Liga Aràbia
La Liga Aràbia (الجامعة العربية al-Jāmiʻa al-ʻArabiya en arabi[1]) es una organizacion internacionala que recampa d'Estats arabis d'Africa dau Nòrd, de la Bana d'Africa e dau Pròche Orient. Fondada en 1945, a per objectiu de renfòrçar l'independéncia dei país arabis e de coordenar la cooperacion entre elei dins lei domenis economic, militar, scientific e culturau. En 2022, 22 país, d'una populacion totala de 359 milions d'abitants, n'èran membres. Pasmens, dempuei sa creacion, la Liga es generalament una organizacion relativament febla en causa dei divisions importantas qu'opausan sei membres principaus e dei limits de sa carta fondatritz.
| الجامعة العربية (ar) | |
 | |
| Donadas | |
|---|---|
| Tipe | Organizacion regionala |
| Lenga oficiala | arabi |
| Administracion | |
| President | Ahmed Aboul Gheit (2016–) |
| Equipa | |
| Liban | |
| Istòria | |
| Fondacion | 22 de març de 1945 |
| Fondator | Egipte Iraq Jordania Liban Arabia Saudita Siria Iemèn Marròc |
| Prèmis | |
| Site web | leagueofarabstates.net |
     | |
modificar  |
|
Istòria
modificarLa creacion de la Liga
modificar.png)
La fondacion de la Liga Aràbia respònd a la necessitat, per lei Britanics, de tornar obtenir lo sostèn dei país arabis durant la Segonda Guèrra Mondiala. D'efiech, après l'abandon deis engatjaments pres en 1916 en favor de la creacion d'un Estat arabi independent e la dubertura de Palestina a la colonizacion judieva, la fisança èra estada rompuda entre Londres e lei diferentei dinastias aràbias au poder en Orient Mejan. De mai, lo Reiaume Unit prenguèt lo contraròtle de mai d'un territòri revendicat per leis Arabis gràcias a de mandats de la Societat dei Nacions. Aquò aviá entraïnat de revòutas antibritanicas durant reprimidas en Egipte e en Iraq en 1919-1920.
Après aquelei reviradas, leis Arabis assaièron d'obtenir mai d'independéncia. Per aquò, en fàcia de la fragmentacion politica dau monde arabi impausada per lei poissanças, apareguèt pauc a pauc l'idèa de formar una unitat aràbia (panarabisme). En 1939, menaçat per la diplomacia alemanda dins lei regions aràbias, Londres limitèt fòrça l'imigracion judieva en Palestina e sostenguèt tornarmai l'unitat aràbia. En 1943, maugrat l'oposicion de França, Churchill donèt ansin son acòrdi a l'independéncia de Siria e de Liban.
Puei, en 1945, lei Britanics sostenguèron la creacion de la Liga. Pasmens, a aquela epòca, aquela organizacion permetiá mai que mai a Londres de mantenir son influéncia dins la region. D'efiech, son sèti foguèt installat au Caire e lei membres principaus (Egipte, Transjordania), Iraq) fasián partida de l'esfèra d'influéncia britanica.
Lei dificultats de la Guèrra Freja
modificarTre lo començament de la Guèrra Freja, l'influéncia de la Liga Aràbia foguèt limitada per leis interès particulars de cada país membres e per la feblessa de l'organizacion, incapabla d'impausar lei decisions adoptadas. Per exemple, lo pacte de defensa comuna e de cooperacion economica signat lo 13 d'abriu de 1950 intrèt jamai en vigor, especialament durant lei guèrras còntra Israèl. En particular, la question de l'aliança britanica engendrèt de divisions prefondas entre l'Egipte de Gamal Abdèl Nassèr e lei monarquias protegidas per Londres (Transjordania, Iraq...). Lo desvolopament e la repression dei movements panarabis o islamistas agravèron pauc a pauc aquelei tensions.
Durant leis ans 1960-1970, lo sostèn a la causa palestiniana demorèt lo factor principau permetent de mantenir l'unitat de la Liga. D'efiech, en 1964, foguèt creada l'Organizacion de Liberacion de Palestina (OLP) amb l'ajuda de la Liga. Puei, l'OLP foguèt reconeguda coma membre de la Liga en 1976. Pasmens, aqueu consensus demorèt fragil en causa de l'aliança de mai d'un país arabi amb leis Estats Units, aliat major d'Israèl.
En 1979, una crisi importanta aguèt luòc amb la signatura d'un tractat de patz entre Egipte e Israèl. En reaccion, Egipte foguèt exclucha de l'organizacion e lo sèti de la Liga foguèt transferit a Tunis. Dins aquò, sensa l'Estat arabi pus poderós dau periòde, l'influéncia de la Liga foguèt fòrça demenida. De mai, durant leis ans 1980, foguèron fondadas d'autreis organizacions regionalas, coma lo Conseu de Cooperacion dau Gòlf en 1981 o l'Union de Magrèb en 1989, que rompèron amb l'ideau d'unitat promogut a la creacion de la Liga. Lo retorn deis Egipcians dins l'organizacion cambièt ren a aquel afebliment que foguèt mai agravat per la Guèrra dau Gòlf (1990-1991) e per la perseguida dau procès de patz israeloarabi.
La Liga Aràbia dempuei leis ans 1990
modificarDurant leis ans 1990, la Liga Aràbia conoguèt un periòde de renaissença amb la reintegracion d'Egipte, lo retorn de son sèti au Caire e lei progrès dau procès de patz israelopalestinian. Pasmens, lei tensions entre regims nacionalistas d'inspiracion panaràbia e monarquias tradicionalistas continuèron de minar lo foncionament de l'organizacion. La revirada deis Acòrds d'Òslo, la represa de l'Intifada e lei movements revolucionaris iniciats dins lo quadre de la Prima Aràbia destapèron aquelei divergéncias. Per exemple, mai d'un estat arabi participèt a la Guèrra de Libia dins lo camp de la coalicion occidentala. Una situacion analòga foguèt observada en Siria exclucha en 2012 en causa de la repression saunosa dei contestacions popularas. Enfin, una darriera crisi apareguèt en Iemèn amb la participacion d'una coalicion menada per l'Arabia Saudita a la guèrra civila començada en 2004.
Foncionament
modificarLo foncionament de la Liga es definit per una carta de 20 articles que foguèt votada per lei membres fondators en 1945. Tota modificacion dau tèxte necessita lo sostèn d'au mens dos tèrç dei membres.
Adesion
modificarL'adesion a la Liga Aràbia es dubèrta a totei lei país arabis independents. Per quauqueis Estats periferics dau monde arabi, coma Jiboti o Somalia, una adesion foguèt possibla gràcias a la revendicacion « d'originas aràbias ». La demanda d'adesion es transmesa au Secretariat Permanent de l'organizacion e es estudiada per lo Conseu. L'unanimitat es requista mai, en 1961, la candidatura de Kowait foguèt acceptada gràcias a l'abséncia dau representent d'Iraq[2].
La sortida de la Liga es autorizada a condicion d'anonciar aquela decision un an avans son intrada en vigor. Un país membre pòu tanben quitar l'organizacion s'es pas d'acòrd amb un cambiament de la Carta de la Liga. Enfin, es possible d'exclure un membre que respècta pas seis engatjaments. Una tala decision necessita l'unanimitat deis autrei membres. Pasmens, illustracion dei feblessas estructuralas de l'organizacion, l'exclusion de Siria en 2012 foguèt decidida per una majoritat qualificada. Un membre excluch pòu tornar venir membre.
Instàncias
modificarLo Conseu
modificarLo Conseu de la Liga Aràbia es l'organ de discussion e de decision principau de l'organizacion. Es constituit per lei representents de cada membre. Cada país i a una votz unica e lo Conseu dèu organizar doas sessions per an. Sei preocupacions principalas regardan la mesa en òbra d'acòrds entre membres, la definicion dei mesuras d'adoptar per faciar un perilh militar còntra un membre, la resolucion dei conflictes entre membres, l'identificacion de mejans de cooperacion internacionala, l'eleccion dau secretari generau e la participacion de cada membre au budget de la Liga. Es assistit per lo Secretariat Generau de la Liga e per diferents comitats especializats.
Lo Secretariat Generau
modificar
La Liga dispausa d'una administracion permanenta qu'es dirigida per un secretari generau elegit per un mandat de cinc ans per lei membres dau Conseu de la Liga a la majoritat dei dos tèrç. A doas missions principalas que son :
- de foncions administrativas e tecnicas coma lo seguiment de la mesa en òbra dei decisions dau Conseu, la determinacion e l'organizacion dei sessions dau Conseu, la preparacion dau budget... etc.
- de foncions politicas coma la participacion ai reünions dau Conseu, la redaccion de rapòrts e de declaracions sus un subjècte estudiat per l'organizacion, la representacion de la Liga dins d'autreis organizacions internacionalas... etc.
En mai dau secretari generau, lo Secretariat Generau es compausat, per assegurar aquelei missions, de secretaris adjonchs e de foncionaris dedicats.
Lei diferents conseus
modificarLa Liga tèn mai d'un conseu permanent o ponctuaus. Lei dos pus importants son lo Conseu Economic qu'es cargat de crear una zòna de liure cambi entre lei membres e lo Conseu de Defensa qu'es encargat d'assegurar la seguretat collectiva dei país arabis. Pasmens, aqueleis organs illustran la feblessa estructurala de la Liga car sei decisions son rarament aplicadas per lei membres, compres aquelei qu'an votat en lor favor.
Lo Parlament
modificarEn 2001, foguèt fondat un Parlament de la Liga Aràbia. Considerat coma provisòri, es destinat a preparar la creacion d'un parlament popular elegit segon un modèl similar a aqueu de l'Union Europèa. En 2022, aqueu projècte aviá pas avançat.