Tuissan

una comuna francesa

Vilatge d'Occitània

Tuissan[1][2] (pron. locala: [tø'ʃa][1], Tuchan en grafia mistralenca[3] e Tuchà en grafia de Savartés[4]; Tuchan en francés) es una comuna lengadociana, dins lo país de las Corbièras, situada dins lo departament d'Aude e la region d'Occitània, ancianament de Lengadòc-Rosselhon.

Tuissan
Tuchan
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Castèl d'Aguilar
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 42° 53′ 21″ N, 2° 43′ 12″ E
Superfícia 59,52 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
920 m
170 m
136 m
Geografia politica
País  Lengadòc
Contrada Corbièras Armas de Lengadòc, Termenés
Estat Bandièra de França França
Region
76
Occitània
Departament
11
Aude Escut del Departament d'Aude
Arrondiment
113
Narbona
Canton
1107
Las Corbièras (caplòc del canton de Tuissan abans 2015)
Intercom
200070365
CC Corbièras Salanca Mediterranèa
Cònsol Béatrice Bertrand
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018)
797 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

808 ab.
Densitat 13,07 ab./km²
Autras informacions
Gentilici (en francés)
Còde postal 11350
Còde INSEE 11401

Tuissan es una zona de produccion dels vins de las Nautas Corbièras, Fitor, corbièras e muscat de Ribesaltes.

Geografia modificar

Tuissan es una vila de las Corbièras situada al pè del Mont Tueis ?, sul Pichon Verdoble, prèp del jonhent amb Tarrasac.
Tuissan es situada a 18 km de Durban de las Corbièras, a 19 km d'Estagell, a 27 km de Ribesaltes, a 31 km de l'aeropòrt de Perpinhan - Ribesaltes e a 37 km de La Grassa.

 
Comunas a l'entorn.

Perimètre del territòri modificar

Toponimia modificar

Las atestacions ancianas son Villa Tuxsani…, ecclesia Sancti Johannis de Tusciano en 1119; Turanum en 1215; Villa de Tuxano en 1215; De Tuysano en 1295; Tuixan en 1341; Tuissanum en 1360; Ecclesia Sancti Johannis de Tussiano en 1228-1494; Tuysan al sègle XIV; Tuyssa en 1538; Tucha en 1538; Tuissan en 1590; Tuchan en 1781; Tuchà en 1912 (Savartés)[5][4].
Tuishan vendriá d'un nom latin d'òme Tuscius, ambe ū long, acompanhat del sufixe -anum [6].
Le consonantisme poiriá far pensar que i a un ligam entre lo nom del Mont Tauch (en francés) e Tuissan (= Tuishan), çò qu'es improbable; de mai, caldriá precisar le vocalisme occitan del primièr.

Domnòva ? modificar

Lòc que sembla redusit a un ostal, situat al nòrd del castèl d'Aguilar.
Èra encara un masatge, de la glèisa arroïnada, del temps d'Antòni Savartés. Èra una anciana comunautat de la diocèsi de Narbona, parròquia annèxa de Tuissan, del vocable de Sant Bertomiu. Èra tanben un ancian fèu de l'abadiá de Fontfreda. Las fòrmas ancianas son : Villa quae vocatur Domonova, in territorio Petrapertusense en 876, Alos de Domonova en 1005, Castrum de Dompnova en 1262, Rector de Dompnova en 1351, Ecclesia de Dompnosana en 1360, Ecclesia Sancti Bartholomœi de Dompnova en 1404, Donnova al sègle XIV, Don Nova..., al loc de Doc Nova en 1538, Domnove en 1503-1587, Donnove en 1671, Domnove en 1763, Domneuve (mapa de Cassini, segonda mitat del sègle XVIII [7]. I a un nom equivalent dins la comuna de Montlaur. Latin domus nova, « ostal novèl » ?

Novèlas ? modificar

Lòc situat al nòrd-èst de Tuissan. I a un castèl e un ostal. Èra una anciana comunautat e parròquia d'aquí a 1790, de la senescalciá de Limós. I aviá un priorat del vocable de Sant Martin, unit a l'abadiá de La Grassa. Las fòrmas ancianas son : Ecclesia Sancti Martini..., castrum de Novellis en 1119, De Novellas en 1123, Villa de Novelle en 1215, Castellum de Novellis en 1280, Novelas al sègle XIV, Novelhas en 1528 [8]. Fondacion novèla, nocion aplicada al priorat (dobtós) ? explicariá pas lo plural.

Segura modificar

I a un castèl e un ostal. Èra una anciana comunautat e parròquia de la diocèsi de Narbona; la glèisa èra dedicada a la Santa Verge. Las fòrmas ancianas son : Castrum de Segura en 1171, Villa de Fausta, quae alio nomine dicitur Segura en 1215, Villa et boayriae de Secuyra en 1262, Segura in Termenesio en 1260, Seguianum = Seguranum en 1377 [9]. Sus la mapa de Cassini (segonda mitat del sègle XVIII), la glèisa N.D de Faste es al sud de Segure. Nom de castèl fòrt, fortificacion « segura », de mal prene. Véser Fasta.

Fasta modificar

Faste, anciana « rectoriá » o parròquia de la diocèsi de Narbona, del vocable de Nòstra Dòna (o Nòstra Dama), es de mal trobar dins le diccionari de l'abat Savartés, cal cercar a Fauste o Faste, çò que ne dona a l'encòp l'etimologia e l'ancianetat, « la villa de Faustus » (nom latin d'òme). Las fòrmas ancianas son : Villa Faustae..., ecclesia S. Mariae de Fausta en 1119, Fortia de Fausta en 1208, Villa de Fausta, quae alio nomine dicitur Segura en 1215, Seguiaade Fausta, comprene Segura sive Fausta, en 1366, Notre Dame de Faste en 1781 [10]. Fausta es de mal prononciar en occitan, deriva necessàriament cap a Fasta o eventualament *Fòsta (cf. Sent Haust (Gers), francés Saint-Ost). Per la glèisa, véser tanben le site Monumentum [11].

Istòria modificar

Administracion modificar

Lista dels cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
2020 (2026) Béatrice Bertrand sense anciana quadra a las Pòstas
? 2020 Jean François Casoliva    
març de 2014 ? Jean-Régis Bertrand PS retirat de l'ensenhament
març de 2008 2014 Michel Boyer MoDem  
març de 2001 2008 Sylvie Astruc PS conselhièra generala (1998-2011)
  2001 Pierre Foulquier divèrs esquèrra  
         
Totas las donadas son pas encara conegudas.
  • Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra del canton de Tuissan (caplòc); es ara del canton de las Corbièras (canton de Fabresan abans lo 1èr de genièr de 2016).

Demografia modificar

modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 778, totala: 796
 

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
572 736 959 957 983 1 058 1 220 1 209 1 250

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
1 131 1 155 1 194 1 209 1 367 1 811 1 665 1 473 1 388

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
1 398 1 450 1 400 1 416 1 254 1 296 1 259 1 122 1 066

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
1 014
862
804
814
794
803
814
815
817
840
2009 2010
827
850
832
857
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
 
Evolucion de la populacion 1962-2008


  • En 2018 la populacion èra de 797 abitants e la densitat èra de 13,39 ab/km².

Lòcs e monuments modificar

Personalitats ligadas amb la comuna modificar

Véser tanben modificar

Ligams extèrnes modificar

Nòtas modificar

  1. 1,0 et 1,1 https://www.oocities.org/toponimiaoccitana/11.html
  2. https://web.archive.org/web/20161001194534/http://ostal.sirventes.pagesperso-orange.fr/t.htm
  3. https://tdf.locongres.org/files/assets/basic-html/page2275.html
  4. 4,0 et 4,1 L'abat SavartésDictionnaire topographique du département de l'Aude, p. 454. 
  5.  Dictionnaire topographique de la France.
  6. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 688
  7. Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, 1912, p. 118, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f210.item.texteImage
  8. Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, 1912, p. 283, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f375.item.texteImage
  9. Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, 1912, p. 431, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f523.item.texteImage
  10. Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, 1912, p. 135, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f227.item.texteImage
  11. https://monumentum.fr/monument-historique/pa11000032/tuchan-eglise-notre-dame-de-faste