Tuissan

Tuissan^[1]^[2] (pron. locala: [tø'ʃa]^[1], Tuchan en grafia mistralenca^[3] e Tuchà en grafia de Savartés^[4]; Tuchan en francés) es una comuna lengadociana, dins lo país de las Corbièras, situada dins lo departament d'Aude e la region d'Occitània, ancianament de Lengadòc-Rosselhon.

Tuissan
Tuchan

Castèl d'Aguilar

Armas

Geografia fisica

Coordenadas

42° 53′ 21″ N, 2° 43′ 12″ E

Superfícia

59,52 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

920 m
170 m
136 m

Geografia politica

Lengadòc

, Termenés

França

Narbona

Las Corbièras (caplòc del canton de Tuissan abans 2015)

Intercom
200070365

CC Corbièras Salanca Mediterranèa

Cònsol

Béatrice Bertrand
(2020-2026)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2018)

797 ab.

Evolucion de la populacion

808 ab.

Densitat

13,07 ab./km²

Autras informacions

(en francés)

11350

Tuissan es una zona de produccion dels vins de las Nautas Corbièras, Fitor, corbièras e muscat de Ribesaltes.

Geografia

Tuissan es una vila de las Corbièras situada al pè del Mont Tueis ?, sul Pichon Verdoble, prèp del jonhent amb Tarrasac.
Tuissan es situada a 18 km de Durban de las Corbièras, a 19 km d'Estagell, a 27 km de Ribesaltes, a 31 km de l'aeropòrt de Perpinhan - Ribesaltes e a 37 km de La Grassa.

Comunas a l'entorn.

Perimètre del territòri

Comunas confrontantas de **Tuissan**
Quintilhan, Palairac	Vilanòva de las Corbièras	Embres e Castelmaur
Maisons, Montgalhard		Òpol e Perelhós (Pirenèus Orientals) per un qüadripunt
Padèrn	Pasiòls	Vingrau (Pirenèus Orientals)

Toponimia

Las atestacions ancianas son Villa Tuxsani…, ecclesia Sancti Johannis de Tusciano en 1119; Turanum en 1215; Villa de Tuxano en 1215; De Tuysano en 1295; Tuixan en 1341; Tuissanum en 1360; Ecclesia Sancti Johannis de Tussiano en 1228-1494; Tuysan al sègle XIV; Tuyssa en 1538; Tucha en 1538; Tuissan en 1590; Tuchan en 1781; Tuchà en 1912 (Savartés)^[5]^[4].
Tuishan vendriá d'un nom latin d'òme Tuscius, ambe ū long, acompanhat del sufixe -anum ^[6].
Le consonantisme poiriá far pensar que i a un ligam entre lo nom del Mont Tauch (en francés) e Tuissan (= Tuishan), çò qu'es improbable; de mai, caldriá precisar le vocalisme occitan del primièr.

Domnòva ?

Lòc que sembla redusit a un ostal, situat al nòrd del castèl d'Aguilar.
Èra encara un masatge, de la glèisa arroïnada, del temps d'Antòni Savartés. Èra una anciana comunautat de la diocèsi de Narbona, parròquia annèxa de Tuissan, del vocable de Sant Bertomiu. Èra tanben un ancian fèu de l'abadiá de Fontfreda. Las fòrmas ancianas son : Villa quae vocatur Domonova, in territorio Petrapertusense en 876, Alos de Domonova en 1005, Castrum de Dompnova en 1262, Rector de Dompnova en 1351, Ecclesia de Dompnosana en 1360, Ecclesia Sancti Bartholomœi de Dompnova en 1404, Donnova al sègle XIV, Don Nova..., al loc de Doc Nova en 1538, Domnove en 1503-1587, Donnove en 1671, Domnove en 1763, Domneuve (mapa de Cassini, segonda mitat del sègle XVIII ^[7]. I a un nom equivalent dins la comuna de Montlaur. Latin domus nova, « ostal novèl » ?

Novèlas ?

Lòc situat al nòrd-èst de Tuissan. I a un castèl e un ostal. Èra una anciana comunautat e parròquia d'aquí a 1790, de la senescalciá de Limós. I aviá un priorat del vocable de Sant Martin, unit a l'abadiá de La Grassa. Las fòrmas ancianas son : Ecclesia Sancti Martini..., castrum de Novellis en 1119, De Novellas en 1123, Villa de Novelle en 1215, Castellum de Novellis en 1280, Novelas al sègle XIV, Novelhas en 1528 ^[8]. Fondacion novèla, nocion aplicada al priorat (dobtós) ? explicariá pas lo plural.

Segura

I a un castèl e un ostal. Èra una anciana comunautat e parròquia de la diocèsi de Narbona; la glèisa èra dedicada a la Santa Verge. Las fòrmas ancianas son : Castrum de Segura en 1171, Villa de Fausta, quae alio nomine dicitur Segura en 1215, Villa et boayriae de Secuyra en 1262, Segura in Termenesio en 1260, Seguianum = Seguranum en 1377 ^[9]. Sus la mapa de Cassini (segonda mitat del sègle XVIII), la glèisa N.D de Faste es al sud de Segure. Nom de castèl fòrt, fortificacion « segura », de mal prene. Véser Fasta.

Fasta

Faste, anciana « rectoriá » o parròquia de la diocèsi de Narbona, del vocable de Nòstra Dòna (o Nòstra Dama), es de mal trobar dins le diccionari de l'abat Savartés, cal cercar a Fauste o Faste, çò que ne dona a l'encòp l'etimologia e l'ancianetat, « la villa de Faustus » (nom latin d'òme). Las fòrmas ancianas son : Villa Faustae..., ecclesia S. Mariae de Fausta en 1119, Fortia de Fausta en 1208, Villa de Fausta, quae alio nomine dicitur Segura en 1215, Seguiaade Fausta, comprene Segura sive Fausta, en 1366, Notre Dame de Faste en 1781 ^[10]. Fausta es de mal prononciar en occitan, deriva necessàriament cap a Fasta o eventualament *Fòsta (cf. Sent Haust (Gers), francés Saint-Ost). Per la glèisa, véser tanben le site Monumentum ^[11].

Istòria

Administracion

Lista dels cònsols successius
Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
2020	(2026)	Béatrice Bertrand	sense	anciana quadra a las Pòstas
?	2020	Jean François Casoliva
març de 2014	?	Jean-Régis Bertrand	PS	retirat de l'ensenhament
març de 2008	2014	Michel Boyer	MoDem
març de 2001	2008	Sylvie Astruc	PS	conselhièra generala (1998-2011)
	2001	Pierre Foulquier	divèrs esquèrra

Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra del canton de Tuissan (caplòc); es ara del canton de las Corbièras (canton de Fabresan abans lo 1èr de genièr de 2016).