1783
1783 | |
---|---|
Ans : 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 Decennis : Cronologia mesadièra : Cronologias tematicas : Autres calendièrs : |
Aquesta pagina concernís l'an 1783 del calendièr gregorian.
EvenimentsModificar
OccitàniaModificar
FrançaModificar
EuròpaModificar
Danemarc-NorvègiaModificar
Lo 8 de junh, acomençament de l'erupcion dau volcan Laki en Islàndia. Pus gròssa erupcion de lava de l'Istòria umana, la catastròfa entraïnèt una famina importanta dins l'illa que tuèt un quart de sa populacion (aperaquí 9 300 abitants). Lei gas desgatjats per l'erupcion foguèron a l'origina de perturbacions climaticas lòngas dins l'illa e tanben dins lo rèsta d'Euròpa.
AfricaModificar
EtiopiaModificar
Perseguida dei trèbols intèrns liats a l'afondrament dau poder imperiau en 1768-1769 ambé la descubèrta d'un complòt còntra lo negus Tekle Giyorgis Ièr organizat per lei senhors Ali Gwangul e Haile Yosadiq. Lo negus decidèt alora d'atacar Haile Yosadiq puei de s'ocupar d'Ali Gwangul. Pasmens, son premier adversari capitèt de defugir una batalha e de gropar sei fòrças amb aquelei de son aliat.
OyoModificar
Revirada saunosa d'una campanha militara còntra lo reiaume de Borgo.
AmericaModificar
Estats Units d'AmericaModificar
Signatura dau Tractat de París (3 de setembre) que marquèt la fin oficiala de la guèrra d'independéncia deis Estats Units.
AsiaModificar
JaponModificar
Perseguida de la Granda Famina de Tenmei que tuèt entre 200 000 e 900 000 abitants de 1782 a 1787. Una erupcion dau Mont Asama agravèt la catastròfa dins lei regions centralas de l'archipèu (1 400 mòrts dirèctes e 20 000 indirèctes en causa de la destruccion dei recòltas).
ArtsModificar
Sciéncias e tecnicasModificar
QuimiaModificar
Après la publicacion de Lavoisier sus l'existéncia de dos gas principaus dins l'èr l'annada precedenta, lo quimista anglés Henry Cavendish capitèt de menar la premiera estimacion precisa dau rapòrt entre lei dos. Trobèt 20,8% d'oxigèn, 79,2% d'azòt e aperaquí 1% d'un gas desconegut (identificat en 1894 coma l'argon).
EconomiaModificar
NaissençasModificar
- 23 de genièr - Stendhal, escrivan francés (m. 1842)
- 19 de junh - Friedrich Sertürner, farmacian alemand (m. 1841)
- 24 de julhet - Simón Bolívar, liberator de Grana Colómbia, Peró e Bolívia (m. 1830)
- 4 d'agost - Domingo Caicedo, president de Grana Colómbia (m. 1843)
DecèssesModificar
- 6 de març - Joan Baptista Fabre, escrivan occitan (n. 1727)
- 18 de setembre - Leonhard Euler, matematician e fisician soís (n. 1707)
- 24 d'octobre - Jean Le Rond d'Alembert, matematician e filosòf francés (n. 1717)