Lista dels reis de Portugal
Vaquí una lista dels Reis de Portugal, dempuèi l'independéncia del Contat Portucalense en relacion amb lo reialme de Leon, en 1139, jos l'aflat d'Anfós I de Portugal, e conte de Portucale, lo primièr Rei de Portugal fins a l'installacion de la Republica Portuguesa, lo 5 d'octobre de 1910, que depausèt lo darrièr rei portugués, Manuèl II de Portugal.
Reialme de Portugal (1139-1910)
modificar1a Dinastia – Dinastia de Borgonha / Dinastia Afonsina
modificar# | Nom | Començament del regne | Fin de regne | Escai(s) | Notas | |
---|---|---|---|---|---|---|
Ostal regnant: Borgonha | ||||||
1 | Anfós I de Portugal | 27 de julhet de 1139 | 6 de decembre de 1185 | Lo Conquistador Lo Fondador Lo Grand |
Tanben nomenat Alfons Enric (Alfons, filh d'Enric de Borgonha, conte de Portucale; d'aqui ven la designacion que los musulmans li atribuiguèron, Ibn-Arrik - «filh d'Enric»). | |
2 | Sans I de Portugal | 6 de decembre de 1185 | 27 de març de 1211 | Lo colonizator | ||
3 | Alfons II de Portugal | 27 de març de 1211 | 25 de març de 1223 | Lo Gròs Lo Crassós lo Forcat O Legislator |
||
4 | Sans II de Portugal | 25 de març de 1223 | 11 de junh de 1247 | L'encapelat Lo Piós Lo Rei Capucha |
Depausat pel papaInocencio IV al I Concili de Lion, en julhet de 1245, jos l'acusacion de «rex inutilis», deguèt abdicar en 1247, s'exiliant a Toledo, e moriguèt pauc de temps après, al començament de 1248. | |
5 | Anfós III de Portugal | 3 de genièr de 1248 | 16 de febrièr de 1279 | Lo Bolonhés | Acaba a la reconquista de Portugal. | |
6 | Denís I de Portugal | 16 de febrièr de 1279 | 7 de genièr de 1325 | Lo Lauraire Lo Rei-Trovador Lo Rei-Poèta Lo Rei-Agricultor |
||
7 | Anfós IV de Portugal | 7 de genièr de 1325 | 28 de mai de 1357 | Lo Brave | ||
8 | Pèire I de Portugal | 28 de mai de 1357 | 18 de genièr de 1367 | Lo Justicièr Lo Crudèl Lo Brut Lo Vinjatiu Lo Quèc Lo Fins-a-la-Fin-del-Mund-Passionat |
||
9 | Ferrand I de Portugal | 18 de genièr de 1367 | 22 d'octobre de 1383 | Lo Bèl L'Inconstant L'Inconscient |
Interregne (1383 - 1385)
modificarDesignacion donada per tota l'istoriografia al periòde que va de la mòrt de Ferrand e l'ascension al tròn del sieu mièg fraire bastard, lo mèstre d'Avís Joan I de Portugal, e que comprend las regéncias de Alienòr Teles e del quita mèstre de Avís.
# | Nom | Començament de la regéncia | Fin de la regéncia | Notas | |
---|---|---|---|---|---|
- | Alienòr Teles | 22 d'octobre de 1383 | 16 de decembre de 1383 | Exercís la regéncia après lo tractat de Salvaterra de Magos | |
- | Joan I de Portugal, mestre d'Avís | 16 de decembre de 1383 | 6 d'abril de 1385 |
2a Dinastia – Dinastia d'Avís / Dinastia Joanina
modificar# | Nom | Començament del regne | Fin del regne | Escai(s) | Notas | |
---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
10 | Joan I de Portugal | 6 d'abril de 1385 | 14 d'agost de 1433 | Aquel de la Bona Memòria | ||
11 | Edoard I de Portugal | 14 d'agost de 1433 | 9 de setembre de 1438 | L'Eloquent Lo Rei-Filosf |
||
12 | Anfós V de Portugal | 9 de setembre de 1438 | 11 de novembre de 1477 | L'African | Abdica en favor del filh, dins lo contèxt de sa demorança a la cort de França. | |
13 | Joan II de Portugal | 11 de novembre de 1477 | 15 de novembre de 1477 | Lo Prince Perfiet Lo Perfiet |
Aclamat rei a las Còrts de Santarém de 1477; abdica al retorn el Reialme del sieu paire, quatre jorns mas tard. | |
12 | Anfós V de Portugal (2d regne) | 15 de novembre de 1477 | 28 d'agost de 1481 | l'African | Torna assumir la reialtat, a la demanda del filh. | |
13 | Joan II de Portugal (2d reialme) | 28 d'agost de 1481 | 25 d'octobre de 1495 | Lo Prince Perfiet Lo Perfiet |
||
14 | Manuèl I de Portugal | 25 d'octobre de 1495 [1] | 13 de decembre de 1521 | Lo Venturós Lo Benastruc Lo Pompós |
Es jol sieu regne que foguèt descobèrt Brasil | |
15 | Joan III de Portugal | 13 de decembre de 1521 | 11 de junh de 1557 | Lo Piós | ||
16 | Sebastian de Portugal | 11 de junh de 1557 | 27 d'agost de 1578 | Lo Desirat L'Amagat L'Endormit |
||
17 | Enric I de Portugal | 27 d'agost de 1578 | 31 de genièr de 1580 | Lo Cast Lo Cardenal-Rei Aquel d'Évora |
||
- | Conselh dels Governaires del Reialme de Portugal |
31 de genièr de 1580 | 17 de julhet de 1580 [2] | Antòni, Prior do Crato foguèt aclamat rei de Portugal lo 9 de Junh de 1580, a Santarém, pels sieus partisans, s'oposant tot lo rèste de sa vida a la dominacion filipine, mas sens succés.[3] |
3a Dinastia – Dinastia Filipina
modificarLos sobeirans d'aquela dinastia èran tanben reis de Castelha, Païses Basses, Nápols, Sicília, Leon, Aragon, Valéncia, Galícia, Navarra, Granada, ducs da Borgonha, eca., títols genericamente reunits jos a designacion de Reis d'Espanha.
# | Nom | Començament del regne | Fin do regne | Escai(s) | Notas | |
---|---|---|---|---|---|---|
Ostal regnat: Absborg | ||||||
18 | Felip I de Portugal | 17 d'abril de 1581 [4] | 13 de setembre de 1598 | Lo Prudent | tanben Felip II en Espanha (1556-1598) | |
19 | Felip II de Portugal | 13 de setembre de 1598 | 31 de març de 1621 | Lo Piós | Felip III en Espanha (1598-1621) | |
20 | Felip III de Portugal | 31 de març de 1621 | 1èr de decembre de 1640 | Lo Grand | Felip IV en Espanha (1621-1665) |
Pendent aquel periòde de seisenta ans, los reis se fasián representar al Portugal per un vicerei o un còs de governaires - vejatz la lista dels vicereis de Portugal.
A la revòlta del 1èr de decembre de 1640 seguent la Guèrra d'Aclamacion, dempuèi nomenada, per l'istoriografia romantica del sègle XIX, coma Guèrra de la Restauracion.
4a Dinastia – Dinastia de Bragança
modificarNotas e Referéncias
modificar- ↑ A la mòrt de Joan II de Portugal sens filhs legitims (Lo prince Alfons de Portugal (1475) moriguèt dins de condicions tregicas jamai completament claras en 1491), subrevivents dins la frairetat (l'infanta Joana de Portugal, sa sòrra, morriguèt en 1490), non sens aver ensajat de legitimar lo sieus filh natural, o infant Jorge de Lancastre, futur Duc de Coimbra, la Corona Portuguesa acabèt per passar al sieu cosin e cunhat Manuèl I de Portugal, Duc de Beja, qu'èra filh de Ferrand, Duc de Viseu (fraire del rei Alfons V de Portugal), e de Beatritz de Portugal (1430) (filha de infant Joan, o penultim dels membros de l'Ínclita Geração). Alara, pasmens del costat del paire èra fellen del rei Edoard de Portugal, e del costat de la maire, rèire felen de Joan I de Portugal, lo fach d'èsser pas eretièr dirècte, mas sens colateral.
- ↑ Lo 17 de julhet de 1580, a Castro Marim, tres dels cinc governaire signat la reconeissença de Felip II coma rei de Portugal. Font: História de Portugal, jos la direccion de José Mattoso, Ed: Estampa, Vol 3, p. 561 e 562, ISBN 972-33-1084-8
- ↑ segund d'istorians portugueses, coma Joaquim Veríssimo Serrão, Lo quita Antòni deuriá èsser rei de Portugal, al mens del 19 de Junh de 1580, data formala d'aclamacion al tròn pels sieus partisans, a Santarém, fins a la desbandada dins la batalha d'Alcântara, lo 25 d'agost seguent. Que jamai foguèt reconegut coma rei, fins a 1583, se n'èran las populacions da Terceira e d'unas ilhas d'Açores, qu'èran en guèrra e resistissian a l'invasor. La majoritat dels istorians o considèra pas coma rei portugués, degut a l'existéncia de l'epòca de tres centres de poder: aquel d'Antònio, a Lisboa, aquel de Felip II, a Badajoz, e aquel dels governaires, a Setúbal, mai que pel fach que gaireben totos los evesques, grands e senhòrs èran passat al costat de Felip II. Diversament, lo pòble l'aclamèt dins paucas ciutats e vilas do reialme, dins un ensag de resisténcia populara lèu atudada. Fonts: História de Portugal, jos la direcccion de José Mattoso, Editorial Estampa, Volum 3, p. 561 a 563, ISBN 972-33-1084-8; Dicionário de História de Portugal, coord. Joel Serrão, Iniciativas Editoriais, Volume I, p. 157 a 159.
- ↑ Felip II comencèt a exercir lo sieu poder fins a 1580, sonque parcialament, e mai dominava pas tot lo territòri; sonque en 1581, amb las Corts de Tomar, venguèt Rei de Portugal de jure, e sonque en 1583 capitèt a prene totes los punts qu'èran encara al Prior do Crato.
- ↑ Aquel cambiament de nom de la Dinastia de Bragança, regnat al Portugal, a la mòrt de Maria II de Portugal, cap a Bragança-Saxe-Coborg e Gota (o, mas correctament, Bragança-Wettin), es pas reconeguda per l'istoriografia portuguesa, essent una creacion de las istoriografias estrangièras (sobretot a francesa, que reconessián pas la sucessão per via femienina, fasent atal aplicar a la dinastia regnata al Portugal lo non dinastico del rei consòrt). Atal, pasmens se la linha de sucession ven en linha dirècta, pel maridatge de la Reina Maria II amb un prince estrangièt ( Ferrand II de Saxe-Coborg-Gota), se seriá acabat dins l'ostal Reial portugués la linha mascla d'Alfons I de Portugal, mantenguda pendent set sègles (se cal notar que l'autra reina portuguesa, Maria I de Portugal, se maridèt amb l'oncle Pèire III de Portugal, per que se mantenga lo san del primièr rei de Portugal), fasent alara passar la sang de l'ostal de Wettin dins las venas dels Braganças. Fin finala, al Portugal sempre las femnas podavan transmetre lo nom, e lo patrimòni, se manca un eritièr mascle dins familha. Pasmens s'encontra a vegadas d'escrits, entre istorians estrangièrs, l'existéncia d'una cinquena dinastia al Portugal - una division en aparéncia artificiala dins la darrirèra dinastia reiala portuguesa, governada pel supausada ostal de Bragança-Wettin, que comprendriá los reis entre Pèire V de Portugal e Manuèl II de Portugal. Quin que siá, se considèra mai valida a division tradicionala em quatre dinastias, fàcia a legislacion de la designacion de la dinastia de Bragança, sola utilizada, e determinada per l'ostal Reial.
- ↑ L'eritièr del tròn, Loís Felip, Prince Reial de Portugal, pasmens se sobrevisquèt unas minutas al sieu paire, jamai foguèt considerat coma rei de Portugal (pasmens se foguèt nomenat, per d'estangièrs, Loís II); o podava pas èsser, que al Portugal sonque èran considerats reis "de jure" los prince après de faguèron lo jurament als foros, la libertats e garantiás dins un acte d'aclamacion al tròn (fins a 1834), o de jurament a la Constituicion (a partir de 1834), al plen de las Còrts. Alara, lo tròn cia sul còp al sieu faire mai jove, Manuèl II, aprèl lo juramenta.
- (*) Totes aqueles reis èran tanben sobeirans del realme d'Algarve, a partir d'Alfons III; abans el, Sans I utilizava aquel títol (o alara rei de Silves) entre 1189 e 1191.
Bibliografia
modificar- FERNANDES, Isabel Alexandra. Reis e Rainhas de Portugal (5a. ed.). Lisboa: Texto Editores, 2006. ISBN 972-47-1792-5