Naucèla (Cantal)

Vila d'Occitània

Naucèla (Naucelles en francés) es una comuna auvernhata, situada dins lo departament del Cantal e la region d'Auvèrnhe-Ròse-Aups, ancianament d'Auvèrnhe.

Naucèla Naucelles
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
La tor de Naucèla.
Geografia fisica
Coordenadas	44° 57′ 35″ N, 2° 25′ 11″ E
Superfícia	11,69 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	842 m 640 m 579 m
Geografia politica
País	Auvèrnhe
Estat	França
Region 84	Auvèrnhe-Ròse-Aups, ancianament d'Auvèrnhe
Departament 15	Cantal
Arrondiment 151	Orlhac
Canton 1527	de Naucèla (burèu centralizator), ancianament de Jussac
Intercom 241500230	Comunautat d'Aglomeracion de la Conca d'Orlhac 241500230
Cònsol	Christian Poulhes (2014-2020)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2018)	2 052 ab. Evolucion de la populacion 2 109 ab.
Densitat	165,01 ab./km²
Autras informacions
Còde postal	15000 e 15250
Còde INSEE	15140

Geografia

Comunas vesinas

Distanças e posicion relativa

Naucèla

Relhac
(1,6 km)

Jussac
(3,1 km)

Orlhac
(4,2 km)

Teissièras de Cornet
(4,9 km)

Sant Simon
(5,9 km)

Crandèlas
(5,9 km)

Perimètre del territòri

Comunas confrontantas de Naucèla

	Relhac	Sant Simon
Relhac
Aitrac		Orlhac

Toponimia

Las fòrmas ancianas son Naucella, en 1289, Noacella, en 1339, Naucaza, en 1402, Nancelle, en 1442, Nocelle, en 1451, Noevcelle, en 1485, Noecelle, en 1498, Naucelle, en 1512, Naucela, Nova-Cella, en 1521, Novecella, en 1522, Noucelle, en 1564, Naucel, en 1571, Naulcelle, en 1613, Noucelles, en 1614, Nauselle, en 1620, Nauselles, en 1625, Novecelle, en 1628, Naucèles, en 1639, Noselles, en 1659, Noscellei, en 1705, Novecelles, en 1756, Novacelle, en 1784 . L's finala arriba a l'entorn de 1610-1630, coma a Crandèla, Airen, etc, e son benlèu degudas a la fantasiá d'un sol escriba (d'Orlhac ?), mas la fòrma de 1705, pas gaire fidèla per çò qu'es del vocalisme de la primièra sillaba, poiriá far pensar a una realitat fonica. Lo sens de cèla es « cèla de monge, ermitatge (eventualament) e per extension « monestièr, convent, benlèu pichon » . Lo sens general de Naucèla, en latin Nova Cella, es doncas « monestièr novèl ».

• Vaurelhas (Vaureilles e Vaureilles-Bas. Sus la mapa, Vaureilles tresplomba Naucèla e Vaureilles-Bas representa probablament los ostals près del borg o de La Réginie. Las fòrmas ancianas son Vaurelias, en 1465, Vaurelhas, Baurelhas, en 1521, Baurieyras, en 1524, Vaurelhes, en 1564, Las Vaurelhies, Affar del Bos de Vaureilhes, en 1573, Vaurelhe, en 1613, Bourelies, en 1616, Baurelle, en 1634, La Vaureh, en 1640, Baureilhes, en 1668, Baurelies, de Baurelhes, en 1670, Beaureilles, en 1676, Vareilhe, en 1676, Vareilles, en 1737, Vaureilles, autrement appellé lou Mas-Fuzol, Mas de soutera de Vaureilles, en 1756 . Vaurelhas ? es un diminutiu, amb un sufixe derivat de -icula, del mot femenin vaur, vaure, del gallés *uoberā, *uobero, « font esconduda, riu escondut, vaure, iga » e per extension de sens « bòsc, selva » . Lo mot es al plural benlèu perqué i a lo Vaurelha soteran (fòrma de 1756, a verificar, intermediària entre sotiran lengadocian e sotran auvernhàs) e lo soberan (fòrma supausada per analogia); mas Vaurelhas (Roergue) es tanben al plural. Probable que *vaurelha designava la comba prionda que travèrsa lo ruisseau de la Réginie (en francés).

• La Reginiá (La Réginie) (dins Relhac abans 1972). Las fòrmas ancianas son Mansus de la Reginhe de Relhaco, en 1378, La Regeniha, en 1521, La Regenha, en 1522, La Regenhe, en 1525, La Reginha, en 1531, Laréginha, en 1564, La Reginhie, en 1588, La Rezynie, la Réginhe, en 1613, La Réghene, en 1614, La Reginia, la Regnia, en 1616, La Rignha, en 1632, La Riginihe, en 1634, La Resinhes, en 1675, Laréginie, en 1676, etc .

• Tortolon (Tourtoulou) (vilatge e ancian castèl, dins Relhac abans 1972, luòc d'origina de la familha de Carles de Tortolon). Las fòrmas ancianas son Tortolo, en 1394, Mansus de Tortelo, en 1531, Tourtoullou, Tortoulou, en 1624, Toretoulon, en 1626, Tourtollon, 1635, Tourtoulou, en 1720 . Benlèu que cal descompausar lo nom en Tor, çò qu'es normal per un castèl, e Tolon, vengut de *Tullon ( > *Tol), emb un sufixe -onem, en principe un oronime, benlèu celtic. Veire Tol Senta Crotz .

• Cedairac o Sedairac (Sedeyrac) (vilatjòt al sud-oèst de la comuna). Las fòrmas ancianas son Sedairac, en 1230, Cedalyac, en 1342, Sedeirac, al sègle XV, Sedeyrac, en 1522, Seveyrac, en 1554 . Es probablament un nom de granda proprietat antica, format del nom del mèstre e lo sufixe gallés -āco(n), latinizat en -acum dins los tèxtes. I a pas de comuna d'aquel nom e cal doncas cercar un nom de persona adaptat. Dins lo dobte, lo cognomen supausat *Cithararius ( > *Citharius, per aplologia), « jogaire de citara », fòrma vulgara plausibla a la plaça de las fòrmas classicas cĭthărĭcĕn e cĭthărista, poiriá convenir : *Cithariācon > *Cedariago > *Cedairago > *Cedairac. Se sap que -arius prenguèt de mai en plaça dins la lenga de l'Antiquitat tardiva. La grafia seriá Cedairac, mas coma la reconstitucion es pas segura, una grafia simpla Sedairac es admissibla.

Istòria

• De 1972 a 1982, Naucèla fusionèt amb Relhac (comuna de Naucèla e Relhac), que tornèt venir comuna en 1982 . La comba de Vaurelhas (amb La Reginie, Tourtoulou), siá quicòm coma 200 ectaras, qu'èra dins Relhac, foguèt conservada per Naucèla quand las doás comunas siaguèron separadas tornamai.

Administracion

Lista dels cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
28 d'agost 2003	2020	Christian Poulhes	PS	foncionari
1980	2003	Jean-Pierre Olivier
1972	1980	André Martinet
1956	1972	Émile Toubert
1934	1956	Antoine Gerbaud
?	1934	?
1929	1930 ?	Pierre Serre
1912	1929	Jean Baptiste Bouyssou
1900	1912	Charles Prax
1893	1900	Jean Cros
1892	1893	Justin Rames
1885	1892	Charles Prax
1881	1885	Antoine Crueghe
?	1881	?
1877	1878 ?	Charles Delzons
1856	1877	François Majonenc
1842	1856	Jean Gazard
1836	1842	Jean Pierre Noël Majonenc
1832	1836	Jean Gazard
1816	1831	Jean Guérin Rochery
1812?	181	?
1806	1812 ?	Gabriel Adrien
1803	1806	Louis Caumel
1800	1803	Jean-Baptiste Peitavy
	1800
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

• Naucèla siaguèt successivament dels cantons d'Orlhac, en 1793, d'Orlhac-sud, en 1801, d'Orlhac-1, en 1973, de Jussac, en 1985 e, dempuèi la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna es del canton de Naucèla (burèu centralizator).

Demografia

Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): 1929, totala: 1988
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
548	546	556	611	645	615	622	591	593
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
522	519	561	587	520	518	524	532	470
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
472	425	423	414	363	388	402	371	386
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
431	658	1 910	1 211	1 651	1 782	1 909	1 925	1 941 2 024
2009	2010
1 937 2 020	1 917 1 999
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

Nòtas e referéncias