Bandièra

(Redirigit dempuèi Drapèu)

Una bandièra (var. bandèra, bandiera, bandèira), tanben un drapèu (var. drapèl), es un tròç de tela, ordinàriament rectangular, fixat d'un costat a un pal o asta e que servís de simbòl o senhal d'una nacion, d'un estat, d'una ciutat, d'una dinastia, d'una autoritat, d'un partit politic, d'una associacion, etc, o coma signe per identificar de situacions juridicas, militaras, etc, e se pòt utilizar per de motius decoratius. La vexilollogia es la disciplina qu'es dedicada a l'estudi de las bandièras.

Bandièras de l'edifici de l'ONU a Genèva, Soïssa
Lo drapeu pan-amerindian dich wiphala e autres drapeus riches en colors.

La bandièra nacionala simboliza un estat o país e es un dels seus signes d'identitat pus importants. Servís per representar l'estat a l'estrangièr, e tanben coma emblèma sus la seuna pròpria tèrra.

La bandièra nacionala s'auça cada jorn sus los edificis oficials (corts, ostals de vila,...). Las entrepresas e entitats privadas tanben los pòdon issar. Quand arriba un eveniment nacional tragic o la mòrt d'una persona d'un rang politic major, las bandièras demòran a mièja asta en senhal de dòl.

Istòria

modificar

L'usatge de las bandièras vendriá d'Índia e de China, ont probablament foguèron inventadas.

Es possible de considerar los simbòls utilizats pels romans (amb l'agla de la legion d'August) amb los primièrs senhals emplegats en Euròpa. Los visigòts utilizavan aqueles tipes d'estendards rigids; mas foguèt amb l'invasion musulmana que se comencèt d'utilizar çò qu'actualament coneissèm coma "bandièras", facha de teissuts leugièrs, coma la seda. Los estendards tenon son origina en Orient, son los musulmans e los croats que los primièrs implantèron son usatge a Euròpa. Las bandièras vendràn los estendards representatius dels Reis e Senhors (especificament, de sos linhatges o ostals reials), mai que de territòris o de nacions.

Formas pus utilizadas:

  • Rectangulara
  • Carrada
  • Flama
  • Cocarda

Particularitats de las bandièras nacionalas

modificar
  • Las bandièras de Chipre e aquela de Kosova son las solas bandièras d'Estat qu'an una representacion de la mapa de son territòri. Cal notar qu'aquelas bandièras son pas vertadièrament "nacionalas": dins aqueles dos Estats, las bandièras grègas, turcas o albanesas s'utilizan correntament coma bandièras nacionalas. La bandièra d'Antartica conten tanben una mapa del continent.
 
La bandièra de Chipre
 
La bandièra de Kosova
  • La bandièra de Nepal es un de las raras bandièras nacionalas non rectangularas; es formada de dos triangles. Es tanben la sola qu'es pus nauta que larga.
 
La bandièra de Nepal
  • Las bandièras de Soïssa e de Vatican son las doas solas bandièras nacionalas de forma carrada.
 
La bandièra de Soïssa
 
La bandièra de Vatican
  • L'anciana bandièra de Libia èra la sola bandièra nacionala unicolor : verda.
 
La bandièra de Libia de 1977 a 2011
  • La bandièra de Paraguai es la sola bandièra nacionala qu'a doas fàcias diferentas. Sus l'endreit, i a las armas del país, alara que sus l'envèrs, i a un leon, sedat davant un pic susmontat del bonet frigian, lo tot entornejat amb la devisa nacionala Paz y Justicia.
 
La bandièra de Paraguai (endreit)
 
La bandièra de Paraguai (envèrs)
  • La bandièra olimpica : de colors blava, jauna, negra, verda e roja, representa totes los païses del mond perque totas las bandièras nacionalas possedisson almens una d'aquelas sièis colors (amb lo blanc del fons). Lo nombre dels anèls representa lo nombre dels continents.
 
La bandièra olimpica

Las combinasons de colors pus correntas

modificar

Blau, blanc, roge

modificar

Lo blau, lo blanc e lo roge son presents dins las bandièras dels païses eslaus (colors paneslavas), dels païses d'Euròpa de l'Oèst mas tanben d'Asia o de las Americas :

 
La bandièra de Russia
 
La bandièra d'Eslovaquia
 
La bandièra d'Eslovènia
 
La bandièra de Serbia
 
La bandièra de Croàcia
 
La bandièra de Chequia
  • Autras bandièras blau, blanc, roge, de bendas orizontalas o verticalas existisson sens èsser ligat a la simbolica del paneslavisme:
 
La bandièra dels Estats Units d'America
 
La bandièra de França
 
La bandièra de Luxemborg
 
La bandièra dels Païses Basses
 
La bandièra de Paraguai
 
La bandièra de las Filipinas
 
La bandièra del Reialme Unit
 
La bandièra de la Còsta Rica
 
La bandièra de Cuba
 
La bandièra de la Corèa del Nòrd
 
La bandièra de la Republica Dominicana
 
La bandièra d'Islàndia

Roge, jaune, verd

modificar

Lo roge, lo jaune e lo verd, las colors panafricanas, son subretot presentas dins las bandièras dels païses africans.

Bandièras arborant las colors panafricanas :

 
La bandièra de Mali
 
La bandièra de Senegal
 
La bandièra de Guinèa
 
La bandièra de Cameron
 
La bandièra d'Etiopia
 
La bandièra de Ghana
 
La bandièra de Còngo (Brazzaville)
 
La bandièra de São Tomé e Príncipe
 
La bandièra de Burkina Faso
 
La bandièra de Benin
 
La bandièra de Guinèa Bissau
 
La bandièra de Tògo

Bandièras arborant las meteissas colors roge, jaune e verd sens se reclamar del panafricanisme :

 
La bandièra de Bolívia
 
La bandièra de Lituània
 
La bandièra de Birmania

Bandièra de païses africans utilizant lo roge negre verd, o una combinason enclusent las colors panafricanas :

 
La bandièra creada per l'UNIA en 1920
 
La bandièra de Kenya
 
La bandièra de Malawi
 
La bandièra d'Angòla
 
La bandièra d'Oganda
 
La bandièra de Zimbabwe
 
La bandièra de Moçambic
 
La bandièra de Centreafrica
 
La bandièra de l’Africa del Sud
 
La bandièra de Zambia

Roge, blanc, negre (e eventualament verd)

modificar

Las combinasons de las colors panaràbias son presentas dins las bandièras del païses arabis o majoritariament musulmans. Las combinasons pòdon far ressortir una o la quatre d'aquelas colors, acompanhadas o non de simbòls d'astres (luna, estelas de cinc brancas subretot) o d'una escritura aràbia:

 
La bandièra de Iemèn (e Libia 1969-1971)
 
La bandièra d'Egipte
 
La bandièra de Siria (e de la Republica Aràbia Unida 1958-1961)
 
La bandièra d'Iraq
 
La bandièra de Sodan
 
La bandièra de l'Autoritat Palestiniana
 
La bandièra de Jordania
 
La bandièra dels Emirats Arabis Units
 
La bandièra de Kowait

Los dessenhs pus corrents

modificar

Las colors eraldicas

modificar

Son de bandièras de bendas orizontalas : aquela de naut repren la color qu'ocupa la plaça d'onor sul blason (per exemple lo negre de l'agla alemanda), la segonda repren la segonda color del blason (lo roge del bèc e de las àrpias), la tresena repren la tresena color (lo fons jaune). fòrça bandièras son construitas coma aquò, subretot en Euròpa.

 
La bandièra d'Alemanha
 
La bandièra de Polonha
 
La bandièra d'Ongria
 
La bandièra de Chequia
 
La bandièra d'Eslovaquia

Las bandièra de crotz

modificar

Demest aquelas las pus ancianas bandièras nacionalas encara utilizada. En particular, los païses escandinaus qu'utilizan la crotz escandinava sus lor bandièra:

 
La bandièra de Danemarc
 
La bandièra de Norvègia
 
La bandièra de Suècia
 
La bandièra d'Islàndia
 
La bandièra d'Åland
 
La bandièra de las illas Feròe
 
La bandièra de Finlàndia

e tanben

 
La bandièra del Reialme Unit
 
La bandièra de Tuvalu
 
La bandièra de la Nòva Zelanda
 
La bandièra d'Austràlia
 
La bandièra de las illas Tònga
 
La bandièra de Malta
 
La bandièra de Quebèc
 
La bandièra de Georgia

Las bandièras de cantons

modificar

Son generalament de bandièras eissida d'un pavalhon de marina.

 
La bandièra dels Estats Units d'America
 
La bandièra de Grècia
 
La bandièra de Malàisia

Las colors revolucionàrias

modificar

Aquel modèl de tres bendas verticalas foguèt inaugurat per França en 1790.

 
La bandièra de França de 1790 a 1794
 
La bandièra de França
 
La bandièra d'Itàlia
 
La bandièra de Belgica
 
La bandièra d'Irlanda
 
La bandièra de Romania
 
La bandièra de Guinèa
 
La bandièra de Mali
 
La bandièra de Senegal

Articles connèxas

modificar

Ligams extèrnes

modificar

 

Wikimedia Commons prepausa de documents multimèdia liures sus Bandièra.

  • «Enciclopèdia vexillologica» (en occitan).
  • Joan Francés Blanc. «Enciclopèdia dels drapèls» (en occitan).