Lormarin
|
Vilatge d'Occitània | 
|
Lormarin (Lourmarin en francés) es una comuna provençala, situada dins lo departament de Vauclusa e la region de Provença-Aups-Còsta d'Azur.
|
Lormarin
Lourmarin | ||
|---|---|---|
 | ||
| Vista generala de Lormarin. | ||
| ||
| ||
| Geografia fisica | ||
| ||
| Coordenadas | 43° 46′ 11″ N, 5° 21′ 47″ E | |
| Superfícia | 20,18 km² | |
| Altituds · Maximala · Mejana · Minimala |
818 m 220 m 169 m | |
| Geografia politica | ||
| Estat |  França | |
| Region 93 |
Provença Aups e Còsta d'Azur  | |
| Departament 84 |
Vauclusa  | |
| Arrondiment 841 |
Ate | |
| Canton 8408 |
ancaianament de Cadenet | |
| Intercom 248400327 |
des Portes du Luberon | |
| Cònsol | Jean-Pierre Pettavino (2020-2026) | |
| Geografia umana | ||
| Populacion Populacion totala (2018) |
1 043 ab.  1 065 ab. | |
| Densitat | 55,95 ab./km² | |
| Autras informacions | ||
| Gentilici | Lourmarinois, Lourmarinoises (en francés) | |
| Còde postal | 84160 | |
| Còde INSEE | 84068 | |
.svg)
Geografia modificar
Lo vilatge de Lormarin se situa au pè dau pendís sud dau Grand Leberon a la sortida d'una vau estrecha, la comba de Lormarin, cavada per l'Aigat Brun, un pichon afluent de Durença. Lo clima i es mediterranèu amb d'estius secs e cauds, d'ivèrns doç e de precipitacions chavanosas. En causa de sa posicion a l'interior dei tèrras, Lormarin es somés a una amplitud termica pus importanta, çò qu'entraïna de temperaturas pus extrèmas amb de recòrds de 44,3 °C durant la sason cauda e de -12,7 °C durant la sason freja[1]. Lei precipitacions mejanas son de 703 mm cada an. Aquò es mens important que sus lo pendís nòrd de Leberon, mai es pus umide que mai d'una autra region de Provença[2].
Lormarin se situa a una crosiera entre doas rotas departamentalas que van en direccion d'Ate au nòrd, de Pertús a l'èst, d'Ais au sud e d'Avinhon a l'oèst. La mitat sud dau territòri comunau es ocupat per lo vilatge, per un abitat dispersat e per de zònas agricòlas. La mitat nòrd es ocupat per de relèus e per de seuvas mediterranèas. Es pas urbanizada car lo relèu i es escabrós. De mai, durant de sègles, la comba de Lormarin aguèt una reputacion sinistra.
Istòria modificar
De la Preïstòria a l'Edat Mejana modificar
Lo territòri de Lormarin es restat per de comunautats umanas despuei lo Neolitic. Vèrs lo sègle X avC, un oppidum se formèt dins la comba dau Bón Dieu. Perdurèt fins au Temps dau Fèrre, mai foguèt abandonat après la conquista romana de Provença. La natura de la preséncia romana es pas coneguda d'un biais precís. Pasmens, ocupèron una tiera de pòstes militars per assegurar la seguretat entre lei vaus de Durença e Calavon. Aquò permetèt l'installacion d'un gròs nombre de colons romans dins la region. I fondèron Apta Julia (uei Ate) e de villae (de domenis agricòlas).
Après l'afondrament de l'Empèri Roman, la seguretat dispareguèt e la region venguèt un endrech perilhós. En particular, lei Sarrasins i menèron mai d'una incursion. Aquò causèt de destruccions importantas e la cronologia de l'abitat de Lormarin es quasi desconeguda avans la fin de l'Edat Mejana.
La formacion dau vilatge modificar
Au sègle XI o au sègle XII, una fortalesa foguèt edificada a l'intrada de la comba. En 1189, foguèt plaçada sota l'autoritat deis Espitaliers a la demanda dau papa Clemenç III. L'objectiu èra de protegir la rota entre Ate e Ais qu'èra venguda lo luòc de mai d'una ataca de bregands[3]. Aquò favorizèt probable la formacion d'un vilatge car l'existéncia d'un priorat apartenent a l'Abadiá Sant Andrèu de Vilanòva d'Avinhon es atestat entre lei sègles XII e XIV sus lo territòri actuau de Lormarin[4]. Au sègle XV, aqueu priorat foguèt remplaçat per una glèisa parroquiala[4].
Au començament dau sègle XIII, lo fèu de Lormarin faguèt partida dei domenis disputits entre lo còmte Ramon Berenguier V de Provença e Guilhèm de Sabran après la mòrt de Guilhèm IV de Forcauquier. Après un lòng conflicte, lo Comtat de Forcauquier foguèt partejat entre lei dos òmes. En 1250, passèt totalament sota la senhoriá dei còmtes de Provença, mai divèrsei domenis demorèron contrarotlats per l'Ostau de Sabran. Foguèt lo cas de Lormarin qu'èra encara tengut per una descendenta de la dinastia en 1385 durant la Guèrra de l'Union d'Ais[5].
Lei periòdes vaudés e protestant modificar
Au sègle XV, l'Ostau d'Agòut restaurèt la fortalesa medievala que venguèt lo castèu de Lormarin. Vèrs lo meteis periòde, de comunautats de vaudés, una eresia crestiana prefigurant lo protestantisme, venguèron s'installar en Leberon. La màger part arribèron entre 1490 e 1520 e s'installèron dins un quarantenau de vilatges. Lormarin èra un centre important per aquelei comunautats e lei vaudés desvolopèron l'agricultura dins lei regions palunosas situadas au sud de Leberon. Pasmens, a partir de 1530-1540, lei vaudés foguèron pauc a cha pauc reprimits. En 1545, durant l'episòdi dau chaple de Merindòu, 3 000 vaudés foguèron executats a l'iniciativa dau poder reiau[6].
Lei vaudés se dispersèron, mai leis atrocitats favorizèron l'implantacion dau protestantisme dins la region. Lormarin foguèt ansin integrada dins lo teatre deis operacions entre catolics e protestants en Provença. Lei combats foguèron a l'avantatge dei catolics, mai lei divèrsei tractats de patz donèron doas plaças fòrtas de seguretat ai protestants dins la region (Merindòu e Forcauquier). Lei protestants demorèron donc nombrós en Leberon fins a la revocacion de l'Edicte de Nantas per Loís XIV en 1685. Aquò entraïnèt l'exili de desenaus d'eiganauds locaus en Africa dau Sud onte fondèron un autre vilatge dich Lormarin (o L'Ormarin dins certanei tèxtes). Una autra partida dei protestants de Lormarin contunièron de seguir son culte en secret. Après la Revolucion, bastiguèron lo temple dau vilatge.
Lo vilatge actuau modificar
Après lei Guèrras de Religion, l'istòria dau vilatge venguèt pus suava. En 1793, lo premier recensament complèt de la populacion enregistrèt 1 406 abitants. Aqueu nombre demorèt estable fins ais ans 1860 quand leis efiechs de l'exòde rurau comencèron de despoplar lei zònas ruralas de Vauclusa. La populacion passèt ansin de 1 385 estatjants en 1861 a un minimom de 603 en 1936. Coma per fòrça autrei comunas de la region, aquò durèt fins ais ans 1970-1980 que veguèron l'arribada de retirats o d'abitants partits dei vilas dins lo quadre dau fenomèn periurban. Despuei leis ans 1990, la populacion s'es estabilizada entre 1 000 e 1 200 abitants. Lo torisme e l'agricultura son lei dos motors de l'economia locala.
Patrimòni culturau modificar
Lo patrimòni culturau de Lormarin es mai que mai constituït per un patrimòni arquitecturau compausat d'un ensemble religiós, d'un ensemble civiu e d'un ensemble rurau fach de bastiments de la vida vidanta coma molins e de fònts. Pasmens, una particularitat dau bastit religiós dau vilatge es d'èsser en partida estacat au culte protestant. Lo temple n'es lo monument pus emblematic, mai es pas lo solet. Per exemple, i a de sepulturas protestantas sus lo territòri comunau, causa relativament rara en Provença. Au nivèu civiu, Lormarin a un patrimòni ric amb tres castèus, divèrseis ostaus e un pònt de remarca. Un relòtge public e de vestigis de fortificacion son tanben visibles.
En defòra de l'arquitectura, Lormarin es aparegut dins mai d'un roman. Foguèt tanben lo luòc de filmatge d'un desenau d'òbras cinematograficas. Enfin, se cau nótar la preséncia de tombas de personalitats famosas dins lo cementèri dau vilatge. La pus coneguda es probable aquela de l'escrivan e filosòf Albert Camus (1913-1960).
-
Castèu de Lormarin -
-
Fònt publica -
Tomba d'Albert Camus
Annèxas modificar
Liames intèrnes modificar
Personalitats liadas amb la comuna modificar
- Henri Bosco, escrivan.
- Albert Camus, filosòf e escrivan.
- Raoul Dautry, engenhaire e òme politic.
- Christiane Faure, femna politica.
Bibliografia modificar
Istòria dei comunas de Vauclusa :
- Gabriel Audisio, Procès-verbal d'un massacre : les vaudois du Luberon (avril 1545), Ais de Provença, Édisud, 1992.
- Robert Bailly, Dictionnaire des communes du Vaucluse, A. Barthélemy, 1986.
- Jules Courtet, Dictionnaire géographique, géologique, historique, archéologique et biographique des communes du département de Vaucluse, Seguin Ainé, 1876.
Publicacions sus Lormarin :
- Jules Masson Mourey e Sophie Bergaglio, « Les graffiti « gitans » du château de Lourmarin (Vaucluse) : mise à l’épreuve d’un morceau de folklore lubéronnais », Bulletin Archéologique de Provence, n° 40, pp. 87-95.
- Véronique Ripoll, « Les temples de Marseille et Lourmarin », Provence historique, n° 197, julhet-setembre de 1999, pp. 683-691.
- Mathieu Varille, Lourmarin de Provence, capitale du Luberon, Lion, Audin, 1976.
Donadas demograficas :
- Notice communale Ldh/EHESS/Cassini « Lourmarin », [1] , consultat lo 22 de febrier de 2024.
- Fiches Insee - Populations légales de la commune « Lourmarin », consultat lo 22 de febrier de 2024.
Nòtas e referéncias modificar
- ↑ L'estacion meteorologica de referéncia es aquela de Cadenet.
- ↑ La pluviometria pòu demenir fins a 450 mm en Provença.
- ↑ Henri Grégoire, Recherche historiques sur les congrégations hospitalières des frères pontifes ou constructeurs de ponts, París, Éd. Baudoin frères libraires, 1818, pp. 25-28.
- ↑ 4,0 et 4,1 Guy Barruol, Michèle Bois, Yann Codou, Marie-Pierre Estienne e Élizabeth Sauze, « Liste des établissements religieux relevant de l’abbaye Saint-André du xe au xiiie siècle », in Guy Barruol, Roseline Bacon e Alain Gérard (dir.), L’abbaye de Saint-André de Villeneuve-lès-Avignon, histoire, archéologie, rayonnement, Actes du colloque interrégional tenu en 1999 à l'occasion du millénaire de la fondation de l'abbaye Saint-André de Villeneuve-lès-Avignon, Mane, Éd. Alpes de Lumières, Cahiers de Salagon, n° 4, 2001, p. 220.
- ↑ Geneviève Xhayet, « Partisans et adversaires de Louis d'Anjou pendant la guerre de l'Union d'Aix », Provence historique, Fédération historique de Provence, vol. 40, n° 162, « Autour de la guerre de l'Union d'Aix », 1990, p. 412.
- ↑ Pierre Miquel, Les Guerres de Religion, París, Fayard, 1980, p. 133.
