marmolièiras garda sa glèisa.
L'importància e lo desvolopament de Vinaçan sonque datan d'un mièg sègle. Èra un borg massat a l'entorn del castèl senhoral, qu'aviá per tota renda lo pauc de tèrra de las costièras. La plana èra cobèrta de paluns e poblada de solament 300 personas a l'entorn de 1860.
L'energia dels abitants transformèt aquelas paluns en un vinhal ric. Mas çò pus important dins lo desvolopament demografic es la periurbanizacion ligada a la proximitat de Narbona.

Administracion

Lista dels cònsols successius
Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
març de 2008	(2026)	Didier Aldebert	divèrs esquèrra	quadre, conselhièr departamental (2015-)
1992	2008	Osmin Camarasa	PS	geomètre
1980	1992	Gabriel Pech	PS
1947	1980	Léon Carabeilhe
1945	1947	Gilbert Alibaud
1941	1945	Joseph Beccus
1935	1941	Benoît Oustric
1928	1935	Gustave Rouquié
1925	1928	Alexandre Thomas
1922	1925	Benoît Oustric
1920	1922	Jean Mounié
1902	1920	François Montestruc
1900	1902	Dieudonné Régné
1888	1900	Léonce Fabre
1886	1887	François Alengry
1885	1886	Louis Greffier
1874	1885	François Pech
1871	1874	François Alberny
1866	1871	François de Raymond
1865	1866	Louis Mas
1852	1865	François de Raymond
1848	1852	François Rouquié
1839	1848	Jean Louis Arnaud
1825	1839	Joseph Razimbaud
1816	1825	Augustin Negrier
1808	1816	Pierre Alberny
1800	1808	François Bousquet
1796	1800	Etienne Escande
1795	1796	Pierre BOURGES
1793	1795	Bernard Vidal
1790	1793	Pierre Vidal ^[7]
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra del canton de Corçan; es ara del canton des Basses Plaines de l'Aude (en francés), donc de las Planas Bassas d'Aude (burèu centralizator : Corçan).