Wikipèdia

Panhac

comuna velaiesa de Naut Léger
(Redirigit dempuèi Polinhac)

Vila d'Occitània

Panhac [pa'ɲa] [1] (Polinhac es una fòrma inventada o arcaïca) (Polignac en francés) z-es una comuna velaiesa situada dins lo departament del Naut Léger e la region d'Auvèrnhe Ròse Aups, ancianament d'Auvèrnhe.

Panhac
Polignac
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Chastèl e vila de Panhac.
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 45° 04′ 14″ N, 3° 51′ 37″ E
Superfícia 33,05 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala 		 
892 m
760 m
562 m
Geografia politica
País Velai Armas de Velai Armas de Lengadòc Lengadòc
Estat Bandièra de França França
Region
84 		Auvèrnhe Ròse Aups
Departament
43 		Naut Léger Armas deu Departament de Naut Léger
Arrondiment
432 		Lo Puèi de Velai
Canton
4319 		Lo Puèi de Velai-2 (Lo Puèi de Velai Nòrd davant 2015)
Intercom
244300018 		CA delh Puèi de Velai
Cònsol Jean-Paul Vigouroux
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018) 		2 812 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

2 896 ab.
Densitat 85,39 ab./km²
Autras informacions
Còde postal 43000
Còde INSEE 43152

Geografia

modificar
 Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !

Comunas vesinas

modificar
 
Distanças e posicion relativa
  Panhac
 Agulha (2,9 km)
 
Chadrac
(3,5 km)
 Ceyssac
(4,1 km)
 Lo Montelh (4,2 km)
 Blanzac
(4,4 km)
 Sant Vidal
(4,6 km)
 Borne
(5,8 km)


Perimètre delh territòri

modificar

Toponimia

modificar

Las fòrmas ancianas son Castrum quod vocatur Podaniacus, vas 930, Castrum Podomniacus, vas 1070, Podemniacensis, vas 1112, Podempnac, en 1128, Polunniacensis, vas 1130, Polemniacum, en 1162, Polenniacus, en 1163, Polinacum, en 1163, Pollemniacus, vas 1169, Poauniac, lo prior de Podemnac, vas 1171, Polonnac, en 1173, Poomnac, en 1197, Poliniacum, en 1198, Pollignac, alh sègle XII, Poligniac, en 1201, Podempniacum, en 1201, Poemniac, en 1216, Pozemniac, Pozemniaciensis, en 1213, Polumniacum, en 1226, Poligniacum, en 1233, Pollempniacum, en 1233, Podemnniacum, en 1255, Poloniacum, en 1256, Posemniac, en 1257, Podompniacum, en 1268, Pammac [benlèu mal legit o mal imprimit, avertiment delh contributor], crit de guèrra delhs vescomtes de Panhac en 1272, Podonniacum, en 1285, Polinac, Polumnac, alh sègle XIII, Podomiacum, en 1303, Poullegnac, en 1304, Polignac, en 1312, Pologniacum, en 1313, Podonnacum, en 1313, Polongnac, en 1318, Pozeniacum, en 1326, Polonniacum, en 1340, Polompnhac, en 1341, Poleignac, en 1343, Pompnhat, en 1408, Parochia Podonhaci, en 1473, Poulignac, en 1489, Pamnhac, en 1534, Poliniat, en 1537, Panhac, en 1556 (R. Maurin, notari, donc local), Mont-Denise, nom revolucionari de 1793. La prononciacion auvernhata es Pagnac, compréner [pa'ɲa] [2].

Las fòrmas pus ancianas permeton de reconstituir un *Podomniac (o *Podomnhac). Lo vocalisme de la segonda sillaba, ni iniciala nimai tonica, es instable e pòt passar de -o- a -e-, mai a -a- (tanlèu 930). Sembla pas, pr'aquò, qu'aquelh -a- aboriu explique lo vocalisme actual de la prumèira sillaba, perqué -o- o -e- son dominants dins la seguda de las atestacions. Lo -d- intervocalic (Podo-) s'afebliguèt e passèt a -dz-, -z- o a -l-, probablament amb un fòrt polimorfisme. Aquela -l- siaguèt retenguda per la tradicion grafica, benlèu a causa de la productivitat de la sillaba iniciala Pol- en latin o dins los mots grècs adoptats per lo latin; perdurèt quand èra pas mai articulada vertadeirament. Lo grope consonantic -mn- s'afebliguèt en -nn-, pueis en -n; quauquas fòrmas en latin o en occitan lo gardan per tradicion, mentre que las autras de la mesma epòca mòstran qu'èra dejà mòrt. Las fòrmas de la segonda meitat del sègle XII testimònian de la disparicion progressiva de la consonanta -d- o eiretada de -d-, mas lo nom demorava en tres sillabas : Poauniac, Poomnac, amb un iatus. En prenent la varianta Poomnac (compréner *Poo(m)nhac), una dissimilacion en *Paonhac permetèt de passar a la fòrma actuala en doas sillabas, amb un intermediari *Paunhac; Pa- simple sembla dejà present dins lo crit de guèrra de 1272; un certan polimorfisme vocalic favorizèt l'instabilitat, l'incertitud quant alh vocalisme d'origina, pauc a pauc oblidat, e l'adopcion d'una fòrma simpla, sens iatus e estrangeira a l'etimologia : Panhac. Lo curiós -au- de Poauniac es benlèu degut a la resolucion delh grope -mn- o, eventualament, a una grafia mangòria (« malbiaissuda ») per *Pauonhac, ambe -u- de transicion. Coma verificacion, lo nom patronimic Pagnac (nom d'origina) èra pro present en Naut Léger a la fin delh sègle XIX, mas i a alh mens un autre Panhac, en Nauta Vinhana, comuna de Vernuèlh, çò que pòt explicar sa representacion girondina e nautagaronesa [3].

Segon Dauzat e Rostaing, que citan las prumèiras fòrmas, Polignac es derivat d'un nom escur [4]. Vertat es que ges de nom de persona latin, gallic o germanic permet pas de l'explicar. Chal donc supausar una aferèsi d'un nom compausat gallic que començariá per epo-, « chaval », nom franc convenable per un òme de guèrra nòble. Lo segond element seriá en dubn-, sovent chamnhat en dumn-, per assimilacion, tanlèu lo gallic, o après. Dumnios (< Dubnios), atestat, es un bon candidat [5]. Lo sufixe celtic -ācon s'ajusta alh nom de persona (de proprietari). A causa de la necessitat d'una aferèsi e d'un dobte sus la possibilitat delh compausat, l'explicacion demòra especulativa.

I a un vialatge de la comuna de Ceu d'Alègre, justament en Velai, qu'apelan Duminiac (Duminhac alh sègle XIV) e que Xavier Delamarre explica per un nom *Dūminios, non atestat [6]; malgrat la sillaba longa supausada que permet la prononciacion en u ([y]), lo nom es benlèu aparentat a Dumnios e -mn- auriá desvolopat una vocala intermediària per se conservar.

La Danisa (mont volcanic)

modificar

Las fòrmas ancianas son El Mont en 1267, Anduniza alh secle XIII, Succus sive podium de Andunisa en 1453, En Dunise en 1533, Le rang de Denize en 1609, Danize en 1630, Le suc de Denyse en 1633, La montagne de Danis près du Puy en 1778 [7].
Segon Joan Arçac, lo nom saguèt comprés En Dunisa, pueis atraccion de Danisa [e, çò sembla, pas de Denise]. Lo nom vendriá de la basa oronimica *and- e benleu un doble sufixe -un-isia o benleu lo gallic dunum, ambelh sufixe -isia [8].
Xavier Delamarre explica pas lo nom, mas segmenta en *And-dūn-itiā [9].

Bilhac

modificar

Las fòrmas ancianas son Ecclesia S. Petri de Billiaco vès 1100, Bisliacus en 1142, Curatus de Bithlaco en 1329, S. Marti de Bilhac en 1408, Beliacus en 1440, Bilhiac en 1586, Binlhac en 1679 [10].
Bilhac ven delh nom gallic d'òme Billios, atestat, latinizat en Billius, ambelh sufixe -ācon, latinizat en -acum [11],[12].
Joan Arçac chausís pas entre la solucion precedenta e un derivat de bilio, abre sacrat [13].

Chambairac

modificar

Las fòrmas ancianas son B. Chalmairac en 1259, Chambayrac en 1334, Chambairacum en 1394, Chambeyracum en 1499 [14].
Chambairac ven delh nom gallic o galloroman d'òme Cambarios, latinizat en Cambarius, ambelh sufixe -ācon, latinizat en -acum. Cambarios z-es un derivat delh gallic cambo, « corba » [15],[16],[17],[18].

Chanceaux

modificar

Las fòrmas ancianas son ''Chanseus en 1369, Champseux en 1438, Chanceux en 1456, Chanceaux en 1463[19].
Segon Joan Arçac, Chanceaux (Chanceus ? Chanciaus ?) ven delh latin cancellus [o de son resultat], « barròt, grilhatge », doncas « clausor »[20].

Cheyrac

modificar

Las fòrmas ancianas son Chayrac en 1267, Cheyrac en 1299, Chayracus en 1346 [21].
Segon Joan Arçac, per Albèrt Dauzat (Toponymie française, p. 260), l'etime delhs Chairac z-es Cariacum, delh nom latin d'òme Carius, ambelh sufixe -acum, que poiriá derivar d'un escais gallic, de caria, « pèira »; e Dauzat ajusta qu'un derivat *caria permet pas de supausar una designacion topografica. Mas, justament, Chairac z-es apuiat sobe una brècha volcanica. De mai, l'occitan velaiés coneis cèrtas chèira, colada de lavas, mas tanben chèira, chira, chèir, chièr, etc, qu'an lo sens de d'acumulacion de pèiras, radolum, pic, cima peirosa; lo cadastre napoleonenc pòrta de cheyrat, cherat, chira, chierat que correspondon a d'acumulacion de pèiras naturaus o artificiaus, o a de sucs peirós. Joan Arçac dobta que Chairac siá estat « la proprietat de Carius » [22]. Çò que poiriá anar dins lo sens d'aquelh jutjament, z-es que las fòrmas ancianas son d'una epòca que lo sufixe -ac èra vengut -at e doncas que la finala de las atestacions son supausadas e convencionalas.

Comunac

modificar

Las fòrmas ancianas son Comenac en 1266, Mansus de Comenaco en 1368, Commenacum en 1453, Commenac en 1586 [23].
Segon Joan Arçac, l'etime z-es Comminacum, delh nom gallic d'òme Comminus, ambelh sufixe -ācon, latinizat en -acum [24]. La fòrma Comunac, amb -u-, z-es recenta.

Marminhac

modificar

Las fòrmas ancianas son Marminiac, Marminhiac en 1252, Marminiacus en 1254, Marminhac en 1369 [25].
Marminhac vendriá delh nom latin d'òme Marminius ambelh sufixe -acum [26],[27], latinizacion delh sufixe gallic -ācon. Marminhac z-èra donc probablament una anciana granda proprietat antica qu'aviá per maistre Marminius.

Marnhac

modificar

Las fòrmas ancianas son Marnhac en 1334, Mansus de Marnhaco en 1385, Marnhiac-les-Vignes en 1869[25].
Marnhac ven delh nom latin d'òme Marinius, ambelh sufixe -ācon, latinizat en -acum [27].

Ròchalimanha

modificar

Las fòrmas ancianas son Rocha Limanhas en 1368, Rocha Limainha en 1453, Rupes Limanha en 1511, Roche Limanhie en 1586[28].
En mai de Ròcha [d'un *rocca prelatin], lo nom reclau Limanha, d'un radicau *lem- o *lim-, gallic, mas tanben latin e italoceltic, e non pas delh gallic limo-, lemo-, « òume ». Z-es un vialatge situat entre Ròchaluc (sobe la mapa IGN, la Roche de Luc), montanha, e un depaus de marlas sannoisianas[29]. Limanha representa de planas petitas o grandas, sovent de sanhas a l'origina, o compausadas de terrens moelhs.

Tressac

modificar

Las fòrmas ancianas son Tressac en 1256, Tressacus en 1330, Trezac en 1364 [30].
Segon Joan Arçac, Tressac ven delh nom gallic d'òme Triccius, ambelh sufixe -acum [31].
Segon Delamarre, per Tressé (Ille et Vilaine), lo nom pòt representar la proprietat de Trissios, equivalent de Tertius en latin, « treseime », o de Triccios e lo resultat fonetic chamja pas [32]. Dins lo dobte, escriure Tressac.

Istòria

modificar

En 1789, Panhac dependiá de la província de Velai, de la subdelegacion e seneschauciá delh Puei. Sa gleisa parochala, diocèsi del Puei e archipreirat de Sant Pàulhan, èra delh vocable de Sant Martin. Los religioses de Pebrac presentavan a la cura, coma priors de la localitat [2].

Administracion

modificar
Lista deus cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
2014 (2026) Jean-Paul Vigouroux divèrs dreita Retirat delhs servicis de la santat alh trabalh, conselhèir departamentau (2015-)
març de 2008 2014 Thierry Léotoing    
junh de 1995 2008 Auguste Coffy divèrs dreita agricultor
1992 1995 René Coffy    
març de 1983 1992 Raymond Jean    
1974 1983 Joseph Solignac    
1945 1974 Victorin Reynier    
  1945      
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Demografia

modificar
modificar « persona »
 v · d · m  		Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 2822, totala: 2912
 

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
1 954 1 948 2 319 2 131 2 093 2 212 2 134 2 094 2 258

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
2 209 2 305 2 263 2 274 2 553 2 709 2 698 2 683 2 602

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
2 574 2 546 2 511 2 505 2 092 2 085 2 090 1 569 1 347

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
1 257
 1 407
 1 709
 2 003
 2 384
 2 602
 2 786
 2 785
 2 783
2 892
2009 2010
2 782
2 888 		2 809
2 913
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
 
Evolucion de la populacion 1962-2008


  • En 2018 la populacion èra de 2812 abitants e la densitat èra de 85,08 ab/km².

Luòcs e monuments

modificar

Personalitats ligadas amb la comuna

modificar

Veire tanben

modificar

Ligams extèrnes

modificar

Nòtas

modificar
  1. ↑ Pierre-François Fournier, Les noms de lieux en -acus en Auvergne et sur ses confins (Forez, Bourbonnais), p. 24, in Nouvelle Revue d'Onomastique, 1984 https://www.persee.fr/doc/onoma_0755-7752_1984_num_3_1_883
  2. ↑ 2,0 et 2,1 Dictionnaire topographique... de la Haute-Loire, p. 214 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k392965/f263.image
  3. ↑ https://www.filae.com/nom-de-famille/PAGNAC.html
  4. ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 539
  5. ↑ Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 143, 144 e 296
  6. ↑ Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 143 e 296
  7. ↑ Augustin Chassaing, Antoine Jacotin Dictionnaire Topographique... de la Haute-Loire, p. 105 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k392965/f154.image
  8. ↑ Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 59
  9. ↑ Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 52
  10. ↑ Augustin Chassaing, Antoine Jacotin Dictionnaire Topographique... de la Haute-Loire, p. 29 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k392965/f78.image
  11. ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 84, per la comuna de Corresa
  12. ↑ Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 78, 287 e 329
  13. ↑ Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 133
  14. ↑ Augustin Chassaing, Antoine Jacotin Dictionnaire Topographique... de la Haute-Loire, p. 57 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k392965/f106.image
  15. ↑ Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 138-139
  16. ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 135, a Cambayrac
  17. ↑ Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 98, 290 e 334, 336
  18. ↑ Xavier Delamarre, Dictionnaire de la Langue gauloise, ed. Errance, 2na edicion, 2008, p. 99-100
  19. ↑ Augustin Chassaing, Antoine Jacotin Dictionnaire Topographique... de la Haute-Loire, p. 62 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k392965/f111.image
  20. ↑ Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 200
  21. ↑ Augustin Chassaing, Antoine Jacotin Dictionnaire Topographique... de la Haute-Loire, p. 79 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k392965/f128.image
  22. ↑ Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 141-142
  23. ↑ Augustin Chassaing, Antoine Jacotin Dictionnaire Topographique... de la Haute-Loire, p. 88 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k392965/f137.image
  24. ↑ Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 143
  25. ↑ 25,0 et 25,1 Augustin Chassaing, Antoine Jacotin Dictionnaire Topographique... de la Haute-Loire, p. 169 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k392965/f218.image
  26. ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 436
  27. ↑ 27,0 et 27,1 Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 153
  28. ↑ Augustin Chassaing, Antoine Jacotin Dictionnaire Topographique... de la Haute-Loire, p. 238 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k392965/f287.image
  29. ↑ Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 110
  30. ↑ Augustin Chassaing, Antoine Jacotin Dictionnaire Topographique... de la Haute-Loire, p. 282 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k392965/f331.image
  31. ↑ Jean Arsac, Les noms de lieux en Velay, ed. des Cahiers de la Haute-Loire, 2023 (reedicion), p. 165
  32. ↑ Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 254
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Panhac&oldid=2441787 »