Capsiuts

Capsiuts (Captieux en francés) qu'es ua comuna gascona de Vasadés ^[1] administrada peu departament de Gironda de la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Capsiuts
Captieux

La glèisa de Capsiuts.

Armas

Geografia fisica

Coordenadas

44° 17′ 34″ N, 0° 15′ 32″ O

Superfícia

119,33 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

136 m
95 m
69 m

Geografia politica

Gasconha

Vasadés (centrau)

França

Arrondiment de Lengon

Canton
3318

Lo Sud Gironda (caplòc deu Canton de Capsiuts avant 2015)

Intercom
243301231

CC de Vasadés

Cònsol

Christine Luquedey
(2020-2026)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2019)

1 358 ab.

Evolucion de la populacion

1 379 ab.

Densitat

10,8 ab./km²

Autras informacions

Gentilici

Capsylvains, Capsylvaines (en francés)

Còde postal

33840

Còde INSEE

33095

Geografia

Comunas a l'entorn.

Rius

L'arriu de l'Artigaut e la Guanèira son los dus arrius de la comuna.

Perimètre deu territòri

Comunas confrontantas de **Capsiuts**
	Bernòs e Baulac	Escaudas
Lucmau		Giscòs
Lencoac (Lanas)	Retjons (Lanas)	Malhàs (Lanas) Borriòt e Bergonsa) (Lanas)

Toponimia

Las fòrmas ancianas son Capseubs, en occitan, en 1255, Capseus (par. Sancti Martini de ~), en occitan peu nom, shens data, Capseus (de ~), en occitan, shens data, Capseus (parrochia de ~), en occitan peu nom, en 1273, Capseus (de ~), en occitan, en 1279, Capsius, en occitan, en 1307-1317, Capseus (capellanus de ~), en occitan peu nom, en 1369-1370, Capsius (datum apud ~), en occitan peu nom, en 1227 (citat per Pèir de Marca), Cappitissilvarum (rector de ~), en latin, en 1533-1537. Meilèu que de caput silvarum, Capsiuts ven probablament de *caput silvosu(m), dab lo medish sens de « cap de bòsc, limit de l'abosquiment ». L'evolucion seré *caput silvosu > *cabo sílb(o)so (reculament de l'accent que causa la sincòpa de la segonda sillaba de sílb(o)so, plaçada donc après l'accent) > *cabsilbs > *cabseubs > [kap'siwts] (assordiment deu prumèir b, dissimilacion deu segond que se muda en -t- e barradura en -i- de -e-). La prononciacion actuala es [kap'siw(t)s] (-t- fragile) ^[2].

Istòria

Originas e Atge Mièi

L'origina deu borg remonta au mens a l'epòca gallò-romana. Disen d'alhons qu'estèt devastat per Crassus, lòctenent de Cesar. A l'Atge Mièi, la parròpia de Capsiuts es una possession deus vicomtes de Biarn. Lo castèth es confiscat preu rèi d'Anglatèrra quòra Gaston VII refusa de li rénder aumatge, entre 1274 e 1277. Capsiuts es lavetz una vila barralhada, dont los vestigis de las murralhas son encara visibles au XIX° siègle. En 1273, Pèir de Cabanas e Guilhèm de Lugaròssa, de Capsiuts, son tenguts au dever d'estatge decap a son senhor, probable Gaston de Biarn, qu'a d'aquera epòca avè drets senhoriaus en aqueste lòc. En 1299, Guichard de Marciac, comandant l'armada de Guiana per Philippe le Bel, empara lo castèth de Capsiuts contra los Anglés. En 1425, Isabèu, comtessa de Foish, conclutz una trèva dab Jean de Radcliff, senescau de Guiana, en vertut de la quala los Anglés poiràn anar e vir dens sa tèrra de Capsiuts, shens que los abitants n'augin nada crenta. En 1621, pendent la guèrra contra los protestants, acossan los rebèles que corren capvath las Lanas, entre auts aqueths de la garnison de Capsiuts.

Epòca modèrna e Revolucion

En 1660, Loís XIV èra en vesita a Capsius quan la tèrra se botè a tremolar. Una segonda personalitat reiala ho recebuda per la parròpia : la Daufina de França, en 1745.

Edat Contemporanèa

En 1817, Capsiuts fusionè dab Escaudas, qui tornè vir comuna en 1836 ^[3]. Mentretant, la comuna s'aperava Captieux-et-Escaudes, donc en occitan Capsiuts e Escaudas ^[4].

Capsiuts a, una certana pausa, coneishut una aviada importanta graça a l'expleitacion de la gema e, mèi recentament, per l'implantacion deu camp militar deu Potèu. Adara, ne damòra pas mèi de tralhas deu castèth ni deus ancians remparts, ni mèi deu convent de cordelèirs dab ospici e capèra, e tanben son anciana glèisa. Anèit, lo vilatge de Capsiuts es una halta importanta suu pelerinatge de Sent-Jacme.

Administracion

Lista deus cònsols successius
Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
2020	2026	Christine Luquedey	PS
octobre 2017	2020	Pascal Calderon	shens
abriu 2015	2017	Denis Berland	PS	retirat foncion publica
març 2014	abriu 2015	Jean-Luc Gleyze	PS	president deu conselh departementau de Gironda (2015-), conselhèir generau deu canton de Capsiuts (2004-2015), conselhèir departementau deu canton de Sud Gironda (2015-)
març 2008	2014	Georges Bernard	shens
març 2001	2008	Viviane Durantau	PS
1990	2001	Marc Lalanne	PS	conselhèir generau deu canton de Capsiuts (1990-2004
1973	1990 (mòrt en foncions)	Jean Sango	PS	conselhèir generau deu canton de Capsiuts (1973-1990)
	1973
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra caplòc deu canton de Capsiuts; es adara deu canton deu Sud Gironda.

Demografia

modificar « persona »
v · d · m

Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 1289, totala: 1303

1 500

1 152

1 312

1 726

1 970

1 363

1 431

1 550

1 530

1 475

1 478

1 561

1 444

1 503

1 479

1 498

1 579

1 534

1 583

1 826

1 781

1 704

1 654

1 638

1 591

1 415

1 693

1 934

1 646

1 669

1 742

1 707

1 503

1 412

1 399

1 385
1 399

2009

2010

1 416
1 431

1 425
1 441

Fonts

Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

Evolucion de la populacion 1962-2008

Lòcs e monuments

La glèisa de Sent Martin, neogotica, data de 1869 ; remplaça la glèisa primitiva en partida fortificada. Entre 1989 e 1994, Pierre Rivet fabriquè ua remercabla maqueta en aluquets de la glèisa.

L'ostau de vila, datent de 1870, es d'estile neoclassic.

A l'emplaçament deu castèth de Capsiuts, destruisut au XVII° siègle, estut bastida ua teulèira, adara desafectada. Los horns son bastits en aliòs.

L'anciana usina a gema damorè en activitat de 1928 a 1968.

Hont Senta Germana.

Personalitats ligadas dab la comuna

Véser tanben

Comunas de Gironda

Ligams extèrnes

Nòtas

↑ http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k9616679v/f72.item.zoom p. 124
↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Gironde, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2008, p. 101
↑ http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=6891
↑ http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http%3A%2F%2Fgael.gironde.fr%2Fpages%2FHisto_commune.pdf

Portau de Gasconha

[1] ttp://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k9616679v/f72.item.zoom p. 124

[2] Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Gironde, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2008, p. 101

[3] ttp://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=6891

[4] ttp://archive.wikiwix.com/cache/?url=http%3A%2F%2Fgael.gironde.fr%2Fpages%2FHisto_commune.pdf

[1]

[2]

[3]

[4]