Vertuèlh d'Agenés

una comuna francesa

Vilatge d'Occitània

Vertuèlh d'Agenés, (foneticament [ber'tεl daze'ne]) [1],[2] (Verteuil-d'Agenais en francés) es una comuna agenesa situada dins lo departament d'Òut e Garona e la region de Novèla Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Vertuèlh d'Agenés
Verteuil-d'Agenais
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 44° 27′ 56″ N, 0° 24′ 56″ E
Superfícia 22,42 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
137 m
70 m
43 m
Geografia politica
País  Guiana
Agenés
Estat Bandièra de França França
Region
75
Novèla Aquitània
Departament
47
Òut e Garona
Arrondiment
472
Marmanda
Canton
4708
Tonens (Castèlmauron d'Òut abans 2015)
Intercom
244701405
CC d'Òut e Tolzac
Cònsol Jean-Claude Blay
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018)
588 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

594 ab.
Densitat 26 ab./km²
Autras informacions
Gentilici (en francés)
Còde postal 47260
Còde INSEE 47317

Geografia

modificar

Entre dos rius, Tolzac (o Tolzat) a l'èst e un afluent a l'oèst, lo borg es bastit sus un tuquet arredondit de quicòm coma 80-90 m, posicion que n'aprofita lo castèl qu'es en son centre, e domina de 20-25 m lo campèstre a l'entorn.

Comunas vesinas

modificar
 
Distanças e posicion relativa
  Vertuèlh d'Agenés
 Brunhac
(2,6 km)
 Tortrés
(4,6 km)
 Tombabuèu
(5,5 km)


Perimètre del territòri

modificar

Toponimia

modificar

La prononciacion es [ber'tɛl d'aze'ne]. Las fòrmas ancianas son de Bertolio, en 1293, en latin, e Vertuelh, en 1300, en occitan [1]Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN, Pau, 2012, p. 288</ref>.

Dauzat e Rostaing postulan una rasic preceltica vert-, de sens inconegut, o un nom d'òme gallés *Vertus [latinizat], emb lo sufixe -ialo, « camp », « clarièra, esclairada » [3].

Ernèst Negre, Jacques Astor (citats per Bénédicte Boyrie-Fénié) e B. Boyrie-Fénié causisson la solucion del nom gallés Verto, atestat; lo nom d'origina, totalament celtic, es donc *Vertoialo [1]. Xavier Delamarre escriu uerto-ialon, « lo vilatge de Vertos » (nom atestat) [4]. Fondar un vilatge supausa de desbosigar un bòsc, d'aquí lo sens d'« esclairada, espaci descobèrt » per ialon, que, a la fin, èra benlèu utilizat coma un simple sufixe per un vilatge [5].

Istòria

modificar

La mapa de Cassini permet de saber que Vertuèlh èra un caireforc pus important qu'adara : la rota dirècta cap a Sent Bertomiu d'Agenés existís pas mai [6]. Vertuèlh èra capluèc de canton pendent la Revolucion, abans de passar al canton de Castèlmauron d'Òut en 1801 [7].

Administracion

modificar
Lista dels cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
març de 2001 2026 [8] Jean-Claude Blay    
junh de 1995 2001 Albert Toffoli aparentat PCF  
  1995      
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Demografia

modificar
modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 583, totala: 596
 

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
1 970 1 006 1 118 1 063 1 165 1 131 995 1 032 1 086

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
1 025 1 044 1 063 1 071 1 058 1 039 1 027 1 012 907

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
883 879 937 747 742 763 782 726 693

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
701
709
622
545
549
544
490
485
509
522
2009 2010
534
546
558
571
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
 
Evolucion de la populacion 1962-2008


  • en 1793, la municipalitat èra Verteuil, Brugnac, Coulx et Verdegus (en francés), donc Vertuèlh d'Agenés, Brunhac, Cors (de Vertuèlh) e Verdegàs ? (comuna de Brunhac), çò qu'explica l'importància de la populacion municipala en 1793 [7].
  • En 2018 la populacion èra de 588 abitants e la densitat èra de 26,23 ab/km²
  • Coma Sent Bertomiu d'Agenés, Levinhac de Guiana o Montbaús, Vertuèlh èra un pichon centre de servicis par las comunas a l'entorn, qu'una certana aparéncia urbana ne garda la memòria; son evolucion demografica, comparada a la de Sèishas, Duràs o Castèlmauron d'Òut, testimònia de la pèrda de la foncion comerciala d'una borgada qu'a pas beneficiat de l'estatut de canton.

Luècs e monuments

modificar
  Clicatz sus una vinheta per l’agrandir.

Personalitats ligadas damb la comuna

modificar

Veire tanben

modificar

Ligams extèrnes

modificar
  1. 1,0 1,1 et 1,2 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN, Pau, 2012, p. 288
  2. la varianta Vertulh se comprendriá milhor dins los parlars gascons bordaleses o aparentats que redusisson a -u- lo diftongue -uè-, alluèc que Vertuèlh, près de La Bretoniá, luèc d'enquèsta n° 47 05 de l'ALLOC, deu èsser lengadocian https://www.gasconha.com/spip.php?article1621
  3. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 709
  4. Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 267, 310 e 372
  5. Xavier Delamarre, Dictionnaire de la Langue gauloise, ed. Errance, 2na edicion, 2008, p. 185
  6. https://www.geoportail.gouv.fr/carte, causir a esquèrra carte de Cassini e cercar 47260 Verteuil-d'Agenais
  7. 7,0 et 7,1 http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=39596
  8. https://www.sudouest.fr/2020/05/26/lot-et-garonne-decouvrez-les-nouveaux-maires-elus-7512535-3603.php