Corsega

Corsega (var. Còrsega en niçard e en cisalpenc)^[1] o Còrsa (Corso en grafia mistralenca^[2]; en còrs: Corsica; en francés: Corse) es una illa de la Mediterranèa Occidentala e del sud d'Euròpa. A passat temps un país, ara politicament ligada amb Gènoa puèi amb França, se revoltèt durant lo sègle XVII e foguèt lo primièr estat a establir una constitucion (1755).

Region de Corsega

Localizacion

OpenStreetMap

[1].

Geografia umana

Informacions

Prefectura

Aiacciu

Còde INSEE

94

Populacion
- Sens comptes dobles
- Totala
- Densitat

343 701 ab.
348 760 ab. (2020)
39,6 ab./km²

8 680 km²

5

52

360

President del
conselh executiu

Gilles Simeoni

President de
l’amassada

Departaments

Corsega del Sud (2A)
Nauta Corsega (2B)

Identificants

BNF

[2].

SUDOC

[3].

BNE

[http:// ].

GND

[4].

VIAF

[5].

ISSN

[http:// ].

ZDB

[http:// ].

Joconde

[http:// ].

Mérimée

[http:// ].

IMDb

[6].

NOR

[http:// ].

ISO standard

.

Wikimedia Commons prepausa de documents multimèdia liures sus Corsega.

Es administrada per França e n'es una collectivitat territoriala unenca assimilada a una region.

Lo capluòc es Aiacciu.

Lo gentilici es còrs -a o còrse -a^[3].

Departament unenc dempuèi la creacion dels departaments en 1790, Corsega es devesida en dos en 1975 amb la creacion dels departaments de Nauta Corsega e de Corsega del Sud. La region Corsega foguèt creada en 1982 (coma collectivitat) e aquesiguèt en 1991, en seguida de las revendicacions localas, un estatut de collectivitat territoriala d'estatut particular e nomenada « collectivitat territoriala de Corsega ». Enfin dempuèi lo 1èr de genièr de 2018, en applicacion de la novèla organizacion territoriala francesa del 7 d'agost de 2015, Corsega es venguda una collectivitat d'estatut particuliar dins lo sens de l’article 72 de la Constitucion, de tipe collectivitat territoriala unica, nomenada « collectivitat de Corsega », en luòc e plaça de la collectivitat territoriala de Corsega e dels departaments de Corsega del Sud e de Nauta Còrsega. Las circonscripcions administrativas departamentalas de Corsega del Sud e de Nauta Corsega, demòran incambiadas, amb las prefecturas respectivament a Ajaccio e Bastia.

Istòria modificar

Corsega foguèt restacada durant près de quatre sègles de la Republica de Gènoa abans de se declarar independenta lo 30 de genièr de 1735. En 1755 adoptèt la primièra constitucion democratica de l'istòria modèrna en donant pel primièr còp lo dreit de vòt a las femnas. Lo 15 de mai de 1768, per lo Tractat de Versalhas, la Republica de Gènoa cediguèt Corsega a França, contra son grat perque se considerava coma independenta. Foguèt conquistada militarament per lo Reialme de França a la batalha de Ponte-Novo, lo 9 de mai de 1769.

Geografia modificar

L'illa es situada en mar Mediterranèa. Alongada dins lo sens nòrd-sud, se troba alunhada de 160 km de la còsta provençala (França), a 82 km de la còsta toscana (Itàlia) e a sonque 12 km al nòrd de Sardenha, la granda illa sòrre. Es devesida en dos departaments: la Corsega del Sud e la Nauta Corsega.

Apertenent a la region geografica italiana, Corsega se situa amb Sardenha sus una microplaca continentala. Es durant l'Oligo-Miocèn (al mitan del Cenozoïc entre aperaquí 22 a 25 milions d'anadas) que lo blòt corso-sard e la lanièra continentala s'escartan progressivament del blòt iberic, dobrissent darrièr lo bacin provençal, la mar d'Alboran, lo bacin algerian e la mar Tirrèna^[4]. La dinamica cessa amb lo blocatge de l'arc contre los domènis extèrnes, apulian e african"^[5]^,^[6].