Agonés

Agonés^[1]^[2] (Agounés en grafia mistralenca^[3] Agonès en francés) es una comuna lengadociana situada dins lo departament d'Erau e la region d'Occitània, ancianament de Lengadòc-Rosselhon.

Agonés
Agonès

La glèisa de Saint-Saturnin (nom fr de traduire)

Armas

Geografia fisica

Coordenadas

43° 54′ 12″ N, 3° 43′ 45″ E

Superfícia

4,16 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

323 m
180 m
119 m

Geografia politica

Lengadòc

França

Lodeva

Lodeva (Gange abans 2015)

Intercom
243400736

CC de las Cevenas Ganjòlas e Sumenencas

Cònsol

Patrick Tricou
(2020-2026)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2018)

275 ab.

Evolucion de la populacion

284 ab.

Densitat

59,38 ab./km²

Autras informacions

agonesencs

34190

Lo gentilici es agonesenc -enca^[2]. Un sobriquet dels abitants es las peras^[2].

Geografia

Comunas a l'entorn.

Toponimia

Las fòrmas ancianas son : vicaria Agonensi en 899, vicaria Agonesi cap a 922, vigaria Agonense en 926, castro Agonensi en 928, vigaria Agonense cap a 958, en 999, cap a 1005, cap a 1070, vigaria Agonensi cap a 1070, de S. Saturnini de Agonesio, de Agonesio, sense data [sègle XII ?], parrochia S. Baudilii et S. Saturnini en 1218, mansi de Agones en 1258, mansorum d'Agones... en 1273, versus Agones en 1275, 1289, parrochia S. Saturnini de Agonesio en 1288, valle de Agonesio en 1304, 1123, ecclesie S. Saturnini de Agonesio en 1332, prior S. Martini de Agonesio en 1392, S. Saturnini de Agonesio, a la fin del sègle XIV, Agarnes en 1520 (identificacion malsegura, poiriá èsser una alteracion d'Aganges = Gange), de Foresio (sic) en 1529, de Agonesio en 1536, 1550, Agones en 1648, Agounès en 1668-69, Agonnés, Agounés ou Agonnès en 1740-60, Agones en 1774-75 (mapa de Cassini)^[4].

Segon Dauzat, Agonés ven del nom latin d'òme Aco, Aconis, amb lo sufixe -ensis^[5]; segon Hamlin, Agonés es un derivat de l'ancian nom de la localitat vesina [despareguda, ara lo luòc de Saint-Micisse = Sant Vincencian], amb lo sufixe adjectival latin -ensem; las fòrmas ancianas del nom d'aquela aglomeracion son nemore vocato de Agone, montem seu podium de Monte Agone sive S. Vincentiani, in parrochia S. Vincenciani de Monte Agone, et in parrochia S. Saturnini de Agonesio en 1288. La vigariá carolingiana foguèt fondada a l'entorn del luòc d'Agone [situat a quauques km al nòrd-èst d'Agonés, sus un puòg], puòi la creissença del vilatge d'Agonés atirèt lo nom [e las foncions] de la vigariá. Joan Pèire Chambon compara aquel exemple de dualitat a lo d'Issarlés (Revue de Linguistique romane 63, p. 62 e n. 36, 1999). Agon(e) vendriá del nom gallic d'òme Aco o germanic Aco, Aggus, emplegat sense sufixe. Hamlin fornís una autra possibilitat, l'alteracion del gallic acaunum, agaunum (Dottin, p. 224)^[4]. Per Agonés o puslèu, implicitament, per Agon(e), Delamarre dona l'etime aconā, las proprietats d'Acō, o d'Accō o d'Acū [contradiccions dins lo libre]^[6]. Las fòrmas ancianas fan preferir la derivacion neutra singulara a la derivacion neutra plurala : substituir doncas *aconon a aconā.

Fòrmas ancianas tiradas del diccionari d'Eugène Thomas - Viguerie du diocèse de Maguelone, vicaria Agonensis en 804; De Agaunico en 1173; Vallis de Agonesio en 1323; Eccl. S. Saturnini de Agon en 1536; Agounès en 1649; Agonès en 1688; Agonnès en 1625^[7].

Saint Micisse

Las fòrmas ancianas son : prior S. Vincenciani en 1230, priorem S. Vincentiani en 1232, rectoris ecclesie S. Vincenciani en 1240, prior S. Vincensani en 1242, ecclesie S. Vincenciani en 1273, montem seu podium de Monte Agone sive S. Vincentiani, parrochia S. Vincenciani de Monte Agone en 1288, prioris ecclesie S. Vincentiani en 1295, prior S. Vincenciani en 1331, 1392, S. Vincentiani en 1529, 1536, 1550, sainct Vicissan en 1554, Saint-Vicissan en 1561-62, 1644, eglise de St Vincentian en 1668-9, St-Mécisse en 1922 (un exemple medieval del nom d'òme Vincencian es atestat dins la comuna confrontanta de Sent Bausèli : cum orto Vincenciani, cum honore Vincenciani en 1279). La prononciacion de la consonanta iniciala V- del nom de sant se mudèt regularament en B-, puòi B- se nasalizèt al contacte de la finala de Sam (= Sant)^[8]. L'evolucion supausa tanben un reculament d'accent, banal dins la region : *Sant Vi(n)ciçan > *Sant Viciça. La fòrma grafica es benlèu *Sant Meciça o *Sant Miciça. Lo nom ancian del vilatge *Agon sembla d'aver passat a *Montagon.

Istòria

A l'epòca carolingiana, se fondèt una vigariá sul puòg d'Agone, ara Saint-Micisse (en francés). Coma per les Issarteaux, capitala primitiva d'una vigariá, situada dins la comuna actuala del Lac d'Issarlés e domèni fiscal atribuït al viguièr, e Issarlés (vicaria Issartellensis) que la remplacèt dins sas foncions, Agonés[, gràcias a un site mai comòde,] venguèt la residéncia efectiva de la vigariá e de sas foncions administrativas^[9]; lo sufixe -ensem s'aplica a un territòri. Mas amb la feodalitat las vigariás perdèron pauc a pauc tota realitat a partir dels sègles X e XI e Agonés perdèt tota importància, autra qu'onorifica.

Administracion

Lista dels cònsols successius
Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
març de 2008	2026	Patrick Tricou	sense etiqueta	quadre
març de 2001	2008	Jean Causse	divèrs drecha
	2001
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Demografia

modificar « persona »
v · d · m

Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 247, totala: 252

114

115

126

-

108

-

-

89

-

88

68

77

99

131

179

221

228

233
242

2009

2010

237
246

241
250

Fonts

Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

Evolucion de la populacion 1962-2008

En 2018 la populacion èra de 275 abitants e la densitat èra de 66,11 ab/km².

Cultura locala e patrimòni

Luòcs e monuments

Personalitats ligadas amb la comuna

Provèrbi local

Versions alibertinas

segon Achard:
Anatz vos en Agonés,
Pan e peras ie trobaretz,
Lo matin, peras e vin,
A dinnar, peras e pan,
Subrejorn, peras totjorn,
E la sera, totjorn peras.^[2]
segon Falissard:
Anatz-vos en Agonés,
pan e peras li trobaretz;
lo matin peras e vin,
lo dinat peras e pan,
lo subrejorn peras totjorn
e, la sera, totjorn peras.^[10]

Version mistralenca

Anas-vous-en en Agounés,
Pan e peros ié troubarés:

Lou mati,

Peros e vi;

A dina,

peros e pa;

Subre-jour,

Peros toujour;

E la sero

Toujour pero.^[3]

Veire tanben

Comunas d'Erau

Ligams extèrnes

Nòtas e referéncias

↑ https://www.oocities.org/toponimiaoccitana/34c.html
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 et ^2,3 https://books.google.com/books?newbks=1&newbks_redir=0&id=YL0iAQAAIAAJ&focus=searchwithinvolume&q=Agon%C3%A8s
↑ ^3,0 et ^3,1 https://tdf.locongres.org/files/assets/common/page-substrates/page0057.jpg
↑ ^4,0 et ^4,1 Frank R. Hamlin, Toponymie de l'Hérault, Dictionnaire Topographique et Étymologique, Éditions du Beffroi e Études Héraultaises, 2000, p. 4
↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 4
↑ Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 40, 283, 322
↑ https://dicotopo.cths.fr/places/P54252410
↑ Frank R. Hamlin, Toponymie de l'Hérault, Dictionnaire Topographique et Étymologique, Éditions du Beffroi e Études Héraultaises, 2000, p. 363
↑ https://www.persee.fr/doc/anami_0003-4398_2000_num_112_229_2663_t1_0099_0000_2
↑ https://books.google.com/books?id=p3ffAAAAMAAJ&q=totjorn+peras&dq=totjorn+peras&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&sa=X&ved=2ahUKEwiourLUw674AhV6mo4IHbWeAPIQ6AF6BAgLEAI

Portal de Lengadòc

[1] ttps://www.oocities.org/toponimiaoccitana/34c.html

[Achard-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 et ^2,3 https://books.google.com/books?newbks=1&newbks_redir=0&id=YL0iAQAAIAAJ&focus=searchwithinvolume&q=Agon%C3%A8s

[TdF-3] 3,0 et ^3,1 https://tdf.locongres.org/files/assets/common/page-substrates/page0057.jpg

[frh-4] 4,0 et ^4,1 Frank R. Hamlin, Toponymie de l'Hérault, Dictionnaire Topographique et Étymologique, Éditions du Beffroi e Études Héraultaises, 2000, p. 4

[5] Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 4

[6] Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 40, 283, 322

[DicoTopo-7] ttps://dicotopo.cths.fr/places/P54252410

[8] Frank R. Hamlin, Toponymie de l'Hérault, Dictionnaire Topographique et Étymologique, Éditions du Beffroi e Études Héraultaises, 2000, p. 363

[9] ttps://www.persee.fr/doc/anami_0003-4398_2000_num_112_229_2663_t1_0099_0000_2

[10] ttps://books.google.com/books?id=p3ffAAAAMAAJ&q=totjorn+peras&dq=totjorn+peras&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&sa=X&ved=2ahUKEwiourLUw674AhV6mo4IHbWeAPIQ6AF6BAgLEAI

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]