Lo Bascoat,[1] lo País Basco, tanben lo País Basc (Euskal Herria en basco), es un país istòric del sud-oèst d'Euròpa de lenga e cultura bascas. Se parteja entre los dos estats de França (part del departament dels Pirenèus Atlantics) e d'Espanha (part de la Comunautat Autonòma Basca e de la Comunautat Forala de Navarra). Lo gentilici es basco -a o basc -a (o fòrça rarament bàscol basca).

Bascoat
Euskal Herria (eu)
mapa
Administracion
CapitalaPampalona 42° 52′ N, 1° 55′ O
Geografia
Vila principalaBilbao
• Totala20 947 km²
Punt culminantMesa de los Tres Reyes (ca) Traduire Modifica el valor a Wikidata
Demografia
• Totala3 193 513 ab. (2020)
Densitat153,02 ab./km²
GentiliciBasc, Basca; Basco, Basca
Autras informacions
Indicatiu telefonic+34 (Espanha)
+33 (França)
Fus orariUTC+01:00
Domeni internet.eus

Geografia politica modificar

Províncias modificar

Lo Bascoat a sèt províncias istoricas o tradicionalas (en basc lurraldeak), tres al nòrd e quatre al sud. a. Dins lo Nòrd (en basco Iparralde), partida situada en França, en sus la mapa

b. Dins lo Sud (en basco Hegoalde), partida situada en Espanha:

  • Comunautat Forala de Navarra (Nafarroako Foru Erkidegoa en basc) en rog sus la carta
  • dins la Comunautat Autonòma Basca:
    • Biscaia (en basco Bizkaia);
    • Guipuscoa (en basco Gipuzkoa);
    • Alaba (en basco Araba).
      • Treviño o Trebiñu es una enclava en Alaba qu'aperten oficialament a la region de Castelha e Leon e a la província de Burgos. Una part de la populacion e dels elegits locals e tanben los movements basquistas considèran qu'es una part del Bascoat, donc demandan son incorporacion a la província d'Alaba.
         
        Las sèt províncias tradicionalas del Bascoat, amb lors noms bascos

Vilas principalas modificar

Vilas principalas bascas

 
Bilbao
 
Vitòria
 
Pampalona
 
St. Sebastian

Vila Herrialde (Region) Popolacion Vila Herrialde (Region) Popolazione

 
Barakaldo
 
Getxo
 
Irun
 
Portugalete

1 Bilbao   Biscaia 355.731   11 Basauri   Biscaia 42.657
2 Vitòria   Alaba 239.562   12 Errenteri   Guiposcoa 39.315
3 Pampalona   Alaba 197.932   13 Anglet   Labord 37.934
4 St. Sebastian   Guiposcoa 186.185   14 Tudèla   Alaba 35.429
5 Barakaldo   Biscaia 100.061   15 Leioa   Biscaia 30.454
6 Getxo   Biscaia 80.770   16 Galdakao   Biscaia 29.049
7 Irun   Guiposcoa 61.006   17 Sestao   Biscaia 28.959
8 Portugalete   Biscaia 47.856   18 Durango   Biscaia 28.226
9 Santurtzi   Biscaia 47.076   19 Eibar   Guiposcoa 27.396
10 Baiona   Labord 44.506   20 Biàrritz   Labord 26.828











Lenga modificar

La lenga basca (autonim: euskara [aguts̺ˈkaɾa]) es una lenga paleoeuropèa parlada al País Basc, valent a dire dins de zònas geograficas situadas al nòrd d'Espanha (País basc espanhòl Hegoalde: region de Navarra e region autonòma Comunautat de País Basc) e dins l'extrèm sud-oèst de França (Iparralde, País Basc francés, dins lo departament de Pirenèus Atlantics).

Lo basc es una lenga ergativa-absolutiva e en aquò diferís de totas las lengas indoeuropèas, qu'an un alinhament nominatiu-acusatiu. La sola lenga amb la quala lo basc a una parentat establida es la lenga aquitana atudada. Los glottologues, pel mejan de la tecnica dicha de reconstruccion intèrna, an temptat de reconstituïr una lenga proto-basca, pasmens, puèi que las donadas actualament en possession an pas encara permés de descobrir l'origina d'aquelas lengas, lor grop lingüistic familial es considerat coma isolat e sens ligam amb cap d'autre grop lingüistic.

Lo lexic basc es compausat majoritàriament de mots d'origina desconeguda, mas tanben de manlèus de sos vesins: compòrta de mots derivats del latin, de l'espanhòl e del gascon.

Nòtas modificar

  1. Del latin *uasconicātus (cf. lo navarrés e l'espanhòl ancian bascongado).