Busèth

una comuna francesa
Vilatge d'Occitània

Busèth (Buzet-sur-Baïse en francés) es una comuna agenesa situada dens lo departament d'Òut e Garona e la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Busèth
Buzet-sur-Baïse
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Castèth de Busèth.
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 44° 15′ 32″ N, 0° 18′ 00″ E
Superfícia 21,15 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
143 m
46 m
22 m
Geografia politica
País  Gasconha
Agenés
Estat Bandièra de França França
Region
75
Navèra Aquitània
Departament
47
Òut e Garona
Arrondiment
474
Nerac
Canton
4710
Lavardac (Damasan avant 2015)
Intercom
244700506
Albret Comunautat
Cònsol Jean-Louis Molinié
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018)
1 277 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

1 291 ab.
Densitat 62,79 ab./km²
Autras informacions
Gentilici Buzéquais
(en francés)
Còde postal 47160
Còde INSEE 47043

Geografia

modificar
 
Comunas a l'entorn.

Perimètre deu territòri

modificar
Comunas confrontantas de Busèth
Damasan Sent Leugèr Gulhon (delà Garòna)
Sent Per de Busèth   Toarç de Garòna
Ambruç
Sentralha
Montgalhard Viana

Toponimia

modificar

Las fòrmas ancianas son : Buzel (ecclesia Sanctae Fidei de ~), en 1009, Buzet (ecclesiae Sanctae Fidei de ~), en 1016, Busello (Sancti Petri de ~), en 1028, 1092, Baiza jus (prope ~), au sègle XIII, Buzed (prope ~), au sègle XIII, Buzetum (prope ~), au sègle XIII, Buzeto (de ~), cap a 1204, Buzet (in honore, in castra de ~), en 1259, Buseto (de ~), en 1288, Buzet (prior de ~), en 1300, Buzeto (prior de ~), en 1326, Buzeto (capella Beate Marie de ~), en 1326, Buset, en 1383, Buseto, en 1389, Buzet, en 1390, Buzet, en 1407. La prononciacion es [by'zɛt (de ba'izə)][1]. Dauzat imagina « l'ancian provençal » boza/buza, « bosa », dab lo sufixe -ellum[2]. Negre, citat per Bénédicte Boyrie-Fénié, postula un nom germanic Bositto[1].

B. Boyrie-Fénié constata que lo mot prepausat per Dauzat pòt dificilament nommar un vilatge e que Bositto, de Negre, conven pas pr'amor deu vocalisme de la purmèra sillaba [e, çò qu'es mèi significatiu, è de la segonda sillaba es dobèrt], mès se garda de prepausar la basa. Lo sufixe es -ellum [1]. Per Busi e Busiet, Miquèu Grosclaude prepausava lo nom latin d'òme Busius [3]. Dauzat accèpta tanben Busius per Buzy-Darmont. Busius + -ellum doneré *Busièth, çò que conven pas. Un derivat *Busus es benlèu pas impossible. Lo gallés boutios, present dens Bouze-lès-Beaune, o lo germanic Boso aurén donat meilèu *Bosèth, mès lo passatge de -o- etimologic a -u-, aumens a la pretonica, es banal en occitan. Auta possibilitat : lo nom germanic Budo que Grosclaude e Le Nail causeishen per Buson [4].

  • Lo nom de Baïsa ([ba'izə] a Busèth, o [ba'izɔ]) es atestat Vanesia au sègle IV e Flumen Banisiœ en 1213. La basa es prelatina e lo sens escur segon Bénédicte Boyrie-Fénié [1]; -n- intervocalica ven muda en gascon. Xavier Delamarre hè de Banitiā un nom celtic, atau com per l'omonime bearnés e l'aiga de Cruesa (Banisia en 1315, probablament en latin) qu'explica lo nom de la comuna de Banisa (prononciada com Banhesa. Lo nom s'explica benlèu per lo nom de la hemna, bena-, bano (nom que representa benlèu lo d'ua divessa taboïzat) [5],[6]. La fòrma grafica Vanesia deu sègle IV porré har dobtar d'un etime en B-, pr'aquò pòt estar ua ipercorreccion, per ua prononciacion locala incapabla d'articular [v].

Istòria

modificar
  • Lo territòri de Busèth èra de la ciutat deus Nitiobrògues e après de la diocèsi d'Agen, çò que justifica de lo plaçar dens l'Agenés. Dempui lo 13 d'agost 1317 e d'aquí a la Revolucion, èra de la diocèsi de Condòm creada per Joan XXII.

Administracion

modificar
Lista deus cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
2014 2026[7] Jean-Louis Molinié   Professor d'istòria-geografia
març de 2001 2014 Christian Marin   mestierau
març de 1989 2001 Victor Tintoni   retirat de la polícia nacionala
març de 1971 1989 René Mayerus   retirat de la polícia nacionala
1944 1971 René Dupouy   viticultor, negociant en vins
1942 1944 Simon ADAM    
1941 1941 FILASTRE    
1935 1940 René PEBERAY    
1931 1934 FILASTRE    
1919 1930 Joseph MARTIN    
1916 1918 Pierre BOUCHE    
1908 1915 Jean NOUGES    
1905 1907 Pierre DIDUAN    
1901 1904 Antoine LATREILLE    
1899 1900 Jean MAURIN    
1897 1898 CAMUS    
1892 1896 Martial NEUVILLE    
1888 1891 de NOAILLES    
1884 1887 Georges GAYRAUD    
1870 1883 Charles CAMUS    
1856 1870 François Lucien LAIGNEAU    
1853 1856 Guillaume BENQUET    
1848 1853 Pierre BANCHAREL    
març 1848 aost 1848 Guillaume BENQUET    
1845 1848 Joseph BARTHE    
1843 1845 Joseph Hubert MONDOTTE    
mai 1843 aost 1843 Joseph BARTHE    
1839 1843 Guillaume BENQUET    
1834 1839 Joseph Achille DUPOUY    
1832 1834 Pierre Armand SERBUE    
1830 1832 Pierre LARRIEU    
1821 1830 Christophe de BEAUMONT    
1797 1821 Raymond de LACCORREGE    
1796 1797 Jean GRATIOLET    
1795 1796 Joseph MARRES    
1794 1795 Joseph BEAUJARDIN    
1793 1794 Joseph MARRES[8]    
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Demografia

modificar
modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 1328, totala: 1353
 

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
1 331 1 450 1 493 1 639 1 617 1 757 1 807 1 584 1 540

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
1 514 1 509 1 591 1 602 1 646 1 716 1 583 1 535 1 512

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
1 342 1 284 1 204 1 236 1 377 1 467 1 299 1 269 1 341

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
1 264
1 453
1 345
1 317
1 353
1 236
1 238
1 237
1 227
1 255
2009 2010
1 251
1 275
1 276
1 300
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
 
Evolucion de la populacion 1962-2008


Lòcs e monuments

modificar

Personalitats ligadas dab la comuna

modificar

Véser tanben

modificar

Ligams extèrnes

modificar
  1. 1,0 1,1 1,2 et 1,3 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 73-74
  2. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 126
  3. Michel Grosclaude, Dictionnaire toponymique des communes du Béarn, Escòla Gaston Febus, 1991, p. 71
  4. Michel Grosclaude et Jean-François Le Nail, Dictionnaire toponymique des communes des Hautes-Pyrénées intégrant les travaux de Jacques Boisgontier, Conseil Général des Hautes-Pyrénées, 2000 http://www.archivesenligne65.fr/article.php?laref=975&titre=buzon
  5. Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 70 e 327
  6. Xavier Delamarre, Dictionnaire de la Langue gauloise, ed. Errance, 2na edicion, 2008, p. 72
  7. https://www.ladepeche.fr/2020/05/25/jean-louis-molinie-fait-lunanimite,8901403.php
  8. http://www.annuaire-mairie.fr/ancien-maire-buzet-sur-baise.html