Aigas Mòrtas
Vila d'Occitània |
Aigas Mòrtas[1] ([ˈajgɔ ˈmɔʁtɔ] en occitan provençau; Aigues-Mortes en francés) es una comuna lengadociana, de dialècte provençau, situada dins lo departament de Gard e la region d'Occitània, ancianament de Lengadòc-Rosselhon.
Aigas Mòrtas
Aigues-Mortes | ||
---|---|---|
Lei barris d'Aigas Mòrtas. | ||
| ||
| ||
Geografia fisica | ||
Coordenadas | 43° 34′ 03″ N, 4° 11′ 36″ E | |
Superfícia | 57,78 km² | |
Altituds · Maximala · Mejana · Minimala |
3 m 2 m 0 m | |
Geografia politica | ||
País | Lengadòc | |
Parçan | Camarga | |
Estat | França | |
Region 76 |
Occitània (region administrativa) | |
Departament 30 |
Gard | |
Arrondiment 302 |
Nimes | |
Canton 3001 |
Canton d'Aigas Mòrtas (caplòc) | |
Intercom 243000650 |
Comunautat de comunas Tèrra de Camarga | |
Cònsol | Pierre Mauméjean (2020-2026) | |
Geografia umana | ||
Populacion Populacion totala (2018) |
8 456 ab. 8 535 ab. | |
Densitat | 146,24 ab./km² | |
Autras informacions | ||
Gentilici | aigamortenc, aigamortenca | |
Còde INSEE | 30003 |
Segon Cartodialect, la comuna (ponch 861) a un parlar de transicion entre lengadocian (nuòch e gal) e provençau: lei e castèu.
Geografia
modificarPer la rota, Aigas Mòrtas es situat a 35 km aperaquí de Nimes e 30 km de Montpelhièr. Lo territòri comunau se compausa d'una partida de la plana umida e deis estanhs de Pichòta Camarga. Comunica amb lo golf del Leon e la mar Mediterranèa per lo Grau dau Rei.
Toponimia
modificarLeis atestacions ancianas son, per luòc:
- Aigas Mòrtas - Aquæ-Mortuæ en 1248; Villa Aquarum Mortuarum en 1294; Bonaper-Forsa (ò Bona-per-Forsa?) en 1248[2].
Istòria
modificarEn 791, Carlesmanhe faguèt bastir la torre Matafèr, au mitan dei paluns, per la securitat dei pescaires e deis obrièrs dei salinas e bessai per la senhalizacion e la transmission dei novèlas destinada a donar l’alèrta, per lo cas de l’arrivada d’una flòta. La vocacion de la torre passèt del domeni guerrièr au domeni espiritual quora Carlesmanhe l'autregèt a l’abadiá benedictina, consagrat a l’Opus Dei e que per sei psalmodias, de jorn coma de nuèch, fan designer son convent dau títol de Psalmòdi. Lo convent existís en 812, coma lo confirma un acte de dotacion facha per lo nimesenc Badila a l’abadiá[4]. Aaquesta epòca, los abitants, demoravan dins de cabanas de canas, e vivián de la pesca, de la caça e de la produccion de sal. La region èra sota la dominacion dei monges de l'abadiá de Psalmòdi.
En 1240, Loís IX de França, que se vòl debarrassar de l'empresa dei marinas italianas per lo transpòrt dei tropas per lei crosadas, s'interessa a la posicion estrategica que representa lo luòc per son reiaume. A aquesta epòca, Marselha aperten a son fraire Carles d'Anjau, rei de Nàpols, Agde au Comte de Tolosa Raimon VII e Montpelhièr au rei d'Aragon Jacme Ièr. Sant Loís voliá un accès dirècte a la mar Mediterranèa. Obtenguèt dei monges de l'abadiá la vila e lei tèrras a l'entorn per escambi de proprietats. Leis abitants èran exemptats de la gabèla, impòst prelevat sus la sal que podián prene sens constrencha[5]. Faguèt bastir una rota entre lei paluns e la torre Carbonièra per i faire lo gach e aitau protegir l'accès de la vila. Sant Loís bastit puèi la torre de Constança per assostar sa garneson. En 1272, lo filh e successor de Loís IX, Felip lo Ardi, ordona la perseguida de la construccion dei barris per cinturar completament la pichòta vila. Lei trabalhs s'acabèron pas que 30 ans pus tard.
Administracion
modificarDemografia
modificar
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | 2007 | 2008 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Cercar |
Cercar |
7 115 |
7 613 |
7 891 7 975 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2009 | 2010 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
8 116 8 204 |
8 341 8 426 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fonts | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE |
Luòcs e monuments
modificarPersonalitats liadas ambé la comuna
modificar- Nicolau Lassèrra escaissat Mèste Nicolau (1862-1947), escrivan occitan
- Matieu Poitavin, escrivan e ensenhaire occitan
Liames extèrnes
modificarVeire tanben
modificarLiames extèrnes
modificarNòtas e referéncias
modificar- ↑ S'escriu de maniera soudada Aigasmòrtas dins la Gramatica de Loís Alibèrt de 1935. S'escriu de maniera destacada Aigas Mòrtas segon lei Preconizacions dau CLO de 2007, après l'armonizacion de l'ortografia dei mots compausats: d'efiech, quand i a un plurau interior, coma la -s de Aigas, cau un espaci per destacar leis elements.
- ↑ 2,0 et 2,1 «Dictionnaire topographique de la France».
- ↑ https://dicotopo.cths.fr/places/P56780219
- ↑ «Aigues-mortes, le Sel de la vie» . www.ot-aiguesmortes.fr..
- ↑ Gérard Noiriel, op. cit., p. 18.