Èuro

Èuro
	;
Estats	Zòna èuro + 4 païses Alemanha; Àustria; Belgica; Chipre; Croàcia; Eslovaquia; Eslovènia; Espanha; Estònia; Finlàndia; França; Grècia; Irlanda; Itàlia; Letònia; Lituània; Luxemborg; Malta; Païses Basses; Portugal; Utilizacion oficializada :; Andòrra; Mónegue; Sant Marin; Vatican
Informacions generalas
Simbòl	€
Còdi ISO 4317	EUR
Taus de cambi	Cors en USD
Taus de conversion	1 EUR = 1,2698 USD; (1 de març de 2009)
Fraccions	100 cents o centims
Cronologia
	1 de genièr de 2002 ‑
	← shilling austriac, franc bèlga, liura cipriòta, florin neerlandés, corona estoniana, Marc finlandés, Franc francés, Deutsche Mark, dracma neogrèga, liura irlandesa, Liura italiana, Lats, Litas, franc luxemborgés, liura maltesa, franc monegasc, escut portugués, liura santmarinesa, corona eslovaca, tolar, pesseta, liura vaticana, Unitat Monetària Europèa e kuna

L’èuro^[2] es la moneda comuna dels 27 estats de l’Union Europèa (UE) —e la moneda unica de 20 estats membres pel moment— que succedís a l’ECU (European Currency Unit, o « unitat de compte europèa ») que n'èra la moneda comuna. Es la moneda comuna de facto de certans estats e territòris, coma Kosovo.

L’èuro es administrat per la Banca Centrala Europèa que ne contraròtla l'emission.

Lo simbòl ISO 4217 de l'èuro es EUR, lo simbòl usual es €. Es devesit en 100 cents o centims.

Maitas lengas flexionalas li aplican lors règlas gramaticalas abitualas (plural, partitiu), d’autras se conforman a la règla edictada d’invariabilitat. Vejatz tanben l'article detalhat :

Noms e divisions nacionalas de l'èuro.

Las pèças e los bilhets en èuros

Pèça de un èuro

Construccion oficiala del simbòl de l’èuro

Sèti de la BCE a Francfòrt de Men

Totas las pèças en èuros an una fàcia en comun (1, 2 e 5 centims : Euròpa dins lo mond ; 10, 20 e 50 centims : Euròpa coma una aliança d'estats ; 1 e 2 èuros : Euròpa sens frontièras) e una fàcia especifica al país ont la pèça es emesa (tanben per Andorra, Mónegue, Sant Marin e lo Vatican, estats en union monetària amb lors vesins immediats que son estats autorizats d'estampar lors pròprias pèças).

Evidentament, totas las pèças son utilizablas dins totes los estats membres, per exemple una pèça amb lo retrach de Felip VI d'Espanha a valor legala non solament en Espanha mas tanben en Finlàndia, en Irlanda...

Una novèla seria de pèças se deuriá tanben estampar a la fin del decenni 2000-2010, per tenir compte de l’alargament a 25 (actualament tres estats membres non participants a l’èuro son representats sus las diferentas pèças).

Los bilhets an una maqueta comuna a tota la zòna èuro. Los ponts, pòrtas e fenèstras dels bilhets simbolizan la dobertura d’Euròpa sus la rèsta del mond e los ligams entre los pòbles.

Una novèla seria de bilhets apareis a partir de la fin del decenni 2000-2010 per tenir compte de l’alargament de 2004 sus las cartas representadas.

Per la descripcion de las pèças de moneda e dels bilhets en èuros, reportatz-vos als articles seguents :

las pèças en èuros destinadas a la circulacion ;
las pèças commemorativas en èuros destinadas a la circulacion : pèças de 2 èuros, a rason d’una emission per an e per país ;
las pèças de colleccion en èuros non destinadas a la circulacion.
L'article Plaquetas e cofrets en èuro repren la descripcion dels cofrets FDC e BU oficials, d'extra-sets commemoratius e dels cofrets "bèla espròva"
los bilhets de banca en èuros

Adesion dels Estats europèus a l'èuro

Païsi dera Zona Èuro (20)

Païsi membres de l'UE, non utilizaires de l'èuro (6)

País membre de l'UE, non utilizaire de l'èuro (1)

Païsi non membres de l'UE qu'era lor devisa oficiau es l'èuro (4)

Païsi non membres de l'UE qu'era lor devisa de facto es l'èuro (2)

Introduccion de l'èuro

Aquela devisa foguèt introducha lo 1^èr de genièr de 1999 a mièjanuèch, quand las monedas nacionalas dels païses participants, alara al nombre d'11, quitèron d’existir a part entièra e venguèron de simplas subdivisions de la moneda europèa.

Ça que la los bilhets e las pèças de las monedas nacionalas contunhèron d'èstre utilizats dins lors païses respectius, fins a l’introduccion dels novèls bilhets e pèças lo 1^èr de genièr de 2002. Qualques unas de las ancianas devisas gardèron encara lor valor legala entrò la data finala del 28 de febrièr de 2002.

La data de fin de validitat de las monedas nacionalas vària d’un estat a l’autre. La primièra moneda que despareguèt foguèt lo Deutsche Mark, lo 31 de decembre de 2001 a mièjanuèch, las darrièras o faguèron lo 28 de febrièr de 2002: a aquesta data, totas las monedas quitèron d’aver una valor legala dins lors estats respectius.

Mas las bancas centralas dels estats de la zòna èuro contunhan d’acceptar los bilhets e pèças de las ancianas monedas per mai d'un an encara (2012 en França per certans bilhets).

Novèls membres de l'Union Europèa

Tres primièrs païses, Estònia, Eslovènia e Lituània, an fach lo primièr pas (en davançant lors grands vesins aderents novèls) en integrant dempuèi lo 28 de junh de 2004 lo mecanisme de cambi europèu (MCE), successor del sistèma monetari europèu (coma abans Danemarc). Ara dins l’anticambra de l’èuro, deuràn passar al minimum dos ans dins lo mecanisme de cambi europèu (MCE) per esprovar l'estabilitat de lor devisa a respècte de l’èuro. Aquel mecanisme prevei la mantenença d'un taus mejan de cambi de l'èuro amb una variacion maximala de ± 15 %.

Atal, la corona estoniana es estada arrimada a la moneda unica al taus de cambi de 15,6466 unitats per un èuro (taus que prevaliá precedentament). Quitament, lo litas lituanian a conservat sa paritat fàcia a l’èuro (3,4528 litas per 1 èuro). Quant a la moneda eslovèna, lo tolar, son cors pivòt es estat fixat a 239,640 unitats per un èuro. Aquelas tres devisas devon ara (2004) se mantenir dins una benda de fluctuacion de ± 15 % a respècte d'aqueles corses pivòts durant los dos ans venent. L’adopcion de l’èuro poiriá alara èstre envisatjabla a partir de 2007.

L'entrada dels tres païses dins lo MCE es estada saludada, al començament de julhet de 2004, per un relèvament per l’agence Fitch de las notacions del deute a tèrme long en devisas (Estònia es ara notada A, Lituània A- e Eslovènia AA+). Seriá ça que la prematurat de pensar que l’adopcion de l’èuro es pas mai qu’una formalitat. En mai de l'estabilitat del cambi, los tres païses devon tanben s’estudiar a satisfar los quatre autres critèris del Tractat de Maastricht (taus maximum d'inflacion, ràcio minimum del sòlde budgetari a respècte del PIB, ràcio maximum del deute a respècte del PIB, taus maximum d’interès a tèrme long) tot en perseguissent lor ragantatge economic.

Dempuèi lo 15 de decembre de 2004, Estònia, a travèrs de l’Eesti Pank (la Banca Nacionala), a ja adoptat los dessenhs de la fàcia nacionala de las pèças en èuros que seràn emesas per 2006. Lo governador de l’Eesti Pank, Vahur Kraft, a revelat que lo venceire de la competicion per aquesta causida èra lo dessenh Hara 2 per Lembit Lõhmus qu'aviá obtengut 12 482 voses (mai de 27 % de las voses). Lo dessenh representa los contorns d’una carta d’Estònia e lo mot Eesti (que significa "Estònia" en estonian). Veire lo dessenh ganhaire : [1]. « I a pauc de païses en Euròpa qu'an un contorn tant polit e aisit de se remembrar. Lo simbòl es de bon memorizar » indiquèt l'artista. Veire totes los dessenhs del concors sus [2].

Lo 29 d'abril de 2005, Letònia, Malta e Chipre rejonhon tanben lo MCE. Letònia e Malta an pas pogut rejónher l'Union en 2007, Chipre desira d'o faire en 2008.
Lo 1èr de genièr de 2007, Eslovènia poguèt adoptar l'èuro e rejónher l'Union monetària.
Lo 1èr de genièr de 2009, Eslovaquia poguèt adoptar l'èuro e rejónher l'Union monetària.
Lo 1èr de genièr de 2014, Letònia poguèt adoptar l'èuro e rejónher l'Union monetària.
Lo 1èr de genièr de 2015, Lituània poguèt adoptar l'èuro e rejónher l'Union monetària.
Lo 1èr de genièr de 2023, Croàcia poguèt adoptar l'èuro e rejónher l'Union monetària.

Bulgaria, qu'a signat son tractat d'adesion a l'Union (25 d'abril de 2005), envisatja d’integrar l’èuro tre lo mitan de 2009 (amb una entrada dins l’Union prevista pel 1^èr de genièr de 2007). La Banca nacionala de Bulgaria manten lo novèl lev, ja dempuèi longtemps reliat al deutschemark, dins de condicions monetàrias fòrça rigorosas (1 € = 1,95583 novèl lev) — que deurián facilitar son entrada dins l’èuro. Romania a començat una importanta reforma del leu romanés en 2005 per èstre capabla d'integrar l'èuro en 2012.

Estats non aderents

Delom membre de l’UE (a 15) non aderents, sol e Danemarc an obtengut una clausa dicha d’opting-out, que lor permet de demorar en defòra de la moneda unica, quitament se venián a complir las condicions d’adesion, clausa confirmada pel Tractat de Roma de 2004.

En mai d'aquò lo Reialme Unit, contràriament a Danemarc, fa pas partida del MCE, quitament se complís las condicions del Tractat de Maastricht, perque desira pas de ligar lo cambi de la liura esterlina a l’èuro. Dempuèi que la liura esterlina a quitat lo defunt SME (basat sur l'anciana Unitat de compte europèa o ECU), son cors a conegut de variacions pus importantas a respècte de l’èuro que las autras monedas dels païses membres non aderents, especialament durant las doas primièras annadas de l’introduccion de l’èuro que s’èra temporàriament fortament despreciada a respècte del dolar american, de la liura esterlina e del franc soís. Aquesta inestabilitat iniciala es, çò sembla, resolguda, e dempuèi la liura esterlina seguís de biais pro pròche las evolucions del cors de l’èuro (se pòt notar tanben que lo franc soís s'es tanben estabilizat a respècte de l’èuro, e que compliriá ara las condicions d’entrada dins lo MCE, se la Soïssa e lo Liechtenstein decidissián de rejónher l'Union Europèa).

En revenge, Suècia s’es engatjada de rejónher a tèrme la moneda unica, tre que complirà las condicions del Tractat de Maastricht. En fach, en rason d’una opinion publica que demòra favorabla al manten de la corona suedesa, coma o pròva lo darrièr referendum a aqueste subjècte, Suècia complís pas tecnicament l’entrada dins lo MCE per èsser pas obligada d'adoptar automaticament la moneda unica.

Los 10 novèls Estats membres de l’Union Europèa en 2004 devon a tèrme integrar en primièr lo mecanisme de cambi europèu (MCE) puèi l’èuro (sièis o an ja fach e an rejonch atal Danemarc, sol a far partida del mecanisme de cambi europèu (MCE) abans l’alargament).

Per çò que concernís los dos membres venents de l’Union Europèa, Bulgaria a ligat sa devisa, lo lev, amb un taus fixe a l’èuro dempuèi 1999), mentre que Romania suprimiguèt lo 1^èr de julhet de 2005 quatre zèros al leu romanés per integrar l’èuro en 2012.

L’èuro e las autras devisas europèas o ligadas

Devisas europèas ligadas a l’èuro

Dins l’Union Europèa e dels païses candidats a l’entrada dins l’Union, se tròban las monedas seguentas, qu'an totas integrat lo MCE:

la corona danesa (DKK), amb drech d’opting-out que li permet de pas adoptar automaticament l’èuro, mas que participa ça que la al MCE;
lo novèl lev bulgar (BGN), amb un taus fixe unilateral, que son país emetor es un membre de l’Union Europèa dempuèi 2007 e que vòl èstre membre del MCE.

Autras devisas ligadas a l’èuro

Un certan nombre de devisas, fòra de l'Union Europèa, son ja ligadas a travèrs un taus de cambi, fixe o variable, a l’èuro :

l’escut capverdian (CVE), precedentament ligat, fins a 1999, amb un taus de cambi fixe a l’escut portugués.
lo franc CFP (XPF), precedentament ligat, fins a 1999, al franc francés amb un taus de cambi fixe de 0,055 FRF per 1 XPF, puèi 18,192 XPF per 1 FRF abans l’adopcion de l’èuro (autrescòps lo franc CFP, èra ligat coma lo franc Djibotí al dolar-aur dels Estats Units, abans de se ligar tornarmai al franc francés a l'ocasion de la demetallizacion del dolar) ;
los francs CFA BCEAO (XOF) o BEAC (XAF), precedentament ligats, fins a 1999, al franc francés, amb un taus de cambi garantit (mas renegociable amb la Banca de França separadament per cada banca d’emission) de 100 XAF ou 100 XOF per 1 FRF, autrescòps 50 XAF ou 50 XOF per 1 FRF ;
lo franc comorian (KMF), precedentament ligat, fins a 1999, al franc francés amb un taus de cambi garantit (mas renegociable amb la Banca de França) de 75 KMF per un 1 FRF ;
lo marka de Bòsnia e Ercegovina (BAM), precedentament ligat, fins a 1999, al mark alemand amb un taus fixe de 1 BAM = 1 DEM a l'ora de la creacion d'aquesta devisa en 1997/98. La devisa èra precedentament apelada mark convertible. (Consultar lo site de la SFOR).
lo franc soís a d'en primièr continuat de flotar liurament a respècte de las autras devisas europèas, durant las 3 primièras annadas d’introduccion de l'èuro. Çaquelà, l'Union Europèa constituent mai de 60% d’escambis de Soïssa e de Liechtenstein, la Banca nacionala soïssa a unilateralament decidit de manténer lo cors del franc soís estable a respècte de l’èuro, per limitar lo risc de cambi, en constituent o convertissent un fons de resèrva en èuros. Durant las primièras annadas, lo fons de resèrva de las ancianas devisas nacionalas èra estat reduit aprèp lor conversion, mas aqueste fons es estat reconstituit e quitament aumentat per estabilizar lo cors.

Devisas europèas non ligadas a l'èuro

Las monedas seguentas dels païses membres de l’Union Europèa o candidats a l’adesion son pas ligadas a l’èuro, siá perque lo país emetor dispausa del drech d’opting-out, siá perque complisson pas encara las condicions tecnicas d’adesion al MCE (selon lo traité de Maastricht), siá perque lor país emetor candidat a l’adesion dispausa pas d'una caissa d’emission assegurant la convertibilitat :

la corona suedesa (krona) (SEK), que son país emetor blòca tecnicament sa participacion al MCE per èstre pas obligat d’adoptar l’èuro
la corona chèca (koruna) (CSK)
lo forint ongrés (HUF)
lo novèl zloty polonés (PLN)
lo novèl lei romanés (RON), que son país emetor es un futur membre de l’Union Europèa
la novèla liura turca (TRY), que son país emetor es candidat a l’Union Europèa
lo dinar sèrbe (CSD), que son país emetor es candidat, non oficial, a l’Union Europèa

Valor de l'èuro

Conversion de l’èuro dins las ancianas devisas dels païses membres

La valor de l’èuro, exprimida dins las ancianas monedas d'aquestes païses, es la seguenta :

Valor		Denominacion	Païses d'emission (*) o d'utilizacion	Debuta de paritat amb l’èuro (1^èr de genièr)	Començament decirculacion de l’èuro'	Fin de cors de l’anciana devisa	Limit de convertibilitat de las pèças e bilhets dins l'anciana devisa nacionala
0,429300	MTL	liura maltesa	Malta	2008	2008	31 de genièr de 2008	31 de genièr de 2010 (pèças) 31 de genièr de 2018 (bilhets)
0,585274	CYP	liura cipriòta	Chipre	2008	2008	31 de genièr de 2008	31 de decembre de 2009 (pèças) 31 de decembre de 2017 (bilhets)
0,787564	IEP	liura irlandesa	Irlanda	1999	2002	9 de febrièr de 2002	indefinidament
1,00000	XEU	Unitat de compte europèa (ECU)	Union Europèa (*)	1999	(nient)	31 de decembre de 1998	(nient)
1,95583	DEM	mark alemand	Alemanha	1999	2002	31 de decembre de 2001	indefinidament
2,20371	NLG	florin neerlandés	Païses Basses (partida europèa)	1999	2002	28 de genièr de 2002	1èr de genièr de 2007 (pèças) 1èr de genièr de 2032 (bilhets)
5,94573	FIM	markka o mark finlandés	Finlàndia, Illas Åland (*)	1999	2002	28 de febrièr de 2002	29 de febrièr de 2012
6,55957	FRF	franc francés	França (metropòli), Guadalope (), Martinica (), Guaiana francesa (), Sant Pèire e Miquelon (), Reünion (), Maiòta (), Mónegue (), Andòrra ()	1999	2002	17 de febrièr de 2002	17 de febrièr de 2005 (pèças) 17 de febrièr de 2012 (bilhets)
6,55957	MCF	franc monegasc	Mónegue	1999	2002	17 de febrièr de 2002	17 de febrièr de 2005 (pèças unicament)
6,55957	ADF	franc andorran	Andòrra	1999	(nient)	31 de decembre de 1998	(nient)
13,7603	ATS	schilling austrian	Àustria	1999	2002	28 de febrièr de 2002	indefinidament
30,1260	SKK	corona eslovaca	Eslovaquia	2009	2009	17 de genièr de 2009	2013 (pèças) indefinidament (bilhets)
40,3399	BEF	franc bèlga	Belgica	1999	2002	28 de febrièr de 2002	31 de decembre de 2004 (pèças) indefinidament (bilhets)
40,3399	LUF	franc luxemborgés	Luxemborg	1999	2002	28 de febrièr de 2002	31 de decembre de 2004 (pèças) indefinidament (bilhets)
166,386	ESP	pesseta espanhòla	Espanha, Andòrra (*)	1999	2002	28 de febrièr de 2002	indefinidament
166,386	ANP	pesseta andorrana	Andòrra	1999	(nient)	31 de decembre 1998	(nient)
200,482	PTE	escudo portugués	Portugal	1999	2002	28 de febrièr de 2002	30 de decembre de 2002 (pèças) 30 de decembre de 2022 (bilhets)
239,640	SIT	tolar eslovèn	Eslovènia	2007	2007	14 de genièr de 2007	31 de decembre de 2016 (pèças) indefinidament (bilhets)
340,750	GRD	dracma grèca	Grècia	2001	2002	28 de febrièr de 2002	1èr de març de 2004 (pèças) 1èr de març de 2012 (bilhets)
1936,27	ITL	lira italiana	Itàlia, Sant Marin (), Vatican ()	1999	2002	28 de febrièr de 2002	1èr de març de 2012
1936,27	SML	lira de Sant Marin	Sant Marin	1999	2002	28 de febrièr de 2002	1èr de març de 2012 (pèças unicament)
1936,27	VAL	lira del Vatican	Vatican	1999	2002	28 de febrièr de 2002	1èr de març de 2012 (pèças unicament)
15,6466	EKK	corona estoniana	Estònia	13 de julhet de 2010	2011	15 de genièr de 2011	(pas de limit)
0,702804	LVL	lat leton	Letònia	9 de julhet de 2013	2014	15 de genièr de 2014	31 de març de 2014
3,4528	LTL	litas lituanian	Lituània		2015
7,5345	HRK	cona croata	Croàcia		2023

Taus de cambi de las devisas ligadas a l'èuro

Los tausses de cambi oficials de las monedas ligadas a l’èuro son aquestes :

Valor	Fluctuacion	Còde	Denominacion	Païses d'emission (*) o d'utilizacion	Ligada amb l’èuro dempuèi	Politica monetària
1,548	±4%	CHF	franc soís	Soïssa, Liechtenstein	1èr de julhet de 2003	Union monetària soïssa, taus unilateral non oficial.
1,95583	—	BGN	lev	Bulgaria	1èr de genièr 1999	Unilateral en preparacion del MCE.
1,95583	—	BAM	marka	Bòsnia e Ercegovina	1èr de genièr de 1999	Unilateral, èra ligada al mark alemand autrescòps (devisa ancianament apelada mark convertible).
7,46038	±2,25%	DKK	corona danesa	Danemarc	1èr de genièr de 1999	MCE dempuèi aquesta data.
10,0	±?	MAD	dirham marroquin	Marròc	1èr de genièr de 1999	Politica unilaterala, taus de fluctuacion non definit oficialament.
110,265	—	CVE	escut capverdian	Cap Verd	1èr de genièr de 1999	Acòrdi amb Portugal. Èra ligada a l’escut portugués abans.
119,3317	—	XPF	franc CFP	Wallis e Futuna, Polinesia Francesa, Nòva Caledònia	1èr de genièr de 1999	França. Èra ligada al franc francés abans.
282,36	±15%	HUF	forint	Ongria	1èr de genièr de 1999	Del 4 de mai de 2001 al 4 de junh de 2003, l'èuro èra centrat a 276,10 HUF.
491,96775	—	KMF	franc comorian	Comòras	1èr de genièr de 1999	Acòrdi amb França. De per abans, èra ligada al franc francés.
655,957	—	XOF	franc CFA BCEAO	Benin, Burkina Faso, Còsta d'Evòri, Guinèa Bissau, Mali, Nigèr, Senegal, Tògo	1èr de genièr de 1999	Acòrdi amb França. Èra ligada al franc francés abans al taus de 100 XOF per 1 FRF.
655,957	—	XAF	franc CFA BEAC	Cameron, Gabon, Guinèa Eqüatoriala, Centrafrica, Republica de Còngo, Chad	1èr de genièr de 1999	Acòrdi amb França. Èra ligada al franc francés abans al taus de 100 XAF per 1 FRF.

Nòtas

*** Aquestas monedas utilizan pas lor benda de fluctuacion, e demòran de lònga fixadas a la valor centrala.
La corona estoniana e lo litas lituanian son tanben ligats a travèrs una caissa d’emission mas an un marge de fluctuacion de 15 % (en mai e mens) coma membres del mecanisme de cambi europèu (MCE). Estònia e Lituània an rejonch lo MCE lo 28 de junh de 2004, lors monedas èran ja ligadas a l’èuro abans.
Lo lat leton es dempuèi lo 1èr de genièr de 2005 ligat, pas mai al DTS del FMI, mas plan a l’èuro en vista de son entrada prochana dins lo MCE. La Banca de Letònia a fixat una variabilitat de 1 % al luòc dels 15 % del MCE. Letònia, Malta e Chipre an aderit al MCE lo 29 d'abril de 2005.
Lo lev bulgar es ligat a l’èuro gràcias a una « caissa d’emission » (currency board) amb una valor egala a la de l’ancian deutschemark.
En Serbia, l’èuro es tanben la moneda oficiala de Kosovo, província autonòma de la Republica Sèrba, administrada per l’ONU dempuèi 1999. La Republica de Montenegro l’a tanben adoptat per moneda oficiala.
Soïssa fa pas partida de l'Union Europèa mas a causit unilateralament de manténer son franc soís estable a respècte de l’èuro.
Lo dirham marroquin es ligat a l’èuro dins una benda de fluctuacion non definida oficialament.

Estimacion e evolucion de la valor de l'èuro dins las autras devisas

Reconstitucion del taus de cambi èuro-dolar de genièr de 1972 a genièr de 1999 a partir dels tausses de cambi del franc francés o del deutschemark.

Variacion del taus de cambi èuro-dolar de genièr de 1999 a julhet de 2005.

Se l'èuro a plan succedit a l'ECU, las doas devisas son plan diferentas. En particular, l'ECU, qu'èra un panièr, conteniá de monedas coma la liura esterlina, que son pas estadas integradas dins l'èuro. Las doas devisas europèas an doncas coïncidit pas que brèvament, durant las oras de tampadura dels mercats entre la fin de 1998 e lo començament de 1999 e, se l'ECU existissiá encara, auriá ara una valor tota autra que l'èuro.

Se l'òm vòl reconstituir la valor qu'auriá agut l'èuro a respècte del dolar abans sa cristallizacion del 31 de decembre de 1998, conven d'utilizar lo taus de cambi fàcia al dolar d'una moneda nacionala, e de li aplicar son taus de conversion en èuro. Per exemple, se prendrà 6,55957 e se lo devesirà per la valor del dolar en francs francés. Lo resultat del calcul figura sul grafic çai contra pel franc francés (en roge) e lo deutschemark (en blau) per tot lo periòde que va de l'introduccion del regim dels cambis flotants per Richard Nixon al de l'èuro.

Durant los dètz ans precedent son introduccion, l'èuro auriá atal agut una valor mejana de l'òrdre de 1,1825 dolar US calculada amb lo franc francés e 1,20 dolar calculada amb lo deutschemark.

Lo mercat dels cambis pus actiu de l'èuro es plan evidentament lo mercat a respècte del dolar US. La paritat èuro/dolar es l'instrument financièr mai tractat dins lo mond. Es un indicator far, seguit jornalament per totes los mitans economics e financièrs.

Evolucion

4 de genièr de 1999 : 1 EUR = 1,1680 USD
26 d'octobre de 2000 : 1 EUR = 0,8252 USD (cors pus bas dempuèi 1999, lo 24 de mai de 2006)
28 de decembre de 2004 : 1 EUR = 1,3633 USD
27 d'abril de 2007 : 1 EUR = 1,3682 USD
13 de julhet de 2007 : 1 EUR = 1,380 USD
28 de setembre de 2007 : 1 EUR = 1,4272 USD
31 d'octobre de 2007 : 1 EUR = 1,45 USD
20 de novembre de 2007 : 1 EUR = 1,48 USD
23 de novembre de 2007 : 1 EUR = 1,4967 USD
7 de març de 2008 : 1 EUR = 1,5464 USD
13 de març de 2008 : 1 EUR = 1,5645 USD (cors pus naut dempuèi 1999, lo 13 de març de 2008)

Fonts

Aspèctes economics

Dins qualques uns dels païses qu'an introduit l'èuro, una aumentacion de l'inflacion seriá estada constatada. Dins lo cas de França, aquesta seriá estada mal mesurada pels instruments de l'INSEE, e auriá concernit en particular de prètz practicats pels ipermercats. Lo ministre de las finanças francés, Thierry Breton, a degut prepausar ulteriorament un indèx especial ligat al cost del panièr de compras al supermercat per respondre a las criticas de las associacions de consomators.

L'èuro aviá per foncion de portar a travèrs la moneda unica, una coesion de las politicas economicas dels membres de l'Union europèa. La relativa subrevalorizacion actuala d'aquesta moneda limita lo cost dels aprovisionaments en matèrias primièras e energia, e indutz çaquelà un fren a las exportacions europèas. Certans economistas comparan la situacion dels païses europèus restats en defòra d'aquela moneda, que pòdon conservar una politica monetària autonòma pus fòrta en creissença, coma Anglatèrra. Certans movements sobeiranistas an desvolopat recentament lo tèma d'un retirament de l'èuro, que li atribuisson una pèrda d'identitat e de possibilitat de politica nacionala monetària.

Vejatz tanben

Nòtas

↑ Principals corses quotidians de l'èuro sus banque-france.fr (sit de la Banca de França)]
↑ Segon las Preconizacions del Conselh de la Lenga Occitana.

Wikimedia Commons prepausa de documents multimèdia liures sus l'Èuro.

[1] Principals corses quotidians de l'èuro sus banque-france.fr (sit de la Banca de França)]

[2] Segon las Preconizacions del Conselh de la Lenga Occitana.

[2]

[1]