Sant Miquèu de l'Observatòri
|
Vilatge d'Occitània | 
|
Sant Miquèu de l'Observatòri (Saint-Michel-l'Observatoire en francés) es una comuna provençala situada dins lo departament deis Aups d'Auta Provença e la region de Provença-Aups-Còsta d'Azur. Es un pichon vilatge d'origina medievau qu'aculhisse l'Observatòri d'Auta Provença dempuei leis ans 1950.
|
Sant Miquèu de l'Observatòri
Saint-Michel-l'Observatoire | ||
|---|---|---|
 | ||
| Lo cloquier de la glèisa. | ||
| ||
| ||
| Geografia fisica | ||
| ||
| Coordenadas | 43° 54′ 38″ N, 5° 43′ 00″ E | |
| Superfícia | 27,78 km² | |
| Altituds · Maximala · Mejana · Minimala |
767 m 560 m 386 m | |
| Geografia politica | ||
| País |  Provença | |
| Estat |  França | |
| Region 93 |
Provença Aups e Còsta d'Azur  | |
| Departament 4 |
Aups d'Auta Provença  | |
| Arrondiment 014 |
Forcauquier | |
| Canton 0410 |
Ralhana, ancianament de Forcauquier | |
| Intercom 240400366 |
Comunautat de comunas Auta Provença País de Banon (2017 --->) | |
| Cònsol | Pascal Depoisson (2014-2020) | |
| Geografia umana | ||
| Populacion Populacion totala (2018) |
1 238 ab.  1 262 ab. | |
| Autras informacions | ||
| Còde postal | 04870 | |
| Còde INSEE | 04192 | |
Toponomia modificar
Lo nom provençau de Sant Miquèu de l'Observatòri a la particularitat d'èsser una traduccion dau nom francés de Saint-Michel l'Observatoire. Sant Miquèu vèn dau nom dau Castrum Saint Michaelis qu'es lo vilatge fortificat a l'origina de la comuna actuala. Lincel aparéis per lo premier dins lei cartas en 1251 sota la forma Laudoncelli. Lo nom vèn probablament d'una basa prelativa (*l-av) que designava un pendís[1].
Geografia modificar
Lo territòri comunau de Sant Miquèu a una superficia de 27,78 km² e se situa a l'extremitat orientala dei Monts de Vauclusa entre plusors formacions geologicas majoras de la region : la còla de Lura au nòrd-èst, la vau de Durença au sud-èst, lei Planas de Valençòla a l'èst e Leberon au sud. L'altitud varia entre 386 e 760 m. Lo centre dau vilatge es a 543 m. Lo clima es de tipe mediterranèu amb d'estius cauds e secs mai, en causa de l'altitud, leis ivèrns son fregs e lei geladas frequentas. Un pichon afluent de Durença, lo Larg, passa sus lo territòri de Sant Miquèu.
Lo vilatge istoric es implantat sus un esperon rocassós que foguèt utilizat coma basa d'una fortificacion durant l'Edat Mejana. I a un autre vilatge istoric sus lo territòri comunau, Lincel, que foguèt una comuna independenta fins a 1973. L'abitat es globalament demorat concentrat dins aquelei luòcs que son enviroutats per de zònas agricòlas. Enfin, dempuei la mesa en plaça dei recensaments, la populacion de Sant Miquèu es demorada febla amb un maximom de 1 238 abitants enregistrats en 2018.
Istòria modificar
Lei periòdes preïstoric e antic modificar
Una ocupacion umana dau territòri de la comuna es atestada tre lo Paleolitic e lo Calcolitic[2]. Pus tard, durant l'Antiquitat preromana, au mens sèt oppidums i foguèron construchs[3]. Avans la conquista romana de 125 avC, lo territòri èra sota lo contraròtle dei Sogiontics, un pòble que fasiá partida de la federacion dei Voconcis[4]. L'integracion a l'Empèri Roman foguèt aisada e la Via Domitia passava dins la region[5]. D'obratges idraulics foguèron tanben bastits[6], mai la vida dei Sogiontics elei meteissei es mens ben coneguda. Après l'afondrament de l'Empèri Roman d'Occident au sègle V apC, lo territòri de Sant Miquèu fèt partida d'una region situada ai limits dei reiaumes fondats per lei Burgondas, leis Ostrogòts e lei Visigòts. En 526, l'endrech foguèt formalament reconegut coma una possession burgonda[7].
De la fin de l'Antiquitat a l'exòde rurau modificar
Lo vilatge aparéis per lo premier còp dins una carta dau sègle XI, sota lo nom de Castrum Saint Michaelis. Èra d'aqueu temps un vilatge fortificat. Sa glèisa e sei revenguts fasián partida dau domeni de l'abadiá de Ganagòbia. Au sègle XII, passèron sota la senhoriá de l'abadiá Sant Andrèu de Vilanòva d'Avinhon. Pasmens, rapidament, plusors capèlas foguèron bastidas e lei títols de proprietat d'aqueleis edificis foguèron dispersats entre plusors abadiás e monastèris de la region coma Sant Victor de Marselha[8]. Au nivèu feudau, lo fèu de Sant Miquèu relevava dau Comtat de Forcauquier. Dins lo corrent dau sègle XIII, passèt ansin dins l'orbita dei còmtes de Provença que prenguèron pauc a cha pauc lo contraròtle dau Comtat[9]. Lo fèu foguèt la proprietat de la familha d'Agòud dau sègle XV au sègle XVIII e de la familha Marin durant lo sègle XVII[10].
Durant lo periòde modèrne, lo vilatge es subretot conegut per lo procès menat còntra d'insèctes per leis abitants. Pendent la Revolucion, en aplicacion d'una decision de la Convencion qu'enebissiá lei noms liats a l'Ancian Regime, Sant Miquèu adoptèt brèvament lo nom de Mont Miquèu. L'istòria dau vilatge es mielhs coneguda durant lo sègle XIX gràcias a la mencion de plusors eveniments importants. Ansin, durant leis ans 1830-1840, un conflicte amb lo curat menèt a la conversion au protestantisme d'una part importanta deis abitants[11]. En decembre de 1851, lo vilatge participèt a l'insureccion republica dei Basseis Aups e 9 abitants foguèron jutjats per la comission mixta encargada de la repression[12]. Enfin, durant aqueu periòde, Sant Miquèu se dotèt d'escòlas ben avans l'adopcion dei lèis Ferry[13].
L'exòde rurau e la Premiera Guèrra Mondiala aguèron d'efiechs importants sus la populacion dau vilatge. Compresa entre 875 e 1 028 abitants entre 1793 e 1866, declinèt pauc a cha pauc a partir deis ans 1870 : 785 estatjants en 1886, 581 en 1921 e 380 en 1962.
Sant Miquèu dempuei la construccion de l'Observatòri modificar
En 1936, lo govèrn eissit dau Frònt Popular decidèt de construrre un observatòri astronomic a proximitat dau vilatge de Sant Miquèu. A aquela ocasion, en 1937, lo vilatge adoptèt lo nom de Sant Miquèu de l'Observatòri. La Segonda Guèrra Mondiala alentissèt lei trabalhs, mai lo chantier permetèt a fòrça abitants e obriers d'escapar au Servici dau Trabalh Obligatòri en Alemanha. Un premier telescòpi de 80 cm, destinat a realizat de tèsts, foguèt installats sus lo site en 1945. Lo premier telescòpi scientific, d'un diamètre de 1,93 m, intrèt en servici en 1958. Foguèt completat en 1967 per un telescòpi de 1,52 m de diamètre. A sa creacion, l'observatòri fasiá partida deis installacions pus importantas per l'astronomia mondiala. Uei, seis instruments son relativament modèstes en comparason dei telescòpis gigants de mai de 5 m de diamètre. Pasmens, la qualitat dau cèu li permet totjorn de realizar d'observacions importantas. La descubèrta pus famosa de l'istòria, l'exoplaneta 51 Pegasi b, aguèt ansin luòc en 1995.
En parallèl, lo dinamisme demografic de Provença a partir deis ans 1960-1970 e lo desvolopament dau torisme permetèron a la populacion de tornar aumentar. Agantèt ansin 1 238 abitants en 2018 e sembla s'estabilizar a aqueu nivèu. En 1973, la comuna fusionèt amb lo vilatge vesin de Lincel. Uei, aqueu vilatge es una comuna delegada de Sant Miquèu.
Sciéncia e cultura modificar
L'Observatòri d'Auta Provença modificar
L’Observatòri d'Auta Provença es un observatòri astronomic qu'aproficha lei condicions de puretat excepcionala de l'atmosfèra locala. Es un dei pus importants observatòris dedicats a l'observacion dirècte dau cèu nuechenc en Occitània gràcias a sei dos telescòpis principaus de 1,52 m e de 1,93 m. Es lo luòc de descubèrtas nombrosas. La pus famosa es probable aquela de la premiera exoplaneta en 1995. En 2017, foguèt en partida inscrich a l'inventòri suplementari dei monuments istorics.
L'asteroïde n° 9 395 es dich (9395) Saint Michel en onor au vilatge e a l'observatòri.
Patrimòni culturau modificar
En defòra de l'observatòri, Sant Miquèu a un patrimòni istoric relativament important per un vilatge de 1 200 abitants. Es constituït de quatre glèisas e capèlas d'estil roman e d'una torre fortificada utilizada per protegir lo vilatge entre lei sègles XII e XIV[14]. De pònts medievaus, de roïnas romanas e lei vestigis d'una abadiá abandonada durant lo sègle XIII se tròban tanben sus lo territòri comunau. Tanben, lo vilatge a conservat de vestigis importants d'un castèu medievau[15].
Annèxas modificar
Liames intèrnes modificar
Personalitats liadas a la comuna modificar
- Loís Annibal de Sant Miquèu d'Agòud, generau francés.
- Claudi Matieu de Gardana, generau francés.
- Taos Amrouche, escrivan argerian.
Bibliografia modificar
Istòria generala de la region :
- Édouard Baratier, Georges Duby e Ernest Hildesheimer (dir.), Atlas historique. Provence, Comtat Venaissin, principauté d’Orange, comté de Nice, principauté de Monaco, Librairie Armand Colin, 1969.
- Raymond Collier, La Haute-Provence monumentale et artistique, Imprimerie Louis Jean, 1986.
- Hélène Vésian en collaboracion amb Évelyne Falvard e Claude Gouron, Châteaux et bastides en Haute Provence aux XVIe siècle, XVIIe et XVIIIe siècles, Aubanel, 1991.
Donadas demograficas :
- Notice communale Ldh/EHESS/Cassini « Saint-Michel-l'Observatoire », [1], consultat lo 15 de decembre de 2023.
- Fiches Insee - Populations légales de la commune « Saint-Michel-l'Observatoire », consultat lo 15 de decembre de 2023.
Obratges consacrats a l'Observatòri :
- Jean Dufay, L’Observatoire de Haute Provence, CNRS, 1946.
- Jean-Marie Homet, L'Observatoire de Haute Provence, Édisud, 1995.
Nòtas e referéncias modificar
- ↑ Bénédicte e Jean-Jacques Fénié, Toponymie provençale, Éditions Sud-Ouest, coll. « Sud Ouest Université », 2002, p. 29.
- ↑ Raymond Collier, La Haute-Provence monumentale et artistique, Imprimerie Louis Jean, 1986, p. 9.
- ↑ Géraldine Bérard, Carte archéologique des Alpes-de-Haute-Provence, Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 1997, p. 428.
- ↑ Brigitte Beaujard, « Les cités de la Gaule méridionale du IIIe au VIIe s. », Gallia, vol. 63, 2006, CNRS éditions, pp. 18-19.
- ↑ Géraldine Bérard, Carte archéologique, Carte archéologique des Alpes-de-Haute-Provence, Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 1997, p. 429.
- ↑ Géraldine Bérard, Carte archéologique, Carte archéologique des Alpes-de-Haute-Provence, Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 1997, pp. 432-434.
- ↑ Audrey Becker-Piriou, « De Galla Placidia à Amalasonthe, des femmes dans la diplomatie romano- barbare en Occident ? », Revue historique, 2008/3, n° 647, p. 531.
- ↑ Guy Barruol, Michèle Bois, Yann Codou, Marie-Pierre Estienne e Élizabeth Sauze, « Liste des établissements religieux relevant de l’abbaye Saint-André du Xe au XIIIe siècle », dins Guy Barruol, Roseline Bacon e Alain Gérard (dir.), L’abbaye de Saint-André de Villeneuve-lès-Avignon, histoire, archéologie, rayonnement, Actes du colloque interrégional tenu en 1999 à l'occasion du millénaire de la fondation de l'abbaye Saint-André de Villeneuve-lès-Avignon, Éd. Alpes de Lumières, Cahiers de Salagon n° 4, 2001, p. 227.
- ↑ Mariacristina Varano, Espace religieux et espace politique en pays provençal au Moyen Âge (IXe-XIIIe siècles). L'exemple de Forcalquier et de sa région, tèsi de l'Universitat d'Ais-Marselha I, 2011.
- ↑ Édouard Baratier, Georges Duby e Ernest Hildesheimer (dir.), Atlas historique. Provence, Comtat Venaissin, principauté d’Orange, comté de Nice, principauté de Monaco, Librairie Armand Colin, 1969, p. 197.
- ↑ Peter M. Jones, « Quelques formes élémentaires de la vie religieuse dans la France rurale (fin XVIIIe et XIXe siècles) », Annales, Économies, Sociétés, Civilisations, vol. 42, n° 1, 1987, p. 99.
- ↑ Henri Joannet e Jean-Pierre Pinatel, « Arrestations-condamnations », 1851-Pour mémoire, Les Amis des Mées, 2001, p. 71.
- ↑ Jean-Christophe Labadie (dir.), Les Maisons d’école, Archives départementales des Alpes-de-Haute-Provence, 2013, pp. 9-16.
- ↑ Basa de donadas Mérimée, ficha « PA00080473 ».
- ↑ Josette Chambonnet, « Journée archéologique 2000 », dins Chroniques de Haute-Provence, nos 341-342, 2000 p. 156.
