Marius Bacquié-Fonade
Marius Bacquié-Fonade (Tolosa, 15 d'agost de 1854, 26 de novembre de 1910), es un felibre tolosenc, fondator de la societat sabenta Los Tolosans de Tolosa (Los Tolozans de Toloza) e del Musèu del Vièlh Tolosa.
Obrèt inlassablement per la reconeissença de la lenga occitana e per la valorizacion de l'istòria locala.
Biografia
modificarFoguèt elevat per sos grands, mesuraires de gran dins lo barri Guilhemeri de Tolosa e apondèt mai tard a son patronim lo nom de Fonade qu'es aquel de sa rèiregrand maternala[1].
Pensionari al collègi Henri IV (num. 1, carrièira Donne-Coraille, uèi carrièra Espinassa), lèu deguèt trabalhar e exerciguèt divèrses mièges mestièrs que li faguèron percórrer los barris tolosencs ont s'impregna de las activitats e de l'atmosfèra de la populacion laboriosa de la vila abans de s'interessar a son istòria. Aprèp son maridatge ambe Germaine Clastres, s'establíguèt al numèro 20 de la carrièira de las Leis a Tolosa e exercíguèt lo mestièr de representant de comèrci en papetariá. Viatgèt professionalament, mai que mai en Provença, ont rencontrèt lo felibre Josèp Romanilha que li faguèt descobrir sa librariá d'Avinhon e lo conselhèt per constituir una bibliotèca que vendrà una de las mai remarcablas per son fons regional.
Sa passion per Tolosa e per la lenga d'òc trobèt, a la meteissa epòca, un resson dins lo desvolopament del Felibritge que rejonguèt e del qual promoguèt lo desvolopament en Lengadòc. Cò-fondator de l'Escòla Mondina, foguèt son tresaurièr aprèp l'eleccion del primièr burèu en 1893. Li decerniguèron lo meteis an lo títol de felibre Manteneire durant l'acampada generala del Felibritge a Carcassona[2]. Venguèt responsable redaccional de l'organ de l'Escòla Mondina, la revista La Tèrra d'Òc, e militèt per que la capitala de Lengadòc dardalhèsse tornarmai dins lo monde occitan[3].
Participèt activament a l'organizacion de las fèstas annalas e divèrsas reünions félibrencas dins tot lo Miègjorn e tesquèt de ligams ambe los principals felibres. Pels primièrs jòcs florals de l'Escòla Mondina a Tolosa en març de 1894, la Santa Estèla foguèt celebrada en preséncia del capolièr Fèlix Gras e Bacquié-Fonade legiguèt la lista dels laureats acompanhat pel majoral Gaston Jourdanne e de la poetessa Filadèlfa de Gerda. D'aquí enlà, obrèt al sen de l'Escòla Mondina pel desvolopament de la lenga d'òc e lo sosten dels escrivans occitans[4].
Compausant el meteis dins las revistas occitanas qualques tèxtes e contes saboroses, foguèt distinguit per mantuns diplòmas d'escòlas felibrencas o de societats sabentas e costegèt los principals felibres d'aquesta epòca, primièirament Frederic Mistral que recebèt a Tolosa en 1901.
Pasmens, las orientacions politicas presas per André Sourreil, ambe son rapròchament del movement de la Federacion regionalista francesa presidida per Charles Brun, faguèron que Marius Bacquié-Fonade s'alunhèt, puèi demissionèt de l'Escòla Mondina. Trobèt pus d'afiniitats ambe l'Escòla Gastou Febus que regropava los felibres de Bearn e de Bigòrra e faguèt partida, ambe Danton Cazelles, dels sèt fondators d'aquela nòva escòla en 1895.
En 1905, lo consistòri felibrenc li decerniguèt la cigala d'Aur de la Patria en lo nomenant felibre majoral[5].
Çaquelà, l'accion de Baquié-Fonade foguèt totjorn dominada per son interès viu per l'istòria de la vila de Tolosa. Autodidacte, acampèt una importanta bibliotèca e efectuèt d'estudis e de recèrcas istoricas en particular sus l'origina dels noms de las carrièiras e los patronims de sos abitants. Membre de la Comission del Vièlh Tolosa, aportèt fòrça referéncias istoricas e etimologicas suls noms de las carrièiras de la vila e militèt per la valorizacion del passat cultural de la vila per la municipilitat : celebracion del cinquantenari de La Tolosenca amb inauguracion d'un bust del poèta Lucian Mengaud, projèctes d'elevar de monuments a Pèire Godolin e August Forès....
Oficièr de l'Instruccion publica, menèt una activitat de conferencièr e de guida en organizar de passejadas istoricas dins las carrièiras de Tolosa acompanhadas de recitacions de poesias e de cants lengadocians qui coneguèron una bèla capitada. Membre del conselh d'administracion del Sindicat d'iniciativa de la vila de Tolosa, es aital a l'origina de las primièiras visitas guidadas istoricas e toristicas. R. Faure-Dère rendèt un bèl omenatge a aquel precursor:[6]
Infatigable e passionat, anèt a de nombrosas vilas, fins a Barcelona, per representar l'Acadèmia Tolosenca de la Cançon e prepausar de conferéncias suls cants locals lengadocians.
Tre 1904 fondèt a Tolosa una nòva associacion, la Societat, Los Tolosencs de Tolosa. Fixèt sos objectius dins lo primièr numèro de sa revista L'Auta[7]. « Volèm de totas nòstras fòrças servar a nòstra Citat tot çò que remembra son long passat de glòria e de grandor ; farem conéisser e aimar nòstra vièlha lenga tant doça, tant sonòra e qu'encarna, mièlhs e mai que tota autra causa, lo geni e l'arma de nòstres paires ». Teoricament una escòla afiliada al Felibritge, aquela associacion coneguèt una capitada rapida al prèp de nombroses tolosans, que manifestèron aital lor interès per l'istòria de lor vila e de la region que demòra encara uèi totjorn fòrça activa.
En 1906, seguissent l'exemple de Mistral e de son Museon Arlatenc, Marius Bacquié-Fonade fondèt un musèu regional en sollicitant totes los simpatizants per tal de participar a la constitucion d'aquela memòria del patrimòni local. Aqueste musèu es vengut uèi lo Musèu del Vièlh Tolosa, installat al l'Ostal Dumai[8].
Òbra
modificarMarius Bacquié-Fonade publiquèt essencialament de contes o novèlas brèvas dins las revistas occitanas de l'epòca[9] :
- Lé gril, dirigida per Visner, Tolosa
- La Cigale Languedocienne, imprimeriá Bezombes, Besièrs
- L'Armana Prouvençau, Josèp Romanilha, librariá-editor en Avinhon.
- L'Armanac del Jacoumart, F. Salban, imprimeire à La Vaur, Tarn
- Jols pseudonims de Nadofoun, Nadau ou Nadal de la Fount, òm pòt trobar sos articles o estudis istorics dins las revistas Lé Gril, Tèrra d'Òc ou l'Auta.
Referéncias
modificar- ↑ Pierre Bacquié-Fonade, revue Blagnac Question d'Histoire n°34, Archives municipales commune de Blagnac, Haute-Garonne
- ↑ Raymond Lizop, L'Escolo Moundino, Ed Escolo Deros Pireneos, 1949.
- ↑ Bibliothèque de Toulouse, bibliothèque d'Étude et de Patrimoine.
- ↑ G Joudanne, Histoire du Félibrige (1854-1896), Avignon, Roumanille, 1897, page 130.
- ↑ Revista Lou Felibrige, 1905.
- ↑ Revista Era bouts dera mountagno, desembre de 1910, p.294-295
- ↑ Revista L'Auta, 4° tièira, num. 59, genièr de 2005.
- ↑ 1904-1984 Quatre-vingt années de défense du patrimoine toulousain, imprimerie municipale, 1984 et Musée du Vieux-Toulouse, L'Auta, numèro especial 2010.
- ↑ {{{títol}}}. ISBN 978-2-9533591-0-7.
