La Bastida de Shalòssa

una comuna francesa

Pels articles omonims, vejatz La Bastida (omonimia).
Vilatge d'Occitània

La Bastida de Shalòssa (Labastide-Chalosse en francés) qu'ei ua comuna gascona de Shalòssa situada dens lo departament de las Lanas e la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

La Bastida de Shalòssa
Labastide-Chalosse
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Lo site de l'anciana glèisa.
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 43° 36′ 47″ N, 0° 36′ 32″ O
Superfícia 4,56 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
127 m
110 m
49 m
Geografia politica
País  Gasconha
Parçan Shalòssa
Estat Bandièra de França França
Region
75
Aquitània Nava
Departament
40
Lanas Escut de Lanas
Arrondiment
402
Lo Mont
Canton
4008
Shalòssa Tursan (Hagetmau avant 2015)
Intercom
244000709
CC de Shalòssa Tursan (2017 ---->)
Cònsol Roland Brisé
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018)
153 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

153 ab.
Densitat 31,14 ab./km²
Autras informacions
Gentilici los/las labastidas
Còde postal 40700
Còde INSEE 40130
http://www.labastide-chalosse.fr/

Geografia

modificar
 
Comunas a l'entorn.

Perimètre deu territòri

modificar
  Momui Hagetmau  
N
O    La Bastida de Shalòssa    E
S
Argelòs La Craba

Au sud-ouèst de la comuna, lo Lui de França que hè lo limit dab la comuna d'Argelòs.

Toponimia

modificar
  • Burgum Regine (1288) : « Datum apud Burgum Regine, vij die Maii »[1].
  • Ecclesia de Ponte reginæ (1335)[2].
  • Bastida de Ponte de la Rayne (1340) : « Bastidas de Gene et de Ponte de la Rayne »[3].
  • Loci de la Reyne (1358)[4],[5].
  • La Bastide de la Reine (1653)[6].
  • Labastide la Reyne annexe de Monsegur (1737)[7].
  • Municipalité de Labastide (1793)[8].
  • Labastide (Chalosse) (1861)[9].
  • Labastide Chalosse (1862)[10].

La prononciacion qu'ei [labas'tiðə] [11].

Dauzat qu'explica lo nom bastida, deu latin bastita, participi passat substantivat, a l'origina ua petita fortificacion, puèi petitas vilas fondadas aus sègles XIII e XIV, dab franquessas peus poblants [12].

Bénédicte Boyrie-Fénié qu'ajusta lo vèrbe bastir vien deu francic *bastjan, « trenar », qui's refereish a las fortificacions trenadas dab paus a l'entorn d'un castèth. En 1327 que fondèn la bastida deu Pont de la Reina, qui prengó pendent la Convencion, lo nom de La Bastida de Shalòssa [11].

Istòria

modificar

Antiquitat

modificar

Un site roman qu'estó reconeishut en 1986[13]. L'endret[14], aperat deu nom revelator de "Glizia" (gleisiar), qu'a balhat sòbras d'ua paret (enterradas) e un chic de mobiliari (vertèlh, tròç de teula e de ceramica).

Edat Mejana

modificar

Ua cavaria de Monbet (actuaument ostau de "Mombeigt" : Mont Bèth, sus la comuna de la Bastida), dab maison e molin nòbles, qu'es mentavuda entre 1262 e 1757[15]. Tanbenh, que tròban mencion d'ua ecclesia de Montbet en 1335[16] pròche de las de Casalon, Ponte reginæ, e Capra.

A ua data de mau precisar[17] (fin deu sègle XIIIau o debuta deu XIVau), ua bastida qu'es edificada dens la vath deu Lui de França. Qu'es aperada "la bastida de Pont la Reina". Çò de segur, la vila qu'èra dejà fortificada en 1333 quan lo Ramon Durand e's hasò tuar au cors de l'assaut que lançà dab lo senescau de Gasconha contra la bastida on s'èran embarrats los bastards de Caupena e de Podens[5].

En junh de 1467, la parròpia de La Bastida de Pont la Reina e la d'Audinhon qu'estón unidas a la baronia de Haget au benefici d'Odet d'Aidia, baron de Haget[18].

Epòca modèrna

modificar

Segon la legenda, la Bastida que seré estada arroeinada per la Joana de Labrit. Pr’amor d’un escarni que l’aurén hèit lo monde de pr’aquiu, la reina que demandà :

– « Quin s’apèra aquera vila ?
– La Bastida ! ce’u responón.
– Que serà viste desbastida »[19].

Mantuas publicacions que disen (shens balhar nada hont) que la bastida seré estada abatuda en 1569 preus Huganauts, mes lo verbau deu Carles IX (1572), ne mentau pas sonque la glèisa e ua maison cresmadas : arren mei que per las autas parròpias de l'avescat d'Aira[20].

La parròpia de « Labastida la Reina » qu'èra un annèx de Montsegur e que depenè de l'archiprestat de Shalòssa (que lo sièti n'èra Aulès) dens la diocèsi d'Aira.
Quenha que sii l'epòca de destruida o d'abandon de la bastida, a l'entrada deu sègle XIXau[21] n'i damora pas sonque la glèisa de Nosta Dauna de Labastida entornejada deu son cemitèri de las estelas discoïdaus.

Epòca contemporanèa

modificar
 
La glèisa de Sent Vincenç.

Tanlèu començat lo sègle XIXau, la parròpia que vad annèx de Casalon[22] (uei en Momui).
La glèisa de Sent Vincenç de Labastida qu'es bastida en 1873[23].
La glèisa vielha qu'es despitada entà n'arrecaptar las pèiras de talha e auts materiaus tà bastir la glèisa nava. Que l’arcastavan d’estar de tròp mau-sana, desanada e estremiada au sud de la comuna[24]. Lo cemitèri vielh qu'es enqüèra utilizat en 1873[25].

Administracion

modificar
Lista deus cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
2014 (2026) Roland Brisé   Adjunt tecnic principau
març de 2001 2014 Michel Bernadet   menaire
  2001      
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Demografia

modificar
modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 142, totala:
 

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
217 217 216 283 248 274 266 258 240

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
236 247 245 215 230 213 211 201 192

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
199 216 221 220 190 200 185 175 173

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
155
135
130
138
138
117
123
122
126
130
2009 2010
131
135
135
139
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
 
Evolucion de la populacion 1962-2008


Lòcs e monuments

modificar
  • Lo site d'implantacion de la bastida. Coneisheder en vista aeriana, que s'i pòt véder enqüèra varats e tarrèrs de proteccion.
  • La hont de sent Pèir de Beugòs, suu camin de Haget a La Bastida, mes suu territòri de Momui[26]
  • La glèisa de sent Vincenç, bastida en 1873.

Personalitats ligadas dab la comuna

modificar

Véder tanben

modificar
Sus d'autres projècte de Wikimedia:
 
Commons
Commons (Galariá)
 
Commons
Commons (Categoria)  Modèl:Commonscat/categories

Ligams extèrnes

modificar
  1. (la) Charles Bémont, Rôles gascons, Vol. 2, Paris, Impr. nationale, 1885, 580 p. (léger en linha), p. 339, article 1097, nòta 1 colona dreta.
  2. (la) « Extrait du Livre rouge de l’évêché d’Aire », in Bulletin de la Société de Borda, 1885, (léger en linha), p. 280.
  3. (la) Rôles gascons, article 163, 29/07/1340, image C61/70 membrane 10 de 23 (léger en linha).
  4. (en) « The Gascon Rolls Project (1317-1468) » (consurtat lo 23/08/2016), Rôles gascons, 27/05/1358, image C61/70 membrane 5 de 21, ligne 51.
  5. 5,0 et 5,1 (en) Guilhem Pépin, « Ramon Durand of Toulouse », in Fourteenth Century England VII, W. Mark Ormrod, 2012, 240 p., ISBN 978-1-84383-721-3, (léger en linha), pp.83-84, note 58.
  6. (fr) P. Du val d'Abbeville, mapa de l'avescat d'Aira en Gasconha, éd. 1653, (véder en linha).
  7. (fr) Libe parropiau de Labastide-Chalosse 1737 1792, Archius de las Lanas E dépôt 130 / GG 1, vista 2/133, (01/02/1737), (léger en lihna).
  8. (fr) Estat-civiu de Labastide-Chalosse 1793 1831, Archius de las Lanas E dépôt 130 / E 1-3, vista 2/375, (01/01/1793),(léger en lihna).
  9. Libe de las deliberacions deu Conselh municipau de La Bastida de Shalòssa ; sesilha deu 20/05/1861.
  10. Libe de las deliberacions deu Conselh municipau de La Bastida de Shalòssa ; sesilha deu 16/02/1862.
  11. 11,0 et 11,1 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes. Landes et Bas-Adour, ed. Institut occitan e CAIRN, Pau, 2005, p. 117-118
  12. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 57, a Bastia
  13. (fr) B. Boyrie-Fénié, Carte archéologique de la Gaule - Les Landes 40, 1994, 192 p., ISBN 2-87754-033-2, 130-Labastide-Chalosse, p.95.
  14. Parcèla n° 59, seccion A, 43° 37′ 36″ N, 0° 35′ 40″ O
  15. (fr) Ph. Soussieux, Dictionnaire historique des Landes, Études landaises, 2012, 830 paginas, ISBN 978-2-9500625-5-0, p.520.
  16. (la) Libe roge de l'avescat d'Aira, 1335.
  17. Dens la literatura que tròban datas de totas, mes nada hont n'es pas jamei balhada : "avant 1297" (Les Bastides d’Aquitaine, du bas-Languedoc et du Béarn, collectif, Bruxelles, 1985, p.125) ; "1307" (fiche Mérimée de l’église St-Vincent à Labastide-Chalosse consurtada lo 24/08/2016) ; "1326" (site Bastides d'Aquitaine consurtat lo 24/08/2016) ; "1327" (Landes & Chalosses, sous la direction de Serge Lerat, 1984, éd. Cairn, 2010, tome 2, p.1087) ; "1342" (site Centre d'étude des bastides consurtat lo 24/08/2016).
  18. (fr), Charles Samaran, La Gascogne dans les registres du Trésor des chartes, V. 4, 1966, p. 191, segon JJ226A n°8 fol.3, (léger en linha).
  19. (fr) J.A. Costedoat, Benearnum, drame historique en quatre actes prose et vers, écrit en français aquitain espagnol, Veirias, 1940, 56 paginas, p. 7.
  20. (fr) « Procès-verbal de l’état des églises du diocèse d’Aire au XVIe siècle », in Bulletin du Comité d'histoire et d'archéologie de la province ecclésiastique d'Auch, 1860, p.462, (léger en linha).
  21. Cadastre napoleonian de Labastide-Chalosse, Achius de las Lanas 286 W 130, seccion C, debut sègle XIXau, (véder en linha).
  22. Archius de las Lanas 70V156/6-8, p.217 (1809) ; Achius de las Lanas 70V95/1 p.176 (1895).
  23. (fr), « L'église St-Vincent », sus Mairie de Labastide-Chalosse (consurtat lo 24/08/2016).
  24. Libe de las deliberacions deu Conselh municipau de La Bastida de Shalòssa ; sesilhas deu 13/02/1870, 30/03/1873, 12/03/1874.
  25. Data sus ua pèira tombau, mercada suu panèu d'information de la "Société landaise des amis de St-Jacques et d'études compostellanes", suu site d'implantacion de la bastida.
  26. Cadastre de Momui, seccion A, n°417.