SIDA

Lo sindròm de l'immunodeficiéncia aquerida, abreujat SIDA, es una malautiá infecciosa contagiosa transmissibla per via sexuala ò sanguina que se caracteriza per l'afondrament dau sistèma immunitari de l'organisme. Descubèrta au comenaçement deis ans 1980, es causada per un virús a l'origina d'una pandemia que tòca totei lei continents. Lo SIDA es donc un problema sanitari mondiau amb mai de 75 milions de personas contaminadas entre 1981 e 2017 e mai de 35 milions de mòrts. D'efiech, a l'ora d'ara, existís ges de tractament ò de vaccin permetent de sonhar aquela patologia. Lei tractaments actuaus, dichs triterapias, son unicament capables de blocar l'evolucion de la malautiá. De mai, an d'efiechs segondaris fòrça importants que limitan la subrevida dau pacient a 35 ans après lo començament de la presa dei medicaments.

Fotografia d'un linfocit contaminat per lo virús de l'immunodeficiéncia umana (verd).

Istòria

L'origina dau virús de l'immunodeficiéncia umana

Propagacion dau virús de l'immunodeficiéncia umana segon l'ipotèsi dau caçaire de brossa

Lei dos virús de l'immunodeficiéncia umana (VIU) coneguts a l'ora d'ara son d'origina simiana e africana. D'efiech, es eissit d'un ensems de virús, dichs virús de l'immunodeficiéncia simiana (VIS), que causan de sindròmes similars au SIDA en lei primats dempuei au mens 32 000 ans. En revènge, lei condicions de l'evolucion dau VIS vèrs lo VIU son encara desconegudas.

L'ipotèsi que sembla s'impausar dempuei leis ans 2010 es dicha « ipotèsi dau caçaire de brossa ». Plaça l'aparicion dau virúss dins lo Bacin de Congò a una data indeterminada. Dins lo corrent deis ans 1920, un individú seriá estat contaminat siá per lo VIU eu meteis siá per una forma mutanta dau VIS, probablament en causa d'una mordedura ò d'una contaminacion sanguina durant una decopa de carn de monina. Puei, aquel individú, ò una persona contaminada per eu, seriá arribat en Léopoldville (uei Kinshasa) ont auriá difusat la malautiá. Aprofichant lei vias navegablas de la region, le virús auriá alora agantat leis autrei vilas congolesas e infectat d'estrangiers de passatge entraïnant sa dispersion dins lo mond entier.

La descubèrta de l'epidemia

Publicacion dau CDC de julhet de 1981 sinhalant una aumentacion dei cas de malautiá de Kaposi au sen de la comunautat omosexuala estatsunidenca.

Lei premiers cas documentats de SIDA aguèron luòc durant leis ans 1950-1970. Foguèron descubèrts a posteriòri quand de còlas scientificas assaièron d'identificar lo pacient zèro de l'epidemia. Lo premier qu'es clarament averat data de 1959 e foguèt trobat dins una mòstra de sang prelevada en Léopoldville en 1959. Pasmens, l'identitat dau malaut demòra desconeguda. Puei, foguèron retrobats lei cas de Robert Rayford, adoslescent estatsunidenc mòrt en 1969, d'un grop d'enfants ugandés presentant un taus de contaminacion de 50% en 1972-1973, d'una familha norvegiana defuntada en 1976 e d'una cirurgiana danesa mòrta en 1977. Dins lei dos darriers, une preséncia dau marit e dau cirurgian dins de pòrts africans es atestada e sembla explicar l'origina de la contaminacion. Lo premier demòra pus misteriós car indica una preséncia dau virús ais Estats Units d'America tre leis ans 1960.

L'epidemia de SIDA comencèt a la fin deis ans 1970 ò au començament deis ans 1980. D'efiech, durant aqueu periòde, se multipliquèron lei cas de pacients victimas d'una malautiá inexplicada qu'èra caracterizada per una immunodefisiéncia grèva. La premiera alèrta oficiala foguèt emesa lo 5 de junh de 1981 per lo Centre per lo contraròtle e la prevencion dei malautiás d'Atlanta (CDC) après la descubèrta d'una aumentacion anormala dau nombre de cas de malautiá de Kaposi – una malautiá oportunista associada a l'estadi finau dau SIDA – au sen de plusors comunautats omosexualas deis Estats Units.

Inicialament, la malautiá foguèt considerada coma una infeccion tocant unicament leis omosexuaus. Dins aquò, tre l'estiu de 1982, i aviá pron de cas au sen de la populacion eterosexuala per cambiar aquela idèa. L'apelacion SIDA remplacèt alora definitivament lei premiers noms donats a la malautiá (pneumonia omosexuala, deficiéncia immunitària omosexuala... etc.). Aquela origina demorèt pasmens dins la consciéncia collectiva e, sota l'influéncia dei mitans e dei societats ostils a l'omosexualitat, donèt un aspèct vergonhós a la malautiá. Rapidament, entraïnèt l'aparicion de discriminacions a respèct dei malauts (agravadas per la mortalitat dau sindròme) e alentiguèt la reaccion en certanei país.

La descubèrta dau virús

Fotografia de 1985 mostrant lo virús observat amb un microscòpi electronic.

La descubèrta dei virús a l'origina dau SIDA se debanèt entre 1983 e 1986. D'efiech, en causa de la menaça representada per l'epidemia en cors, d'esfòrç importants foguèron engatjats per assaiar de comprendre lo foncionament de la malautiá. Sei mòdes de transmission (rapòrt sexuau, transmission sanguina, transmission durant la grossesa) foguèron trobats gràcias a l'estudi dei quatre categorias subrerepresentadas en lei pacients dau periòde (leis omosexuaus, lei toxicomans, lei emofils e leis imigrants haicians.

L'identificacion deis agents infecciós foguèt pus malaisada. Avancèt d'un biais decisiu en 1983 amb la descubèrta d'un virús desconegut, dich LAV, en un pacient victima dau SIDA per una còla de l'Institut Pasteur dirigida per lo professor Luc Montagnier. Pasmens, aqueu resultat contentèt pas una partida de la comunautat scientifica que sospichava puslèu lo virús HTLV, identificat en 1977 en Japon. Per complicar mai la situacion, en 1984, doas còlas estatsunidencas observèron a son torn de virús desconeguts, nomats HTLV-III e ARV, dins de pacients tocats per la malautiá.

Foguèt necessari d'esperar 1985 per establir que lei tres grops avián fach la meteissa descubèrta. Puei, en mai de 1986, lo LAV foguèt tornat dire virús de l'immunodeficiéncia umana ò VIU. Dins aquò, aqueu tèrme foguèt tornat modificar en julhet de 1986, amb la descubèrta d'un segond virús (mens virulent) present en Africa Orientala, per venir lo VIU-1. De son caire, lo segond virús venguèt lo VIU-2.

La pandemia

Esperança de vida corregida de l'incapacitat per lo SIDA en 2004, dos ans après l'oficializacion de la pandemia per l'OMS.

La difusion dau VIU-1 dins lo mond foguèt relativament rapida. Ja present au moment de sa descubèrta en Africa, en America e en Euròpa Occidentala, arribèt sus leis autrei continents dins lo corrent deis ans 1990. La propagacion de la malautiá durant aqueu periòde es malaisada de seguir. Trobèt un terren fòrça favorable en Africa onte eviá ja existir de fogaus epidemics locaus e onte leis autoritats e lei populacions èran pas ò mau informadas sus la malautiá. La situacion venguèt ansin lèu catastrofica amb 5,7 milions de cas en 1990, 13,6 milions en 1995 e 20,8 milions en 2000.

Dins lo rèsta dau mond, lo virús s'implantèt d'un biais duradís dins la region cariba e en Tailàndia, probablament gràcias au torisme sexuau. L'Asia dau Sud-Èst veguèt lo nombre de malauts passar de 400 000 en 1990 a 3,5 milions en 2000. Leis autrei país foguèron mens tocats mai l'abséncia de tractaments eficaç e la difusion de la malautiá dins totei lei jaç de la societat suscitèron un vam de panica. Lo 27 d'octòbre de 1987, l'ONU adoptèt ansin una resolucion demandant a totei leis Estats de cooperar per luchar còntra la malautiá. Divèrsei programas de lucha ò de prevencion foguèron creats per d'associacions, de país ò d'organizacions internacionalas. En despiech de l'oposicion de certanei mitans conservators (especialament còntra l'usatge dau preservatiu), aquò permetèt de restancar la malautiá dins lei país desvolopats onte lo nombre de cas novèus comencèt de s'estabilizar tre leis ans 1990.

Lei premiers progrès dins la lucha mondiala còntra lo SIDA apareguèron vèrs 2002-2003 gràcias a de politicas de prevencion pus eficaça e, a partir dau decenni 2010, un accès pus aisat ais antiretroviraus. Ansin, lei progrès de la malautiá alentiguèron en Africa amb una estabilizacion dau nombre de malauts : 23,3 milions en 2005, 24,5 milions en 2010 e 25,7 milions en 2017. La situacion es similara en Asia dau Sud-Èst onte lo nombre de seropositius a leugierament demenit de 3,9 milions durant leis ans 1990 a 3,5 milions en 2017. En revènge, i a d'inquietuds sus un desvolopament de l'epidemia en Russia.

La lucha còntra la malautiá

En 1984, leis autoritats sanitàrias mondialas estimavan que lo desvolopament d'un vaccin còntra lo SIDA seriá rapide. Pasmens, l'apròcha vaccinala classica, qu'assaia d'atacar una proteïna ben identificada de l'envolopa virala, mau capitèt en causa de la variabilitat genetica fòrça importanta dau virús.

La conoissença dau virús

Tre sa descubèrta, lo VIU foguèt identificat coma un retrovirús e son genòma foguèt sequenciat en 1985. Puei, la màger part deis etapas de son cicle de replicacion foguèron rapidament identificadas avans la fin deis ans 1980. En particular, foguèron descubèrtas lei proteïnas gp41 e gp120, situadas sus l'envolopa exteriora dau virús, que son uei l'objècte de recèrcas importantas. D'efiech, l'identificacion d'una partida constanta permetriá probable lo desvolopament d'una substància capabla d'atacar aqueu site per blocar l'intrada dau virús dins lei cellulas immunitàrias.

Lo desvolopament dei triterapias

Fotografia de cachets d'AZT, premier medicament utilizat còntra lo VIU.

Article detalhat: Triterapia.

En l'abséncia de tractaments definitius, lei scientifics an desvolopat una estrategia destinada a trebolar lo foncionament deis enzims necessàrias au cicle de replicacion dau virús. Comencèt en 1987 amb l'adopcion de la zidovudina (AZT), qu'èra coneguda dempuei 1964, qu'es un medicament permetent de trebolar la transcripcion de l'ARN virau. Puei, lei descubèrtas se multipliquèron e, dins lo corrent deis ans 1990, apareguèron lei triterapias.

Basa dei tractaments modèrnes, lei triterapias anti-VIU mesclan tres medicaments amb de proprietats diferentas. Lei pus importants son leis inibitors nucleosidics de la transcriptasa invèrsa coma l'AZT. L'abacavir (1988), la lamivudina (1995), lo tenofovir (1996) e l'emtricitabina (egalament en 1996) ne'n son leis elements pus utilizats. Pasmens, se fau tanben citar :

• leis inibitors non nucleosidics de la proteasa descubèrts en 1989 amb lo ritonavir.
• leis inibitors non nucleosidics de la transcriptasa invèrsa apareguts en 1996 amb la nevirapina e completats en 2008 amb la rilpivirina.
• leis inibitors de l'integrasa que fòrman uei un grop relativament nombrós amb lo raltegravir (2008), l'elvitegravir (2012) e lo dolutegravir (2013).

Lei triterapias son desenant capablas d'arrestar l'evolucion de la malautiá. Pasmens, an d'efiechs segondaris importants. Certanei, coma la nevirapina, an ansin vist son usança venir fòrça rara. La recèrca assaia donc de trobar de substàncias mens nociva per l'organisme ò de desvolopar de classas novèlas de medicaments coma leis inibitors de fusion que son apareguts dins leis ans 1990 amb l'enfuvirtide. Pasmens, son usatge es fòrça complèx e costós e lo risc d'efiechs segondaris importants non negligible.

La recèrca vaccinala

La recèrca vaccinala comencèt tre la descubèrta dau virús mai se turtèt a sa variabilitat genetica extrèma. En 2019, lo vaccin anti-VIU pus eficaç èra lo RV144. Segon un estudi realizat en Tailàndia entre 2003 e 2009, permet de demenir lo risc d'infeccion de 31%. Dins aquò, es ineficaç dins mai d'una situacion.

Descripcion

Causas

Article detalhat: Virús de l'immunodeficiéncia umana.

Lo SIDA es causat per lo virús de l'immunodeficiéncia umana qu'es un retrovirús que fa partida dau genre dei lentivirús. Es transmés per de fluids corporaus (sang, secrecions vaginalas, espèrme, lach mairau) :

• durant un rapòrt sexuau per contacte entre una secrecion sexuala e una mucosa.
• per via sanguina (seringas contaminadas, transfusion de sang contaminat...).
• durant la grossessa ò la jacina.
• durant l'alachament.

Un còp arribat dins l'organisme, lo virús utiliza lei linfocits T4, lei macrofags, lei cellulas dendriticas e lei cellulas glialas per se multiplicar. Per aquò, es dotat d'una proteïna, dicha gp120, que cibla lo receptor CD4 e un coreceptor que varia segon lei cellulas atacadas (CXCR4 per lei linfocits T4 CD4+, CCR5 per lei macrofags...). Aquela union libera la proteïna gp41 que permet l'intrada dau virús dins la cellula.

A l'interior de la cellula, lo virús libera son ARN que subís una operacion de transcripcion invèrsa que lo convertís en ADN. Aquela etapa, caracteristica dei retrovirús, es assegurada per un enzim, dich transcriptasa invèrsa. Puei, l'ADN virau integra lo nuclèu cellular gràcias a d'enzims li permetent de passar la paret nucleara e de s'inserir dins lei bots d'ADN en plaça. Aquò li permet de corrompre la cellula que va desenant utilizar sei capacitats per produrre de virús novèus (aperaquí 10 000 virions cada jorn).

La particularitat dau VIU es son etapa de transcripcion invèrsa qu'es pas capabla d'assegurar una retranscripcion fidèla dau còdi genetic dau virús. Aquò entraïna entre una e dètz mutacions per cada cicle de replicacion. Lei virús ansin produchs son relativament diferents dei virús originaus, çò qu'empacha lo sistèma immunitari de lei ciblar d'un biais eficaç. La malautiá es donc una infeccion duradissa que va pauc a pauc afeblir lei defensas immunitàrias dau pacient.

• 
  1- Estructura simplificada dau virús de l'immunodeficiéncia umana
• 
  2- Lo virús s'estaca a un linfocit T4 gràcias a d'interaccions entre la proteïna virala gp120, lo receptor CD4 e un coreceptor (generalament CXCR4 dins lo cas d'un linfocit T4)
• 
  3- Après fixacion dau virús sus lo linfocit, la proteïna virala gp41 entraïna un raprochament de l'envolopa lipidica dau virüs e de la membrana cellulara
• 
  4- La proteïna gp41 acaba la fusion de l'envolopa virala e de la membrana cellulara. Un còp aquela fusion acabada, la capsida que protegís lo contengut dau virús comença de disparéisser
• 
  5- Après la disparicion de la capsida, la transcripcion invèrsa convertís l'ARN virau en ADN. Aqueu procès es marcat per d'errors multiplas que congrean l'aparicion d'un nombre important de mutacions en lo virús
• 
  6- Après la transcripcion, l'ADN virau intra dins lo nuclèu cellular
• 
  7- Après son intrada dins lo nuclèu, l'ADN virau s'integra dins l'ADN de la cellula gràcias a l'accion de l'integrasa
• 
  8- Après integracion de l'ADN virau dins lo nuclèu cellular, la cellula comença de produrre d'ARN e de proteïnas viraus
• 
  9- La proteasa assembla l'ARN e lei proteïnas per formar un virús novèu que migra vèrs la membrana cellulara
• 
  10- Sortida d'un virús novèu

Entre lei dos tipes de VIU, lo pus agressiu es lo VIU-1 qu'es a l'origina de la pandemia mondiala. D'efiech, lo VIU-2 es subretot presenta en Africa de l'Oèst e es mens virulent e mens contagiós. Per exemple, la transmission maire-enfant durant la grossesa es fòrça rar e l'evolucion vèrs l'estadi de deficiéncia immunitària sembla pas sistematica. Lo tèrme VIU fa donc generalament referéncia au VIU-1.

Aqueu darrier es devesit en quatre grops que son dichs M, N, O e P. Pasmens, dins lei fachs, lo VIU-1 dau grop M es largament predominant. Per complicar mai la situacion, existiá 9 sostipes de virús M (de A a K) que pòdon se mesclar entre elei. Aquò explica lei dificultats per concebre un vaccin fisable còntra la malautiá.

Evolucion naturala

Evolucion naturala dau SIDA.

L'evolucion de la malautiá dura de quauquei mes a un desenau d'annadas. Compòrta tres etapas principalas que son l'infeccion aguda (ò primària), lo periòde de laténcia clinica e la fasa d'immunodeficiéncia ela meteissa. La premiera partida correspond a l'infeccion iniciala. Lo virús se replica inicialament quasi liurament dins l'organisme durant quauquei setmanas entraïnant una demenicion dau taus de linfocits T4 dins lo sang de 1 100/mm³ de plasma a 500/mm³. Pasmens, aquela fasa presenta generalament ges de simptòma marcat.

L'activacion de la respònsa immunitària entraïna lo començament dau periòde de laténcia clinica que pòu durar plusors annadas. Iperactivat, lo timus capita de remplaçar una partida dei linfocits T4. Pasmens, en causa dau taus de mutacions important dau VIU, l'organisme mau capita de lo destrurre totalament e la malautiá contunia. Lo malaut vetz alora son taus de linfocits T4 declinar lentament e la concentracion plasmatica dau virús aumentar leugierament. Lei simptòmas associats amb aquela etapa de la malautiá son febles (gonflament dei glandolas linfaticats...).

La laténcia clinica s'acaba quand lo taus de linfocits T4 vèn tròp bas per permetre lo mantenement dau foncionament normau dau sistèma immunitari. Sa fin es liada a l'agotament dei teissuts cargats de renovelar lei linfocits T4. Laissa la plaça a una fasa d'afebliment immunitari que permet l'aparicion de malautiás, dichas oportunistas, qu'aprofichan la disparicion dei defensas dau malaut per se desvolopar. D'origina infecciosa (tuberculòsi...) ò tumorala (malautiá de Kaposi...), van causar la mòrt dau malaut.

Diagnostic

Antecedents

Certaneis antecedents son susceptibles de favorizar una infeccion per lo VIU. Lo principau es lo rapòrt sexuau non protegit que pertòca potencialament tota la populacion. Pasmens, d'autreis existisson que regardan de fraccions de la populacion :

• la toxicomania que pòu entraïnar l'usatge de seringas contaminadas.
• l'usatge de materiaus medicaus mau esterilizats.
• de transfusions sanguinas contaminadas.
• una contaminacion accidentala amb de sang d'un portaire dau virús.
• una maire seropositiva.

Signes clinics

Lei signes clinics dau SIDA varian segon l'estadi de la malautiá e son gaire especifics. Dins lo cas d'una infeccion primària, lei pus frequents son una fèbre persistenta e un sindròme pseudogripau amb de cefalèas, de mialgias e d'astenia. Una erupcion maculopapulosa sus lo tronc e sus la fàcia es tanben possibla. Dins lo corrent de la segonda setmana, d'adenopatias multiplas, cervicalas, axillaras e inguinalas pòdon aparéisser. Dins un tèrç dei cas, de diarrèas son tanben presentas.

Durant lo periòde de laténcia, lei signes demòran totjorn pauc especifics. Lei principaus pòdon èsser de manifestacions cutaneomucosas (dermita seborreïca, prurigo, folliculita, zonà, verruga, condilòma, molluscum contagiosum, candidòsi bucala ò genitala recidivanta, leucoplasia peluda buccala), de manifestacions generalas (alteracion de l'estat generau, susors nuechencas) ò de diarrèas cronicas. Pus rarament, se pòdon observar de leucotropenias, de trombopenias, d'anemias, d'ipergammaglobulinemias policlonalas.

Enfin, durant l'estadi finau de la malautiá, lei signes clinics majors son subretot aquelei dei malautiás oportunistas que son aparegudas.

Examens complementaris

En causa de l'abséncia de signes clinics caracteristics, lo diagnostic necessita de detectar la preséncia dins lo sang de marcaires dau VIU. Lo pus simple e rapide es lo test ELISA que cèrca d'anticòrs anti-VIU. Per confiermar un resultat positiu, s'utiliza generalament lo test Western-Blot qu'es dirigit, d'un biais pus especific, còntra de proteïnas dau virús eu meteis. Enfin, après aver diagnosticat l'infeccion, es necessari de mesurar la concentracion virala dins lo sang que permet d'establir l'avançament de la malautiá dins lo temps.

Tractament e prevencion

Tractaments

Article detalhat: Triterapia.

A l'ora d'ara, i a ges de tractament permetent de garir lo SIDA. En revènge, existís de medicaments permetent la mesa en plaça d'una triterapia antiretrovirala que permet de blocar son evolucion. Son principi es de trebolar lo foncionament de la transcriptasa invèrsa e generalament d'un autre enzim virau. Per aquò, es necessari de mesclar dos inibitors nucleosidics de la transcriptasa invèrsa (lamividuna, emtricitabine, abacavir, [tenofovir disoproxil fumarata]]) e una substància variabla coma un inibitor de la proteasa dau VIU (rinavir), un inibitor non nucleosidic de la transcriptasa invèrsa (rilpivirina) ò un inibitor de l'integrasa dau VIU (dolutegravir, elvitegravir/cobicistat, raltegravir).

Pasmens, totei aquelei medicaments son toxics per l'organisme e an d'efiechs segondaris importants coma una lipodistrofia (la graissa migra vèrs lo ventre en leis òmes e vèrs lei cueissas en lei fremas), una dislipedia (aumentacion de la concentracion de colesteròl e de trigliceridas) e de trèbols dau metabolisme glucidic. L'esperança de vida d'un malaut qu'observa corrèctament son tractament es donc limitada, a l'ora actuala, a 35 ans.

Prevencion

Fotografia d'un preservatiu masculin, mejan de prevencion major còntra lo SIDA.

En causa de l'incurabilitat de la malautiá, la prevencion a una importància primordiala per empedir sa difusion. Dins aquò, dèu èsser adaptada ai diferents mòdes d'infeccion dau VIU :

• per lei toxicomans, l'objectiu es d'empedir l'utilizacion de seringas solhadas de sang contaminat, es a dire ja utilizat per un toxicoman tocat per la malautiá. Per aquò, es donc necessari de provesir de seringas esterilizadas ai consumators de dròga. Pasmens, lei programas d'aqueu tipe dèvon faciar de criticas importantas coma aquela de facilitar l'accès a la dròga. De mai, lei populacions son generalament fòrça ostilas a l'idèa d'acuelhir un centre de cambi de seringas dins son quartier.
• per lei personas necessitant de transfusion sanguina, l'objectiu es d'assegurar l'abséncia de VIU dins lo sang d'injectar. Per aquò, d'assais son realizats sus lei mòstras destinadas ai resèrvas de sang.
• per lei personas que subisson una intervencion medicala, lo materiau dèu èsser esterilizat.
• per lei personas aguent de relacions sexualas, l'objectiu es d'empedir la transmission dau virús amb l'usatge dau preservatiu masculin.

Lo diagnostic dei malauts es tanben un aspèct major de la prevencion car permet d'informar lei portaires dau virús dei riscs de transmission per leis autrei.

Epidemiologia

Dempuei la fin dau sègle XX, lo SIDA es a l'origina d'una pandemia fòrça grèva amb, entre 1981 e 2017, 77,3 milions de cas recensats e 35,4 milions de mòrts. Lei regions pus tocadas son l'Africa Australa onte la prevaléncia dau virús au sen de la populacion pòu passar 20%, l'Africa Centrala, l'Africa Subsahariana e l'Africa de l'Oèst. De fogaus segondaris existisson dins la region cariba, en Asia dau Sud-Èst e en Russia. Dins lo rèsta dau mond, de taus de contaminacion febles (mens de 0,5% de prevaléncia) son observats.

Lo diagnostic dei malauts, l'informacion sus la malautiá e l'accès ai medicaments adaptats son lei mejans principaus de lucha còntra l'epidemia. D'efiech, una partida importanta dei personas infectadas ignoran sa situacion e son donc susceptiblas de propagar involontàriament lo virús. La conoissença de la malautiá li es donc indispensabla. L'informacion permet tanben d'assegurar la prevencion per demenir lei comportaments riscats (rapòrts sexuaus non protegits, utilizacion de seringas non esterilizadas per de toxicomans ò de personaus medicaus...). Enfin, lei triterapias permèton de redurre la mortalitat dau SIDA.

Lei resultats d'aquelei campanhas enregistran de progrès lents marcats per una demenicion progressiva dau nombre de contaminacions. Es ansin passat de 2,8 milions en 2000 a 1,8 milions en 2017. Lo nombre de victimas a pereu demenit, d'un biais pus important, amb 940 000 mòrts en 2017 còntra 1,5 milions en 2000 (e mai 1,9 milions en 2005).

• 
  Prevaléncia dau SIDA au sen de la populacion de 15 a 49 ans en 2000
• 
  Prevaléncia dau SIDA au sen de la populacion de 15 a 49 ans en 2005
• 
  Prevaléncia dau SIDA au sen de la populacion de 15 a 49 ans en 2010
• 
  Prevaléncia dau SIDA au sen de la populacion de 15 a 49 ans en 2017

Liames intèrnes

• Linfocit T.
• Retrovirús.
• Transcriptasa invèrsa.
• Triterapia.
• Virús de l'immunodeficiéncia umana (VIU).