Lengònha
Vila d'Occitània |
Lengònha[1][2] [leŋ'gwɔɲɔ] (Langogne en francés) es una comuna de Gevaudan a la termièra de Velai e Vivarés, situada dins lo departament de Losera e la region d'Occitània, ancianament de Lengadòc-Rosselhon.
Lengònha
Langogne | ||
---|---|---|
La plaça dels Monges a Lengònha. | ||
| ||
| ||
Geografia fisica | ||
Coordenadas | 44° 43′ 40″ N, 3° 51′ 21″ E | |
Superfícia | 31,37 km² | |
Altituds · Maximala · Mejana · Minimala |
1 097 m 920 m 886 m | |
Geografia politica | ||
País | Gavaudan ( Lengadòc) | |
Estat | França | |
Region 76 |
Occitània , ancianament de Lengadòc-Rosselhon | |
Departament 48 |
Losera | |
Arrondiment 482 |
Arrondiment de Mende | |
Canton 4810 |
Lengònha (chapluòc, puèi burèu centralizator) | |
Intercom 200006930 |
Comunautat de comunes del Naut Alièr SIREN 200 006 930 (residéncia) | |
Cònsol | Guy Malaval (2014-2020) | |
Geografia umana | ||
Populacion Populacion totala (2018) |
2 886 ab. 3 079 ab. | |
Densitat | 93,85 ab./km² | |
Autras informacions | ||
Gentilici | lengònès, lengònesa | |
Còde postal | 48300 | |
Còde INSEE | 48080 |
Èra la pòrta del "comtat de Gavaudan".
Geografia
modificarLa comuna es situada al nòrd èst de Losera e de Gavaudan. Langoiron, un riu que davala de Mercoira, un bòsc al sud, passa per la vila e se geta dins Alièr al nòrd de la comuna. Alièr es lo limit amb Vivarés. Es enrodada de montanhas : Marjarida, Mont Milan, volcan de Bonjorn. Es a un altitud enauçada (900 m), mès parada dels vents, amai foguèsse pas luènh de l'airal mediteranèu (60 km per rota per anar als Vans).
Èra sobre l'antic chamin de Regordana, que dempuèi l'auba de l'umanitat bota en relacion pòbles de Mediterranèa e los del reirepaís. Èra un vector important de romanizacion dels pòbles celtics e d'espandiment de la lenga latina.
La rota nacionala 88 (Lion-Tolosa) passa per Lengònha.
Toponimia
modificarLo nom ven del Gallés/celtic.
La prononciacion, relevada a relevada a Ròcla e a Sant Flor de Mercoira es [len'gwɔɲɔ].[3],[4]
Istòria
modificarAntiquitat : lo mont Milan (amont de la vila) èra un oppidum roman. Medalhas e monadas romanas i fogueron trobadas.
Nauta Edat Mejana : lo país fai partida de la Vigariá de Miliac, una de las uèit vigariás gavaudanesas.
998 :fondacion de la vila per los monges del Monestier.
1336 : la fièira de Sant Geli es instituïda. Lengònha es una granda plaça comerciala e un important centre de telariá. Lengònha es sobre lo chamin de Regordana, un de los pus grands axis de communicacion occitan de l'edat majana vers la Mediterranèa (que arribava al pòrt de Sant Geli).
1568 : la tropa uganauda del capitani Mèrle venguda d' Usès pilha e destrusís la vila
1754 : lo contrabandièr Lois Mandrin es a Lengònha
1764 : las tropas de "dragons" estationan a Lengònha per tracar la Bèstia de Gavaudan. La primièira ataca de la "bèstia" foguèt sobre una vachineira prèp de la vila. La dròlla foguèt pas plagada.
1870 : la "linha" París-Nimes (qu'es vengut "lo Cevenòl") es dubèrta. Desvelopament de l'industria (de la carn) e del torisme. Lengònha es la gara ont las locomotivas repausan apuèi la passada de las Cevenas.
1944 : la vila es liberada per la "Premièira DB"
Annadas setanta dètz : movement contra lo bastison de la paissièra de Naussac. Aqueste movement iniciat per los paisans de Naussac foguèt ajudat per qualques grops ecologistas e occitanistas. Manifestacion e acampada a Lengònha los 7 e 8 d'agost de 1976 amb los del Larzac e qualques figuras de l'occitanisme. L'eslogan èra "Gardarem Naussac: la Losera viurá" .
Administracion
modificar- A la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna, qu'èra chapluòc del canton de Lengònha, i demorèt e ne venguèt lo burèu centralizator.
Demografia
modificar
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1793 | 1800 | 1806 | 1821 | 1831 | 1836 | 1841 | 1846 | 1851 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 744 | - | -
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1856 | 1861 | 1866 | 1872 | 1876 | 1881 | 1886 | 1891 | 1896 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- | - | - | - | 3 611 | - | - | - | -
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1901 | 1906 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- | - | 3 919 | - | - | - | - | - | -
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | 2007 | 2008 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 184 |
Cercar |
3 095 |
3 071 |
3 115 |
3 129 3 310 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2009 | 2010 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 060 3 277 |
3 014 3 235 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fonts | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE |
- 2016 : 2886
Luòcs e monuments
modificarLo mercat cobèrt (la hala) : un dels pus polits d' Occitània. Bastit en 1743. Monument istòric.Testimòni d'un temps ont los mercadièrs dels país "nauts" (Gavaudan, Vivarés, Velai) e "bas" (Provença, Lengadòc) negociavan lana, cuer, fromatges, vins, òli,....
La gleisa de St-Gervais-St Protais : romanic (Sègle XII). Foguèt sobre la primièira lista dels monuments istorics (1840).
Charrèira nauta : foguet de segur una via celtica. Fòrça ostaus dels sègle XVII e XVIII.
Lo pònt vièlh : sobre lo riu Langoiron, un "cagaire" i es escultat (Edat mejana).
Personalitats ligadas amb la comuna
modificar- Pèire Victor Galtièr nasquèt a Lengònha en 1846 : veterinari, professor de patologia animala a Lion. Sa candidatura per lo prèmi Nobel de medecina foguèt prepausada per sas recèrcas sobre lo vaccin contra la ràbia. Lo prèmi i foguèt pas atribuit que moriguèt l'annada del recebement (1908).
- Robert Louis Stevenson : Son Viatge amb un ase per las Cevenas passava per Lengònha. L'escrivan arribèt sobre lo pònt d'Alièr lo 23 de Setembre de 1878. I encontrèt una vachineira. Curiosament, escriguèt pas res sobre la ciutat, amai foguèsse la pus importanta de sa chaminada.. Los especialistas de son òbra pensan qu'èra malaut.
Veire tanben
modificarLigams extèrnes
modificarNòtas
modificar- ↑ Toponims occitans de Losera
- ↑ Diccionari Ortografic, Gramatical e Morfologic del'Occitan de J. UBAUD Editions TRABUCAIRE, avril 2011
- ↑ Enquèsta Sivadon setembre 2019
- ↑ Lissandre Varena. Comentari sus https://quentinpeyras.wordpress.com/2022/08/07/quauques-problemas-a-lentorn-de-la-categoria-auvernhat/