Lit e Micse

Vilatge d'Occitània

Lit e Micse (Lit-et-Mixe en francés) qu'ei ua comuna gascona de Marensin o Maransin situada dens lo departament de las Lanas e la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Lit e Micse Lit-et-Mixe
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
La mairia de Lit e Micse.
Armas
Geografia fisica
Coordenadas	44° 02′ 00″ N, 1° 15′ 20″ O
Superfícia	112,95 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	72 m 13 m 0 m
Geografia politica
País	Gasconha
Parçan	Maransin
Estat	França
Region 75	Navèra Aquitània
Departament 40	Lanas
Arrondiment 401	Dacs
Canton 4003	Còsta d'Argent (Castèths avant 2015)
Intercom 244000857	CC de Còstas Lanas Natura
Cònsol	Gérard Napias) (2020-2026)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2018)	1 632 ab. Evolucion de la populacion 1 671 ab.
Densitat	13,84 ab./km²
Autras informacions
Escais	La grana dauna deu Maransin
Gentilici	los Lités e los Micsés
Còde postal	40170
Còde INSEE	40157

Lit e Micse qu'es chafrada "La grana dauna deu Maransin".

Geografia

L'eglisa de St Vincenç de Micse

La comuna de Lit e Micse que’s tròba dens lo Maransin, a la termièra deu Bòrn. La Mar Grana qu’es a 9 km a sococ deu vilatge. Las comunas vesias que son : Sent Delian a bisa, Husar e Lo Binhac a só lhevant, Linça e Vièla-Sent Gironç au mijorn. La rota departamentau 652 aperada "rota deus lacs", que traversa lo vilatge deu nòrd au sud. La destota de l'estanh d'Usar que's vuita dens lo corrent de Contis, sus la "plana de Pijon". Tots dus que separan lo Bòrn deu Maransin. Dinc au sègle XIX, la plana de Pijon e los marescs qui bordejan uei lo corrent de Contis, qu'èran tot en aiga.

Gentilici

Los abitants de Lit que son los Lités, e los de Micse que son los Micsés.

Toponimia

La prononciacion qu'es [lite'miksə]. Las fòrmas ancianas que son (per Lit) Sancta Maria de Lit aus sègles XI-XII, Noste-donne de Lit o -de Lito, en 1515, Lict (mapa de 1630), Lit (mapa de 1638), Let (mapa deu ducat d'Albret), Le Lict (mapas de 1651 e deu sègle XVII, shens data), Lit (mapas deu començament deu sègle XVIII, de 1714 e de 1733; (per Micse) Sanctus Vincentius de Mixa, en latin, aus sègles XI e XII, Missa, en latin, Mixe (mapas deu sègle XVII, shens data, de 1638, deu començament deu sègle XVIII, de 1714 e de 1733) .

Per Dauzat, lo nom qu'es escur; lo gascon lit, « lis » (Palai) non convien guaire .

Negre, citat per Bénédicte Boyrie-Fénié, qu'interprèta lo nom dab lo gascon lit, « bròi, causit, agradiu » .

Aqueras explicas ne son pas realistas. Lo nom de Lit s'explica simplament per l'anciana arriba de mar; lo latin litu qu'a lo sens d'« arriba d'un flume o d'un lac, lòc de desbarcament ». Micse qu'èra probablament l'anciana estacion de Mosconum citada dens l'Itinerari d'Antonin, mès l'origina deu nom qu'es escura. Se n'es pas un rencontre d'azard, qu'es a arreligar dab lo país de Micse en Baisha Navarra, Amikuze en basco; mès lo sens d'aqueth nom n'es pas coneishut. Qu'es probablament un nom aquitanic per Bénédicte Boyrie-Fénié .

Istòria

• En 1826 la comuna de Lit e la comuna de Micse que son estadas arregropadas entà formar "Lit e Micse". En 1870 lo quartièr d'Usar que n'es estat destacat entà formar la comuna d'Usar, dab territòris pres a las comunas deu Binhac e Sent Delian.
• Au primtemps de 1907, los gemèrs qu'arrefusan de tornar gahà's au hapchòt, pr'amor que vòlen iths tanbei, com los proprietaris deus pins, profieitar de l'aumentacion deu prètz de l'arrosia. Segon l'eslogan, que vòlen "La gema a mieja !". Pr'amor de quauques incidents, 200 òmis de tropa que son aperats, çò qui ne hèi pas qu'enveremiar las causas. Lo miador, Ernèst Ducamin qu'es empresoat pendent un mes. Lo 22 d'abriu, los gemèrs que tornan picar, shens aver obtienut arrei. Aqueths eveniments qu'an mercat dinc a uei los esperits dens tot lo Maransin e quitament lo pinhadar sancèr.

Economia

Dinc a la plantacion sistematica de pins entà fixar las dunas e assecar los marescs, la comuna qu'èra cobèrta de dunas sus la mieitat oèst ; a l'èst qu'èran lanas paishudas per tropèths d'aulhas. Uei, lo pinhadar que capèra la comuna aus 85%. Lo bòi e la gèma qu'an hèit víver lo monde dinc a las annadas 1970.

Administracion

Lista deus cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
30 de mai de 2020	2026	Gérard Napias
març de 1983	2020	Guy-Bertrand Puyo	UDF, UMP, LR	mètge, conselhèr generau (1979-2004)
octobre de 1975	1983	Gérard Subsol		forestèr
octobre de 1947	1975	Louis Sourgen		mètge
	1947
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Demografia

Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): 1563, totala:
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
708	697	857	1 010	1 277	1 407	1 483	1 624	1 669
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
1 800	1 785	2 070	1 821	1 858	1 711	1 690	1 711	1 717
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
1 789	1 835	1 870	1 730	1 762	1 705	1 533	1 435	1 424
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
1 446	1 353	1 273	1 322	1 408	1 441	1 452	1 455	1 475 1 526
2009	2010
1 497 1 548	1 520 1 571
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

Lòcs e monuments

• Jòns

Perduda dens las dunas, au mijorn, la hont de Jòns qu'auré quauques vertuts medicinaus. Au sègle XIX, l'endret qu'èra la sedença d'ua hèira deus fesilhs, dens la neit deu 7 au 8 de seteme. Las transaccions que's hasèn a l'escurada, e a la lutz deu matin, mantruns qu'èran susprés deu son ahar.
Uei enqüèra, la memòria d'aquera hèira qu'es güeitada per ua hèsta campèstra organizada peu quartièr de Micse.

• Lo musèu "Lanas vielhas"

Lo musèu creat per lo "Club de l'Amistat" en 1987, que muisha mei de 2000 ostilhs e objèctes, balhats per la gent de las Lanas. Dens ua cosina, ua crampa, ua granja... personatges vestits dab la pelha deu dimunge o de trabalh, que nse tornan miar cent ans ad en arrèr. Projeccions videos que'ns muishan l'evolucion deu trabalh deus camps e deus pins : totas las òbras deus gemèrs que son estadas filmadas avant que n'agin completament dispareishut. La pesca a la pinassa e la caça que son tanbei evocadas.

• L'eglisa de Nòsta Dauna de Lit

L'eglisa de Nòsta Dauna de Lit

Si la construccion de la tor carrada fortificada e data deu sègle XII, lo campanèr qu'es estat hauçat au sègle XIX, e dotat d'ua agulha hòrt particulara, en 1904. Dehens, que trobam quauques curiositats :

• • Ua pietà de pèira policròma deu sègle XV^au.
  • Sheis blasons escultats sus la pòrta de casso de l'eglisa (quate que son de la Maison de França : Carles VIII, Ana de Bretanha, Loís XII, l'escut deu Daufin ; un d'un avesque, e un aut, lhèu d'un senhor locau). Aquera pòrta deu sègle XV^au, qu'es classada Monument Istoric.
  • Dus tablèus au hons de l'eglisa que son estats realizats arron 1920, peu pintre bordalés François Maurice Roganeau.

La pesca a la pinassa

Aquera pesca a la pinassa tradicionau de la còsta aquitana qu'es enqüèra viva a la plaja deu Cap de l'Òmi, e tanbei a Contis. En partint de la còsta, la pinassa que desplega la traïna (hilat) en mar e que torna a tèrra arron avéisher descrivut un arc de cerc. Trajat peus dus caps, aqueth hilat qu'es halat suu sable.

Personalitats ligadas a la comuna

• Henri Crouzet (Lescura, Tarn, 1817 - Lit e Micse, 1880) : Engenhaire. Qu'estó un deus màgers mestieraus de las òbras d'assaniment de las Lanas de Gasconha.
• Numa Turpin (Sent Delian, 1802 - Lit e Micse, 1873) : elejut Conselhèr Generau deu Canton de Castèths en 1834.