Pirenèus Atlantics
Eths Pirenèus Atlantics (64) que son un departament de França. Ua partida deth departament qu’ei en Occitània (Biarn e Baish Ador) e er’auta partida qu’ei eth Bascoat nòrd. En 2020, 500 439 de 687 240 abitants vivèvan dens era partida occitana.
|
Departament deus Pirenèus Atlantics (64)
| |
|---|---|
_logo_2015.png){kind=logo}
| |
| |
| OpenStreetMap | . |
| Administracion | |
| Region istorica |  Gasconha, Bearn  Bascoat 
|
| Region | Nòva Aquitània 
|
| Prefectura | Pau |
| Prefècte | |
| President del conselh departamental |
Jean-Jacques Lasserre (MoDem) |
| Sosprefectura(s) | Baiona Auloron
|
| Demografia | |
| Populacion Populacion totala |
687 240 ab. (2020) 706 060 ab. |
| Densitat | 89,89 ab./km²
|
| Geografia | |
| Superfícia | 7 645 km²
|
| Subdivisions | |
| Arrondiments | 3 |
| Circonscripcions | 6 |
| Cantons | 27 |
| Intercomunalitats | 9 |
| Comunas | 546
|
| Autras informacions | |
| Còde INSEE | 64 |
| ISO 3166-2 | FR-64 |
| NUTS-3 | FRI15 |
| Sit web | www.cg64.fr |
Istòria
modificar
Eth departament nomat iniciaument "Pirenèus Baishs" que'u creèn ara Revolucion Francesa, eth 4 març de 1790 en aplicacion dera lei deth 22 de deceme de 1789, en ajónher Bearn, eras tres províncias bascas (Labord, Baisha Navarra e Sola) e quauques comunas gasconas.
Òm pòt notar era preséncia de duas enclavadas deths Nauts Pirenèus qu'amassan cinc comunas ar èst deth departament.
Eths Baishs Pirenèus que prenón eth nom de Pirenèus Atlantics eth 10 d'octobre de 1969.
Era geografia
modificarEth departament deths Pirenèus Atlantics que hè partida dera region de Nòva Aquitània. Qu'ei ara termièra deths departaments deras Lanas, de Gers e deths Nauts Pirenèus, tant coma d'Espanha. Qu'ei bordat ar oèst per eth golf de Gasconha.
Eths Pirenèus Atlantics que coneishen ua variacion d'altitud de près de 3000 mètres entre eth punt mei baish e eth mei haut. Non i a donc pas un sol clima. Era temperatura mejana deth departament que s'abaisha desempuish eras planuras dinc aths soms, on pòt nevar en tota sason.
Era temperatura dita normau qu'ei era deras planuras : qu'ei pro doça. Eth clima qu'a un sarròt de caracteristicas (egalitat deras temperaturas, doçor, mantuas plojas).
Era beutat deth cèu sustot en abòr, qu'ei hòrta ens Pirenèus Atlantics, coma ac ditz era cançon "Bèth Cèu de Pau".
Era demografia
modificarNon sembla pas i aver nat nom particular tà aperar eths poblants deths Pirenèus Atlantics. Eths Occitans que pòblan Biarn e lo Baish Ador mentre qu'eths Bascos pòblan eth Bascoat. Desempuish era Revolucion e era creacion deth departament, tots que partatjan eth medish departament. Mès de 1790 a 1969, eths abitants qu'estón enqüèra aperats eths Baish-Pirenencs.
Eras lengas
modificar- Er occitan (gascon) que's parla dens la zona orientau deth departament, en Biarn, e tanben en parçan deth Baish Ador (Baiona, Biàrritz, Anglet). Qu'ei ensenhat dès era mairau enas escòlas Calandretas.
- Eth basco (euskara en basco) qu'ei parlat enas vilas e vilatges deth País Basco, ena part occidentau deth departament (e tanben, mès recentament, en parçan deth Baish Ador pr'amor der'immigracion vienent deu País Basco). Era senhalizacion estradèra qu'ei bilingüa, e eth basco qu'ei ensenhat ens collègis, eths licèus e eras Ikastolak.
- Eth francés qu'ei era lenga oficiau, coma ena rèsta deth territòri francés.
Era gastronomia
modificarBiarn, eth Baish Ador e eth País Basco que presentan totas eras especialitats gastronomicas deth sud-oèst.
