talha= De pas confondre amb Rabastens (de Bigòrra).
Vila d'Occitània

Rabastens[1],[2],[3],[4] (Rabastens en francés) es una comuna lengadociana en País d'Albi, situada dins lo departament de Tarn e la region d'Occitània, ancianament de Miègjorn-Pirenèus.

Rabastens
Rabastens
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 43° 49′ 23″ N, 1° 43′ 33″ E
Superfícia 66,29 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
252 m
122 m
95 m
Geografia politica
País Armas de Lengadòc Lengadòc
Parçan País d'Albi Armas del País d'Albi
Estat Bandièra de França França
Region
76
Occitània
Departament
81
Tarn Armas del departament de Tarn
Arrondiment
811
Albi
Canton
8125
Vinhes e Bastidas
Intercom
248100471
Galhac Graulhet Aglomeracion
Cònsol Nicolas Géraud
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018)
5 666 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

5 811 ab.
Densitat 79,8 ab./km²
Autras informacions
Gentilici
rabastinhòl, rabastinhòla
Còde postal 81800
Còde INSEE 81220
www.mairie-rabastens-tarn.fr/

Geografia

modificar

La comuna es desservida per la Gara de Rabastens-Confolèuç. de las linhas Tolosa - Rodés via Albi, e Tolosa - Capdenac, via Tessonièra

La superfícia de la comuna (6629 ectaras) ne fa una de las pus grandas del departament. En 1832, Grasac alara masatge venguèt comuna distinta [5].

Istòria

modificar

Las originas anticas

modificar
 
Mosaïca - vila galloromana a Las Pèiras

Dempuèi l'Antiquitat, las costièras de Rabastens èran pobladas coma ne testimònian los vestigis (a 1 km de la vila) d'una vila galloromana a Las Pèiras. Una primièra campanha d'excavacion, de 1840 per Gustave de Clausade descobriguèt una mosaïca e de tambors de colomnas de marbre esculptadas d'escènas de cabals (expausadas al Musèu de Sant Ramon de Tolosa). Una segonda campanha dins los ans 1970 descobriguèt una fòrça bèla mosaïca expausada dempuèi al Musèu del País Rabastinés.

Los abitants de la vila galloromana se serián refugiats sul caire rocassut constituit pels rius Rotavolp e Tarn al moment de l'arribada dels visigòts e la destruccion de la vila. Lo refugi faguèt pauc a pauc lo primièr castrum, quartièr nomenat uèi lo castèl. Lo castrum permetiá de contrarotlar un ga sus la rota de Tolosa a Lion.

Crosada dels Albigeses

modificar

Al començament del sègle XII, la ciutat foguèt dirigida par una cosenhoriá. La familha de Rabastens èra aliada amb los Comtes de Tolosa: Ramon de Rabastens èra evesque de Tolosa de 1200 a 1205 e Pèire Ramon èran dins lo conselh de Ramon VI. En 1210 los cosenhors abandonèron lors dreches de justícia al comte de Tolosa qu'aparava los abitants. Lor balhèt libertats e privilègis. Situada prèp de Lauragués, epicentre del catarisme, Rabastens aviá la reputacion d'èsser un "nis d'eretics". La fidelitat de Rabastens pels Comtes de Tolosa, subretot de Pelfòrt de Rabastens, li costarà car. En aplicacion del Tractat de París (1229), la ciutat deguèt destruire los barris. La ciutat venguèt un consulat pendent aquel periòde.

La prosperitat

modificar

Quand la patz tornèt, Rabastens coneguèt al fin del sègle XIII un periòde astrat mercé al vinhal de Galhac, alara mai espandit del galhaqués. La qualitat del vin de Rabastens èra estimada. Las gabarras, naus de fons plan, descendián Tarn amb de barricas de Rabastens fins a Bordèu. A l'epòca, l'urbanisme se desvelopèt segon lo dessenh de las bastidas. La ciutat de Rabastens s'organiza doncas a l'entorn del Borg Mejan. La glèisa de Nòstra Dòna del Borg foguèt fortificada entre 1230 e 1260 e patronizada pels monges benedictins de Moissac, presents al priorat al sègle XII. Es de nau unica e vasta, rectangulara, de quatre travadas voltadas d'ogivas e tota de bricas segon lo modèl de la Catedrala de Sant Estève de Tolosa. Al sègle XIV, lo prior Bernart La Torre decidèt d'apondre a la nau un còr poligonal. Essent situada sul camins de pelegrinatge del Puèi de Velai cap a Compostèla, la glèisa profeitèt. La vila de Rabastens èra estapa pels pelegrins: l'espital de Sant Jaume e lo patrimòni de la vila ne testimònian.

La Guèrra de Cent Ans

modificar

Qualques ans aprèp lo començament de la Guèrra de Cent Ans (1337), los pastorèls ataquèron las comunautats josievas. En 1381, de milièrs d'òmes foguèron massacrats dins Rabastens per Gaston Febus, Comte de Fois e Bearn. Es aquela vision qu'auriá provocat las revelacions de Constança de Rabastens. Los degalhs de la Pèsta Negra de 1348 s'ajustèron a los de la guèrra.

La Renaissença

modificar

En 1450, es la fin de la Guèrra de Cent Ans. La cultura del pastèl faguèt la prosperitat d'Albigés e de Lauragués. Le pastèl èra l'objècte d'un comèrci important en Euròpa. L'indigòt, pus economic, lo remplacèt al sègle XVI. Le pastèl faguèt la riquesa dels negociants albigeses que se faguèron bastir de bèls ostals de familha.

En 1561, pendent la primièra guèrra de religion, los protestants prenguèron Rabastens e tuèron de franciscans. En 1562, los catolics, jol cap de Blasi de Monluc, tornèron contrarotlar la vila aprèp un brèu sètge e de memòria ont foguèron tirats prèp de uèi cent còps de canon contra la punta extrèma de la ciutat -nomenada lo castèl- e qu'èra separada de la vila per un valat prigond e de defensas eficaças. L'assalt es contat en detalh dins los Comentaris de Monluc que foguèt gravament ferit al visatge d'un còp d'arcabusa. Benlèu per venjar lor prestigiós – mas vielhissent – cap que pensavan ferit a mòrt, los soldats de Monluc, un còp mèstres del castèl, getèron pel naut d'una de las torres una partida dels defensors. Las femnas, perque avián participat a la defensa, foguèron passadas per l'espasa. E lo cap dels protestants, Francés Delhèrm, foguèt menat a Tolosa per èsser penjat. La patz d'Amboise (19 març de 1563) acabèt provisòriament lo conflicte. Un Chaple de Sant Bertomieu (24 d'agost de 1572 a París) tanben se faguèt a Rabastens lo 5 d'octòbre[6].

Una epidèmia de pèsta fragilizèt la populacion en 1631. Per isolar la vila, los pestiferats son lotjats dins lo barri de Murèl, o quartièr dels pestiferats.

Pendent de sègles los mercants rics s'aucèron dins la societat. E al sègle XVII e XVIII. Venguèron "avocats e conselhièrs del rei" al Parlament de Tolosa fins a Capitols. Foguèron anoblits. Mantenguèron o bastiguèron d'ostals rics a Rabastens. Al començament del sègle XIX: Rabastens prenguèt son aspècte d'uèi: los valts foguèron aterrats per ne far de passejadas e Liças, un pont suspendut foguèt bastit sus Tarn en 1835 e la faciada de Nòstra Dòna del Borg foguèt acabada amb l'apond d'una segonda torre. Los tèissiers e cordonièrs de l'Edat Mejana balhèron la plaça als ebenistas e fabricants de mòbles. La cava cooperativa creada en 1953 dinamizèt l'economia de Rabastens.

Administracion

modificar
Lista dels cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
2020 2026 Nicolas Géraud [7]    
2014 2020 Pierre Verdier divèrs esquèrra  
2008 2014 Alain Brest PS  
2004 2008 André Coudé du Foresto Divèrs drecha  
2002 2004 Michel Bressoles Divèrs esquèrra  
1995 2002 Alain Brest PS  
1989 1995 Fernand Fargues    
1983 1989 Jean Marty    
1977 1983 Fernand Fargues    
1975 1977 Jean Marty    
1971 1975 Georges Raynal    
  1971      
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Demografia

modificar
modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 5290, totala: 5444
 

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
5 930 6 076 6 330 6 872 6 966 5 677 5 794 5 426 5 551

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
5 419 5 441 5 391 5 317 5 161 5 093 4 985 4 788 4 821

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
4 593 4 553 4 249 3 622 3 858 3 866 3 819 3 892 4 012

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
4 133
4 307
4 182
3 806
3 825
4 176
4 621
4 819
4 892
5 021
2009 2010
4 965
5 094
5 051
5 182
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
 
Evolucion de la populacion 1962-2008


Luòcs e monuments

modificar
  • Ostal de vila, ancian priorat. Torreta del sègle XVI.
  • Musèu del País Rabastenés dins l'ostal de la familha La Fita de Pèlapòrc de Gordasdel.
  • Lo campanar, situat a la sortida de la vila, dins un pargue
  • Ostal de la Castanha (actuala escòla liura Puègsegur). Ancian ostal del Comte Loís Pèire de Castanet de Puègsegur.
  • Glèisa dels penitents blancs
 

Glèisas

modificar

La comuna, perque es espandida, compta fòrça parròquias del Regim Ancian:

  •  
    Patrimòni Mondial de l'UNESCO
    Nòstra Dòna del Borg, Patrimòni Mondial de l'UNESCO dins lo quadre dels Camins de Sant Jaume. Naut luòc del patrimòni jaumèire, la glèisa conten de frescas qu'illustran diferents episòdis de la vida, reala o legendària, de Sant Jacme lo Màger


  • Nòstra Dòna del castèl
  • Sant Pèire dels Penitents blancs
  • Sant Amans
  • Sant Joan de Puègcabal
  • Sant Andrèu de Marèus
  • Sant Genest de Lausefan
  • Sant Jòrdi de Sant Jèri
  • Sant Joan de Blonac
  • Sant Martin de Guiddal
  • Sant Martin (Sant Estève) de Teissoda
  • Sant Martin de Mors
  • Sant Massal (annèxe de Raust)
  • Sant Miquèl
  • Sant Pèire de Raust
  • Sant Pèire de Sant Caprés
  • Sant Pèire de Vertus
  • Sant Robèrt de las Filhas
  • Sant Salvi de Bèlmontet (o de la Recòsta)
  • Sant Jòrdi de Meserac
  • Nòstra Dama de la Recòsta
  • Sant Sinforian de Laden

e mai las parròquias de l'actuala comuna de Grasac

Personatges celèbres de Rabastens

modificar

Vejatz tanben

modificar

Articles connèxes

modificar

Nòtas e referéncias

modificar
  1. Pojada, Patrici. Repertòri toponimic de las comunas de la region Miègjorn-Pirenèus. Nouvelles Éditions Loubatières, 2009. ISBN 978-2-86266-573-3. 
  2. «Toponimia occitana».
  3. Congrès permanent de la lenga occitana. «Top'Òc: Diccionari toponimic occitan».
  4. Institut d'Estudis Occitans. «BdTopoc–Geoccitania».
  5. http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=28524
  6. Miquel, Guerres de religion, p 287
  7. https://www.lejournaldici.com/actualite/a-la-une/nicolas-g%C3%A9raud-officiellement-intronis%C3%A9-maire
  • Elie-A. Rossignol, Monographies communales ou Étude statistique, historique et monumentale du département du Tarn. Tome IV, Canton de Rabastens, Toulouse, Delboy, 1864
  • Raymond Picou, Aperçus préhistoriques sur Rabastens, sa région et le menhir de Vieux en Albigeois, 1924
  • L'Écho de Rabastens, organe des veillées rabastinoises, 1948-
  • La toponimia de Rabastens foguèt estudiada per l'abat Negre (Toponymie du canton de Rabastens, 1959).

Ligams extèrnes

modificar

Suls autres projèctes Wikimèdia :