Ascon

Vilatge d'Occitània

Ascon (Ascou en francés) es una comuna occitana, situada dins lo departament d'Arièja e la region d'Occitània, ancianament de Miègjorn-Pirenèus.

Ascon Ascou
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Glèisa d'Ascon
Geografia fisica
Coordenadas	42° 43′ 20″ N, 1° 51′ 45″ E
Superfícia	35,59 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	2 360 m 1 040 m 879 m
Geografia politica
País	País de Fois
Estat	França
Region 76	Occitània
Departament 9	Arièja
Arrondiment 091	Fois
Canton 0901	Nauta Ariège (Ax abans 2015
Intercom 240900266	CC de Nauta Arièja
Cònsol	Sabine Carrière (2014-2020)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2018)	120 ab. Evolucion de la populacion 121 ab.
Autras informacions
Gentilici	les asconèsi [lez asku'nɛzi]
Còde postal	09110
Còde INSEE	09023

Geografia

Comunas a l'entorn.

Perimètre del territòri

Comunas confrontantas d'Ascou

	Sorjat	La Fajòla (Aude)
Ax		Mijanes
Orgeish	Orlun

Toponimia

La prononciacion es [asku]. Las fòrmas ancianas son (alode de) Ausa, Ascho en 1243, (vallis de) Ascone, (villa de) Ascone en 1272, Asco en 130, Asco, Ascho en 1318-1325, Ascone en 1324, Asco en 1385, 1390, Esco en 1401, Asco, cap a 1460 (Esquerrier).
Dauzat i vei lo basque as, aitz, « punta rocassosa » e un sufixe escur. Segon Negre, citat per Patrici Pojada, Ascon ven benlèu d'un nom aquitan de persona Halsco. Segon Coromines, citat per P. Pojada, lo nom sembla ibero-basc, del nom del tais, azkon en basc. Segon Felip Carbona, Ascon es en relacion ambe'l tais en basc, mès i a una autre etimologia, tanben bascoïda : acitiz + gune/kune, lo lòc dels ròcs.

Patrici Pojada cèrca a mostrar que lo primièr element es lo basc az- « ròc ». Un nom basc coma Ascanh (Azkaine en basco e Ascain en francés) a un as- inicial coma Aspa, Asme, Ascarat, que, segon J.B. Orpustan, ven de -*az, varianta de aitz, « ròc ». J.B. Orpustan senhala de toponimes basques que s'acaban en -(z)kun, element qu'indica un lòc (ex : Suhescun, Suhuskune en basc, que seriá *zuhazkun, « lòc d'albres »). Atal, Ascon seriá benlèu « lo lòc dels ròcs », çò que va dins lo sens d'una de las ipotèsis de F. Carbona.

Cal benlèu metre lo nom en relacion ambe Ascó (Catalonha), qu'es exactament lo meteis nom, mès tanben ambe Asco (Corsega), Ascas, (Gironda), Ascas (Tarn e Garona) e Asca (Hauts Pirenèus). Son de noms qu'embarrassan los toponimistas. Per Ascas de Gironda, Bénédicte Boyrie-Fénié tròba pas de solucion, mès evòca un mot prelatin, eretat pel basque aska, « besal, regòla, comba ». Burgan e Lafon veson pas tanpauc de solucion clara per Ascas de Tarn e Garona. La proposicion de Negre, un nom roman *asca, « fàstic » es regetada per B. Boyrie-Fénié e per Burgan e Lafon, coma de febla acceptibilitat toponimica .

La situacion geografica d'aquelis toponimes presenta çaquelà qualques semblanças. Ascon tresplomba de 100 m la val prigonda del riu nommat en francés La Lauze. La situacion es la meteissa per Asco, que domina la frau del riu Asco, nommat localament Stranciacone. Son pr'aquò de situacions banalas en montanha e benlèu que lo nom a una autra origina. Mès per Ascas (Gironda), es quicòm mai. Dins la val de Dordonha, las ribas alentorn despassan a pena lo nivèl del flume, tirat a Ascas, plaçat sus una tuca isolada del planòl calcari, que tresplomba dirèctament las aigas. Dins lo païsatge girondin pauc traversut, un tal siti deguèt impressionar los abitants. L'exemple d'Ascas fa comprene milhor perqué l'idèa de « lòc que tresplomba un riu », o al minimom, de « perfil accidentat » (lo morre del tais...), pòt èsser un punt comun. Per la vila d'Ascó, es pas tan caracteristic : l'aglomeracion es pus nauta qu'Èbre d'un desenat de mètres, çò qu'es banal dins un país mediterranèu, que les aigats i son perilhoses. Ascas (Tarn e Garona) es sus un planòl, mès entre dos rius a pauca distància, lo Riu d'Ascas e Riutòrt : l'idèa principala es mai o mens mantenguda. I a pas que per Asca (Hauts Pirenèus), que Michel Morvan explica per un mot basque aska, « nauc » qu'òm pòt èsser embarrassat; pr'aquò, la glèisa es sus un tap que domina un riu, çò que pòt justificar un bocin l'idèa prepausada.

Totis aquels noms son dins un airal aquitano-basco-iberic, fòra d'Asco; mès la Corsega es pas exempta de toponimes aparentats al basque. Lo mot aska, « nauc » es pas la solucion çaquelà. Encara que lo mot asque (grafia de Palay), « lhavet, avalanca, lit » que conten per natura l'idèa de naut e de bas, es benlèu pas desprovesit de ligam semantic ambe lo mot comun a totis nòstres toponimes.

Administracion

Lista dels cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
2020	2026	Sabine Carrière	PS ?
març de 2001	2020	Claude Carrière	PS	retirat
abans 1981	?	Omer Carrière	PS
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

• Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra del canton d'Ax; es ara del canton de Haute-Ariège (en francés), donc de Nauta Arièja.

Meria

Demografia

Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): , totala:
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
776	613	851	914	925	1 001	837	842	805
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
686	710	695	664	641	565	620	521	521
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
469	456	453	363	310	266	250	274	158
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
136	114	120	81	96	102	124	127	Cercar
2009	2010
132 134	139 142
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

• En 2018 la populacion èra de 120 abitants e la densitat èra de 3,37 ab/km².

Luòcs e monuments

La glèisa parroquiala amb son estatua «La Verge e l'Enfant». Aquela escultura es estada classada per arrestat dempuèi le 31 de Març de 1956 puèi foguèt marcada als monuments istorics en 1992.

Personalitats ligadas amb la comuna

Michel Naudy : jornalista e òme politic (nascùt a Auloron (Bearn))

Véser tanben

• Comunas d'Arièja