Briançon

Vila d'Occitània

Briançon
Briançon

Vista de l'anciana collegiala nòstra Dòna e Sant Nicolau

Armas

Geografia fisica

Coordenadas

44° 53′ 47″ N, 6° 38′ 08″ E

Superfícia

28,07 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

2 540 m
1 200 m
1 167 m

Geografia politica

Occitània

França

Provença Aups e Còsta d'Azur

Departament
5

Auts Aups

Arrondiment
051

Arrondiment de Briançon
(Chapluec)

Canton
0598

Chapluec de 2 cantons (Canton de Briançon Nòrd e Briançon Sud

Intercom
240500439

Comunautat de comunas dau Briançonés

Cònsol

Arnaud Murgia (LR)
(2020 - 2026)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2018)

11 084 ab.

11 406 ab.

Autras informacions

Gentilici

briançonnais (en francés)

Còde postal

05100

Còde INSEE

05023

Briançon^[1]^[2], prononciat [bʀiãnˈsũ] en lo parlar vesin vialan^[3] (Briançon en francés), es una comuna occitana dau Daufinat dins lo departament daus Auts Aups e la region Provença-Aups-Còsta d'Azur..

GeografiaModificar

La pòrta de Pinairòl e l'ancian colombier militari vistes despuèi la ciutadèla de Briançon.
Plaça fòrta de Briançon.
Briançon despuèi la Crotz de Tolosa*^{[N 1]}: vista de la ciutadèla construcha sus un verrolh glaciari de la vau glaciària de Clarèia, faiçonat per lo modelat glaciari^{[N 2]}.

Briançon es situat au jonhent de las vaus de Durença, e de Guisana e Cervèireta^[4], sus un varrolh glaciari. A 1.326 mètres d'altitud, es la vila mai auta de França. Es tanben reputaa per èsser la segonda en Euròpa, après Davos en Soïssa. La larja vau de Durença dorbrís cap au^{[N 3]} nòrd, per lo pas de Montginebre, las pòrtas d'Itàlia e, au sud, cap a Gap e Provença.

Per la rota, Briançon es desservida per la RN 94 en venent de Gap e en direccion d'Itàlia via lo pas de Montginebre (1 854 m), per la RD 1091 (ex-RN 91) en venent de Grenòble via lo pas de l'Autaret^[5]^[6] (2 058 m). La vila se situa tanben sus l'ais istoric daus grands passes daus Aups (los passes de Galibier e d'Izoard son totes pròches de la vila), ais rotièr entre Niça e lo lac Leman.

Per la via ferraa, la gara de Briançon es lo terminus de la linha en venent de Marselha Sant Charles. Projectat^[7] dempuèi la fin dau sègle XIX e regularament tirat daus cartons, un tunèl^{[N 4]} ferroviari sota lo pas de Montginebre permetriá de perseguir la linha cap a Itàlia (Ors) e aital metre en connexion dirècta Marselha e Turin.

Briançon es situat a 15 km de la frontièra italiana, a 33 km de Sestrieras, a 45 km de Bardonescha (gara TGV), a 46 km d'Ambrun, a 84 km de Barcilona de Provença e de Saint-Jean-de-Maurienne, a 87 km de Pineròl, a 109 km de Turin e a 115 km de Grenòble.

Briançon es famosa per sa vila vièlha. La plaça fòrta es constituida d'un dispositiu considerable imaginat per Vauban e realizat en particular per Tardif, director de las fortificacions de Daufinat, e Negre: en mai de la classica cencha de fortificacions qu'enròda lo centre vila, los enginhaires an installat de nombrós fòrts sus las montanhas a l'entorn amb la tòca de prevenir una invasion venent d'Itàlia.

Es tanben una estacion d'esquí apertenent al domeni de Sèrre Chavalier creaa en 1941 sul site de Chantamerle.

Comunas limitròfasModificar

dins le canton de Briançon Nòrd:
Vau dels Prats;
dins le canton de Briançon Sud:
Cervèira, Le Puei Sant Andrieu, Le Puei Sant Peire e Lo Vialar e Sant Prancaci;
dins le canton del Monastièr:
Sant Chafrei

	Sant Chafrei	Vau dels Prats
Le Puei Sant Peire	N	Vau dels Prats
	O Briançon E
	S
Le Puei Sant Andrieu	Lo Vialar e Sant Prancaci	Cervèira

ToponimiaModificar

Las atestacions ancianas son, per luòc:

VilaModificar

Briançon - Brigantium; Brigantio; Brigantione; Bricantio; Brigantio; Brigantium; Virgantia castellum; Βριγάντια; Brigiani; Βριγάντιον; Municipium Brigantinensis; Briancione en 739; Brianzonum en 1053; Castrum Brianzoni en 1070; Brianzonensis castri en 1073; Briancio en 1084; Brianzo en 1098; Briancio en 1101; Brianzo en 1105; Briancionum en 1120; Brianzonium en 1147; Brienzonum en 1170; Brienzu en 1183; Briençon al sègle XII; Brianço al sègle XII; Briansonum en 1221; Brianzon en 1226; Burgum Brianczonii en 1228; Briancho en 1231; Brianchonum en 1265; Castellania de Brianczone en 1345; Brienson en 1395; Burgum Brianczonii en 1476^[8].

QuartiersModificar

Formas atestaas - formas supausaas* - formas francesas/(fr formas francesas); atestacions ancianas

Les Baisses - Les Baisses en 1539^[9].

Balpin - Bellum pinum en 1377; Belpin en 1539^[10].

Les Bracs - Al Brac en 1347^[11].

[Lo] Brutinèl* (fr Le Brutinel) - Podium Brutinelli en 1385; Podium Brutinellum en 1415; Podium Brutinelli en 1437^[12].

Les Cayres - Las Cayras en 1539^[13].

Chalcouste - Charecoste en 1539^[14].

Champcolomb* (fr Champ-Colomb) - Campum Columbi en 1381; Champ Columb en 1539^[15].

[Lo] Champmotet* (fr Chamoutet) - Campum Motheti en 1344; Champ Motet en 1539^[16].

La Chanal - Chanaleta en 1344^[17].

L'Òrt Alhaud* (fr L'Artaillaud) - Ortus Allaudus en 1358; L'Ort Alhaud en 1539^[18].

Le Clot-de-Boulin - Bollini en 1390; Territorium Bollinorum en 1390^[19].
Le Clot-des-Bernes - Clot dals Bernos en 1383^[20].
Le Coin-de-Maïs - Le Cayre ou Coin de mays en 1539^[21].
Le Combannal - Le Serre de Combana en 1539^[22]
La Comba Bonòt* (fr La Combe-Bonot) - Cumba Bonot en 1377; Comba Bonot en 1390; Combe Bonot en 1539^[23].
Comba Morand* (fr Combe-Morand) - Combe Morand en 1539^[24].
La Comba Prima* (fr La Combe-Prime) - Combe Pryme en 1539^[25]
La Condamina* (fr La Condamine) - Condamayna en 1390; Condamini en 1398; La Condemyne en 1539; La Condamyne en 1539; Les Condemines en 1539^[26].
Cote-Blanche
La Croix-du-Frêne
La Croix-Marche
Le Cros
L'Échallon
L'Esplanade du Château
Les Fontètes
Forcinelle
La Fournerotte
Les Gorges
Lo Gai* (fr Les Guayt) - Serre dal Gay en 1539^[27].
Les Iscles
La Lioure
Les Mallins
La Montée-de-Sainte-Catherine
La Mulatière
Les Mures
Les Pézères
Pierre-Grosse
Le Pilon
La Queyra
Les Raymondières
Les Sagnes
Serre-d'Ampeyre
Serre-de-Balpin
Serre-de-Romagne
Serre-Ginieis
Serre-Janvier
Le Serre-Paix - Serrum aypays en 1344; Serrum reypaysium en 1377; Serre eypais en 1539; Serre eypoux en 1539^[28].
Lo Temple* (fr Le Temple) - Templum en 1344; Le Temple en 1539^[29].
Las Traversas/Travèrsas* (fr Les Traverses) - La Traverse seu al Costas en 1539^[30].

Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !

MasatgesModificar

Leotaud* - Les Leothauds en 1539^[31].
Lo Mas de Blais/Blasi/Blai* (fr Le Mas-de-Blais) - Masum de Blaysio en 1344; Les Maisons de Blays en 1539; Le Mas de Blaye (sens data)^[32]
Lo Mas dau Chais* (fr Le Mas-des-Chaix) - Domos Chaysias en 1344; Domos Chayssiorum en 1381; Le mas des Chays en 1539; Le mas dal Chays en 1539^[33]

EscartsModificar

Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !

ChaletsModificar

Poèt-Aulanhièr*^{[N 5]} (fr Poët-Ollagner) - Poët Ollagnier en 1539; La montagne de Poët Ollagnier en 1539^[34].

AutresModificar

Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !

Nòtas de toponimiaModificar

Segon los toponimes en dal e non del, es probable que los briançonés dich "dau" per dire "de lo", coma los abitants vesins dau Vialar. Una grafia totjorn "dal" es mens probable.

IstòriaModificar

Dau 12 de mai de 1343 fins al 4 d'agost de 1789, Briançon èra la capitala de la Republica daus Escartons. En aiquela epòca, la vila es dirigia per una assemblaa e tres cònsols.