Bèlpuèg (Lauragués)
|
Vilatge d'Occitània | 
|
Bèlpuèg (Belpech en francés) es una comuna lengadociana de Lauragués situada dins lo departament d'Aude e la region d'Occitània, ancianament de Lengadòc-Rosselhon, anciana capitala del Garnagués.
|
Bèlpuèg
Belpech | ||
|---|---|---|
 | ||
| La glèisa Sant Sarnin de Bèlpuèg. | ||
| ||
| ||
| Geografia fisica | ||
| ||
| Coordenadas | 43° 11′ 55″ N, 1° 45′ 07″ E | |
| Superfícia | 42,46 km² | |
| Altituds · Maximala · Mejana · Minimala |
371 m 242 m 228 m | |
| Geografia politica | ||
| País |  Lengadòc | |
| Parçan | Lauragués | |
| Estat |  França | |
| Region 76 |
Occitània  | |
| Departament 11 |
Aude  | |
| Arrondiment 111 |
Carcassona | |
| Canton 1101 |
De la Puèja al Rasés (caplòc del Canton de Bèlpuèg abans 2015) | |
| Intercom 200035707 |
CC de Puèja-Lauragués-Malapera | |
| Cònsol | Estelle Vilespy (2023-2026) | |
| Geografia umana | ||
| Populacion Populacion totala (2018) |
1 295 ab.  1 322 ab. | |
| Densitat | 30,97 ab./km² | |
| Autras informacions | ||
| Gentilici | salsaires (escais) | |
| Còde postal | 11420 | |
| Còde INSEE | 11033 | |
Geografia
modificar
Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !
Toponimia
modificarBelpuèg
modificarLas fòrmas ancianas son Belpoi, en 1085, Belpog, en 1165, Castrum Belli Podii, en latin, en 1189, Ad Bellum Podium, en latin, en 1316, Pulcrum Podium Guarnesii en latin, en 1316, Bastita Bellipodii de Garnaguesio, en latin, en 1398, Belpech en Garnagues, en 1579, Belpech ou Beaupuy en Granagois, en 1579, la ville de Belpech Garnageois [sic], en 1673, Belpech de Garnagois, en 1699 [1].
Segon Dauzat, Bèlpuèg ven de l'adjectiu «beau» (sic, comprene de l'occitan bèl) e del derivat del latin podium[2], dont les resultats toponimics van delà la rara de la lenga d'òc, fins à Léger.
Canens
modificarEs un vilatjòt, un fèu que passèt de l'abadiá de Vajal a la de Bolbona, un priorat del vocable de Sant Pèire. Las fòrmas ancianas son Ecclesia Sancti Petri de Podio en 1118, Ecclesia Sancti Petri de Canencs en 1185, Canencs en 1193, Grangia de Canens en 1195, Canenx en 1196, La grange de Canens en 1781, Canens en 1781 [3].
Lo nom es ancian e non sembla un transferiment dels autres Canenses. L'explicacion de Dauzat, lo nom germanic d'òme Cano ambe'l sufixe germanic -ing[os], es probablament valida dins aqueste cas [4].
Garnac
modificarGarnac es un lòc desparegut, sus la riba dreita d'Erç Viu, en aval del jonhent ambe Vixiège (nom francés). Las fòrmas ancianas son Abbas de Garnicia en 1161 [abadiá], Cimetière de Garnac (cadastre de Bèlpuèg) [5].
Le monestièr de Vajal (N.-D. de Garnicia)
modificarPer N.-D. de Garnicia, títol religiós de l'abadiá, las atestacions son : Sancta Maria de Garnicia en 1159, Abbas de Garnicia en 1161 [6].
Per Vajal, avèm : In loco qui dicitur Vajal en 1125, Abbatia de Vajal..., honor de Vajal..., domus de Vajal en 1139, Locus de Vajali en 1161, Domus Vajali en 1195[7].
La Bastida de Colomat (nom versemblable)
modificarEs una anciana comunautat, [una anciana parròquia de la diocèsi de Mirapeis]. La glèisa parroquiala es dedicada a Sant Joan Baptista. Las fòrmas ancianas son : Conté en 1189, Bastida domini Raymundi de Bellopodio en 1296, Ecclesia..., Bastida domini de Insula en 1318, La Bastida de Canté en 1738, La Bastida de Colomat en 1781, La Bastida de Conté ou Colomat en 1790[8].
Le mot bastida designèt una fortificacion, puèi d'aglomeracions urbanas, del plan sovent regular e fortificadas, fondadas entre la segonda mitat del sègle XII e lo sègle XIV, e provesidas de franquesas [9],[10].
Barçan
modificarAra un simple ostal [situat a l'èst de la comuna], Barçan es una ancian priorat del vocable de Sant Estève, unit a l'abadiá de La Grassa per l'intermediari del priorat de Camon. Las fòrmas ancianas son : Barsanum en 1296, Villa de Barsano..., ecclesia Sancti Stephani de Parazol de Barsano en 1311, Barsa, ferme et chapelle en 1781[11].
Se lo nom es pas un transferiment, es una proprietat galloromana o un pauc posteriora, formada del nom del mèstre e del sufixe latin -anum. En consultant Barçac (Gironda) e Barçac (Nauta Vinhana), acabats pel sufixe celtic -ācon, latinizat en -acum, se pòt trobar de candidats : lo nom germanic d'òme Bert(i)us, lo nom gallic d'òme Bercius o sa varianta inatestada *Barcios.
La Devesa
modificarLa Devesa es un masatge relativament important a l'èst-sud-èst de Bèlpuèg, qu'a gardat son anciana glèisa e son cementèri.
La Devesa es una anciana comunautat [e parròchia] de la diocèsi de Mirapeis; la glèisa parroquiala èra dedicada a la Santa Verge. Las fòrmas ancianas son : Apud Defessam domini Salve- (?) en 1296, Villa..., castrum de Ladevesa en 1311, La Devèse en 1588 [12].
Le mot devesa ven del latin defensa. Es un terren reservat, un bòsc senhoral defendut al pasturatge dels animals, etc [13],[14].
Tresmeses
modificarTresmeses [au sud-èst de Bèlpuèg] dependiá pel temporal de la diocèsi de Tolosa, per l'espiritual de la diocèsi de Mirapeis. Un còp èra sucursala, es ara [cap a 1900] parròquia independenta del vocable de Sant Joan Baptista. Las fòrmas ancianas son : Saint Jean de Tréméses en 1195 (Doat), Tremesses en 1296, Villa De Tribus Mensibus en 1318, Eglise de Tresméses, annexe de Gaudiès en 1738, Tresmézez en 1781 [15].
Le sens de tres meses es de mal motivar per un vilatge. Una atraccion paronimica d'un nom en *Trem- (atestacion dobtosa de 1195), coma *Trementius (latin trem-ere) es una possibilitat...
Istòria
modificarLo siti (gal ?) de Garnac es a un km al nòrd de la vila. Dona lo nom al Garnagués, dont Bèlpuèg èra la capitala [5], probablament après Garnac.
Bèlpuèg èra una vila fòrça importanta que patiguèt de las guèrras de religion e de grands encendis (97 ostals en 1791). Foguèt dominada pel Castelar, bastit al sègle XI sul puèg dominant l'actual vilatge, e que s'i pòt encara véser de rèstas de domnon.
Le Monastèri de N.D de Garnicia, fondat al sègle XIV, èra situat al sud del castèl.
Aquí çò que ditz l'abat Savartés de l'abadiá : èra situada a l'entorn de Bèlpuèg, al jonhent de Vixiège (nom francés) e d'Erç Viu, en un lòc nomenat Garnac. Òr le cementèri de Garnac èra limitat per le jonhent de Vixiège, d'Erç e d'Estaut, e le camin de Molandièr, èra donc en riba dreita d'Erç [7].
Non sabèm se las afirmacions e deduccions de Savartés venon d'indicacions precisas dels tèxtes o de l'emplaçament (conegut o supausat) de Garnac. Mes al sègle XII, lo nom de Garnac podiá designar l'ensemble de las apertenéncias d'aquel lòc e per exemple le castèl e l'aglomeracion, atestada tanlèu le sègle XI, de Bèlpuèg.
Savartés nos ditz tanben que le monge Aimeric fondèt l'abadiá en 1125 e qu'en 1195 les bens de Vajal èran annexats a l'abadiá de Bolbòna [7] (nom supausat), a l'epòca situada al sud de Maseras (e non pas coma ara, a Senta Gabèla).
En 1630, la pèsta se declarèt; los abitants anèran als camps e i bastiguèron de cabanas. La pèsta tornèt encara en agost de 1654 e fins al mes de novembre seguent.
En 1831, la comuna comptava 2452 abitants, e èra famosa per sas fabricas de draps.
Administracion
modificar- Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra caplòc del canton de Bèlpuèg; es ara del canton de de la Puèja al Rasés.
Demografia
modificar
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1793 | 1800 | 1806 | 1821 | 1831 | 1836 | 1841 | 1846 | 1851 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2 150 | 2 081 | 2 264 | 2 180 | 2 452 | 2 429 | 2 525 | 2 591 | 2 598
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1856 | 1861 | 1866 | 1872 | 1876 | 1881 | 1886 | 1891 | 1896 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2 483 | 2 477 | 2 343 | 2 306 | 2 254 | 2 199 | 2 097 | 2 043 | 1 834
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1901 | 1906 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1 780 | 1 762 | 1 812 | 1 536 | 1 428 | 1 381 | 1 339 | 1 375 | 1 256
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | 2007 | 2008 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1 210 |
1 224 |
1 089 |
1 068 |
1 165 |
1 152 |
1 272 |
1 280 |
1 294 1 323 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2009 | 2010 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1 307 1 336 |
1 320 1 349 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fonts | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- En 2018 la populacion èra de 1295 abitants e la densitat èra de 30,5 ab/km².
Lòcs e monuments
modificarPersonalitats ligadas amb la comuna
modificarVéser tanben
modificarLigams extèrnes
modificarNòtas
modificar- ↑ Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f120.image.texteImage
- ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, reedicion Librairie Guénégaud, 1984, p. 64, a Beaupouyet
- ↑ Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, 1912, p. 63, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f155.item.texteImage
- ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 141
- ↑ 5,0 et 5,1 Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, 1912, p. 160, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f252.item.texteImage
- ↑ Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, 1912, p. 278, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f370.item.texteImage
- ↑ 7,0 7,1 et 7,2 Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, 1912, p. 160, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f252.item.texteImage
- ↑ Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, p. 189, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f281.image.texteImage
- ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 57
- ↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Jean-Jacques Fénié, Toponymie des Pays Occitans, edicions Sud-Ouest, 2007, p. 302-303
- ↑ Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, 1912, p. 23, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f115.item.texteImage
- ↑ Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, p. 189, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f281.image.texteImage
- ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 245
- ↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Jean-Jacques Fénié, Toponymie des Pays Occitans, edicions Sud-Ouest, 2007, p. 216 e 341
- ↑ Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, p. 451, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f543.image.texteImage
