Lista dels reis de Portugal

lista d'un projècte Wikimèdia

Vaquí una lista dels Reis de Portugal, dempuèi l'independéncia del Contat Portucalense en relacion amb lo reialme de Leon, en 1139, jos l'aflat d'Anfós I de Portugal, e conte de Portucale, lo primièr Rei de Portugal fins a l'installacion de la Republica Portuguesa, lo 5 d'octobre de 1910, que depausèt lo darrièr rei portugués, Manuèl II de Portugal.

Bandièra dels Reis de Portugal (sègles XVIII–XX)

Reialme de Portugal (1139-1910)

modificar

1a Dinastia – Dinastia de Borgonha / Dinastia Afonsina

modificar
Article principal : Dinastia de Borgonha.
# Nom Començament del regne Fin de regne Escai(s) Notas
 

Ostal regnant: Borgonha

1 Anfós I de Portugal
 
27 de julhet de 1139 6 de decembre de 1185 Lo Conquistador
Lo Fondador
Lo Grand
Tanben nomenat Alfons Enric (Alfons, filh d'Enric de Borgonha, conte de Portucale; d'aqui ven la designacion que los musulmans li atribuiguèron, Ibn-Arrik - «filh d'Enric»).
2 Sans I de Portugal
 
6 de decembre de 1185 27 de març de 1211 Lo colonizator
3 Alfons II de Portugal
 
27 de març de 1211 25 de març de 1223 Lo Gròs
Lo Crassós
lo Forcat
O Legislator
4 Sans II de Portugal
 
25 de març de 1223 11 de junh de 1247 L'encapelat
Lo Piós
Lo Rei Capucha
Depausat pel papaInocencio IV al I Concili de Lion, en julhet de 1245, jos l'acusacion de «rex inutilis», deguèt abdicar en 1247, s'exiliant a Toledo, e moriguèt pauc de temps après, al començament de 1248.
5 Anfós III de Portugal
 
3 de genièr de 1248 16 de febrièr de 1279 Lo Bolonhés Acaba a la reconquista de Portugal.
6 Denís I de Portugal
 
16 de febrièr de 1279 7 de genièr de 1325 Lo Lauraire
Lo Rei-Trovador
Lo Rei-Poèta
Lo Rei-Agricultor
7 Anfós IV de Portugal
 
7 de genièr de 1325 28 de mai de 1357 Lo Brave
8 Pèire I de Portugal
 
28 de mai de 1357 18 de genièr de 1367 Lo Justicièr
Lo Crudèl
Lo Brut
Lo Vinjatiu
Lo Quèc
Lo Fins-a-la-Fin-del-Mund-Passionat
9 Ferrand I de Portugal
 
18 de genièr de 1367 22 d'octobre de 1383 Lo Bèl
L'Inconstant
L'Inconscient

Interregne (1383 - 1385)

modificar
Article principal : Crisi de 1383–1385 al Portugal.

Designacion donada per tota l'istoriografia al periòde que va de la mòrt de Ferrand e l'ascension al tròn del sieu mièg fraire bastard, lo mèstre d'Avís Joan I de Portugal, e que comprend las regéncias de Alienòr Teles e del quita mèstre de Avís.

# Nom Començament de la regéncia Fin de la regéncia Notas
- Alienòr Teles
 
22 d'octobre de 1383 16 de decembre de 1383 Exercís la regéncia après lo tractat de Salvaterra de Magos
- Joan I de Portugal, mestre d'Avís
 
16 de decembre de 1383 6 d'abril de 1385

2a Dinastia – Dinastia d'Avís / Dinastia Joanina

modificar
Article principal : Dinastia d'Avís.
# Nom Començament del regne Fin del regne Escai(s) Notas
 
Ostal regnant: Avís
10 Joan I de Portugal
 
6 d'abril de 1385 14 d'agost de 1433 Aquel de la Bona Memòria
11 Edoard I de Portugal
 
14 d'agost de 1433 9 de setembre de 1438 L'Eloquent
Lo Rei-Filosf
12 Anfós V de Portugal
 
9 de setembre de 1438 11 de novembre de 1477 L'African Abdica en favor del filh, dins lo contèxt de sa demorança a la cort de França.
13 Joan II de Portugal
 
11 de novembre de 1477 15 de novembre de 1477 Lo Prince Perfiet
Lo Perfiet
Aclamat rei a las Còrts de Santarém de 1477; abdica al retorn el Reialme del sieu paire, quatre jorns mas tard.
12 Anfós V de Portugal (2d regne)
 
15 de novembre de 1477 28 d'agost de 1481 l'African Torna assumir la reialtat, a la demanda del filh.
13 Joan II de Portugal (2d reialme)
 
28 d'agost de 1481 25 d'octobre de 1495 Lo Prince Perfiet
Lo Perfiet
14 Manuèl I de Portugal
 
25 d'octobre de 1495 [1] 13 de decembre de 1521 Lo Venturós
Lo Benastruc
Lo Pompós
Es jol sieu regne que foguèt descobèrt Brasil
15 Joan III de Portugal
 
13 de decembre de 1521 11 de junh de 1557 Lo Piós
16 Sebastian de Portugal
 
11 de junh de 1557 27 d'agost de 1578 Lo Desirat
L'Amagat
L'Endormit
17 Enric I de Portugal
 
27 d'agost de 1578 31 de genièr de 1580 Lo Cast
Lo Cardenal-Rei
Aquel d'Évora
- Conselh dels
Governaires
del Reialme de
Portugal
31 de genièr de 1580 17 de julhet de 1580 [2] Antòni, Prior do Crato foguèt aclamat rei de Portugal lo 9 de Junh de 1580, a Santarém, pels sieus partisans, s'oposant tot lo rèste de sa vida a la dominacion filipine, mas sens succés.[3]

3a Dinastia – Dinastia Filipina

modificar
Article principal : Dinastia filipina.

Los sobeirans d'aquela dinastia èran tanben reis de Castelha, Païses Basses, Nápols, Sicília, Leon, Aragon, Valéncia, Galícia, Navarra, Granada, ducs da Borgonha, eca., títols genericamente reunits jos a designacion de Reis d'Espanha.

# Nom Començament del regne Fin do regne Escai(s) Notas
 
Ostal regnat: Absborg
18 Felip I de Portugal
 
17 d'abril de 1581 [4] 13 de setembre de 1598 Lo Prudent tanben Felip II en Espanha (1556-1598)
19 Felip II de Portugal
 
13 de setembre de 1598 31 de març de 1621 Lo Piós Felip III en Espanha (1598-1621)
20 Felip III de Portugal
 
31 de març de 1621 1èr de decembre de 1640 Lo Grand Felip IV en Espanha (1621-1665)

Pendent aquel periòde de seisenta ans, los reis se fasián representar al Portugal per un vicerei o un còs de governaires - vejatz la lista dels vicereis de Portugal.

A la revòlta del 1èr de decembre de 1640 seguent la Guèrra d'Aclamacion, dempuèi nomenada, per l'istoriografia romantica del sègle XIX, coma Guèrra de la Restauracion.

4a Dinastia – Dinastia de Bragança

modificar
Article principal : Dinastia de Bragança.
# Nom Començament del regne Fin del regne Escai(s) Notas
 
Ostal regnant: Bragança e Bragança-Saxe-Coborg e Gota
21 Joan IV de Portugal
 
15 de decembre de 1640 6 de decembre de 1656 Lo Restaurador
Lo Fortunat
22 Anfós VI de Portugal
 
6 de decembre de 1656 12 de setembre de 1683 Lo Victoriós
Lo Prisionièr
Regéncias de Luísa de Gusmão (6 de decembre de 165626 de junh de 1662) e de l'Infant Pèire (23 de novembre de 166712 de setembre de 1683)
23 Pèire II de Portugal
 
12 de setembre de 1683 9 de decembre de 1706 Lo Pacific
24 Joan V de Portugal
 
1èr de genièr de 1707 31 de julhet de 1750 O Magnânimo
Lo Magnific
Lo Rei-Solelh Portugués
O Frairenal
Lo Fidelissim
25 Josèp I de Portugal
 
31 de julhet de 1750 24 de febrièr de 1777 Lo Reformator
26 Maria I de Portugal
 
24 de febrièr de 1777 20 de març de 1816 Lo Piosa (al Portugal)
La Fòla (al Brasil)
La Cambiadissa
Regéncia de Prince Joan (burèl del govèrn: 17921799; regenta: 15 de julhet de 179920 de març de 1816)
- Pèire III de Portugal
 
24 de febrièr de 1777 5 de març de 1786 Lo Sacristan
L'Edificator
Rei consòrt de Maria I
27 Joan VI de Portugal
 
20 de març de 1816 10 de març de 1826 Lo Clement Regent de Portugal 1792-1799; Prince-Regent de Portugal e Algarves 1799-1808; Prince-Regent de Portugal, Brasil e Algarves (1808-1816; Rei del Reialme Unit de Portugal, Brasil e Algarves (1816-1825); Rei de Portugal e dels Algarves e Imperaire Titular de Brasil (1825-1826)
28 Pèire IV de Portugal
 
26 d'abril de 1826 2 de mai de 1826 Lo Rei-Soldat
Lo Rei-Emperaire
Lo Libertador
Tanben Emperaire de Brasil jol nom de Pèire I de Brasil (1èr de decembre de 18227 d'abril de 1831); regent de Portugal (18311834)
29 Maria II de Portugal (1èr regne)
 
2 de mai de 1826 11 de julhet de 1828 L'Educatritz
La Bona-Maire
La Constitucionala
30 Miquèl I de Portugal
 
11 de julhet de 1828 26 de mai de 1834 Lo Rei Absolut
L'Absolutista
Lo Tradicionalista
L'Usurpator
L'Absolut
Regent al nom de Maria II (2 de mai de 182611 de julhet de 1828). Fouèt desposat e per sempre exclusit de la sucession.
29 Maria II de Portugal (2d reialme)
 
20 de setembre de 1834 15 de novembre de 1853 L'Educatritz
La Bona-Maire
La Constitucionala
Regéncia del paire Pèire (18311834)
- Ferrand II de Portugal
 
16 de setembre de 1837 15 de novembre de 1853 Lo Rei-Artista Rei-consòrt de D. Maria II; originari de la familha de Saxe-Coborg-Gota [5]
31 Pèire V de Portugal
 
15 de novembre de 1853 11 de novembre de 1861 L'oportunista
Lo Benamat
Lo Plan Amat
Regéncia del paire Ferrand (15 de novembre de 1853 - 16 de setembre de 1855)
32 Loís I de Portugal
 
11 de novembre de 1861 19 d'octobre de 1889 Lo Popular
Lo Bom
Lo Rei-Marin'
33 Carles I de Portugal
 
19 d'octobre de 1889 1èr de febrièr de 1908 [6] Lo Diplomata
Lo Martirizat
Lo Martir
L'Oceanograf
Lo Rei-Pintre
Assassinat pels Republicans
34 Manuèl II de Portugal
 
1èr de febrièr de 1908 5 d'octobre de 1910 lo Patriòta
Lo Malastruc
L'Estudiós
Lo Bibliofil
Lo Rei-Saudade
Proclamacion da Republica Portuguesa

Notas e Referéncias

modificar
  1. A la mòrt de Joan II de Portugal sens filhs legitims (Lo prince Alfons de Portugal (1475) moriguèt dins de condicions tregicas jamai completament claras en 1491), subrevivents dins la frairetat (l'infanta Joana de Portugal, sa sòrra, morriguèt en 1490), non sens aver ensajat de legitimar lo sieus filh natural, o infant Jorge de Lancastre, futur Duc de Coimbra, la Corona Portuguesa acabèt per passar al sieu cosin e cunhat Manuèl I de Portugal, Duc de Beja, qu'èra filh de Ferrand, Duc de Viseu (fraire del rei Alfons V de Portugal), e de Beatritz de Portugal (1430) (filha de infant Joan, o penultim dels membros de l'Ínclita Geração). Alara, pasmens del costat del paire èra fellen del rei Edoard de Portugal, e del costat de la maire, rèire felen de Joan I de Portugal, lo fach d'èsser pas eretièr dirècte, mas sens colateral.
  2. Lo 17 de julhet de 1580, a Castro Marim, tres dels cinc governaire signat la reconeissença de Felip II coma rei de Portugal. Font: História de Portugal, jos la direccion de José Mattoso, Ed: Estampa, Vol 3, p. 561 e 562, ISBN 972-33-1084-8
  3. segund d'istorians portugueses, coma Joaquim Veríssimo Serrão, Lo quita Antòni deuriá èsser rei de Portugal, al mens del 19 de Junh de 1580, data formala d'aclamacion al tròn pels sieus partisans, a Santarém, fins a la desbandada dins la batalha d'Alcântara, lo 25 d'agost seguent. Que jamai foguèt reconegut coma rei, fins a 1583, se n'èran las populacions da Terceira e d'unas ilhas d'Açores, qu'èran en guèrra e resistissian a l'invasor. La majoritat dels istorians o considèra pas coma rei portugués, degut a l'existéncia de l'epòca de tres centres de poder: aquel d'Antònio, a Lisboa, aquel de Felip II, a Badajoz, e aquel dels governaires, a Setúbal, mai que pel fach que gaireben totos los evesques, grands e senhòrs èran passat al costat de Felip II. Diversament, lo pòble l'aclamèt dins paucas ciutats e vilas do reialme, dins un ensag de resisténcia populara lèu atudada. Fonts: História de Portugal, jos la direcccion de José Mattoso, Editorial Estampa, Volum 3, p. 561 a 563, ISBN 972-33-1084-8; Dicionário de História de Portugal, coord. Joel Serrão, Iniciativas Editoriais, Volume I, p. 157 a 159.
  4. Felip II comencèt a exercir lo sieu poder fins a 1580, sonque parcialament, e mai dominava pas tot lo territòri; sonque en 1581, amb las Corts de Tomar, venguèt Rei de Portugal de jure, e sonque en 1583 capitèt a prene totes los punts qu'èran encara al Prior do Crato.
  5. Aquel cambiament de nom de la Dinastia de Bragança, regnat al Portugal, a la mòrt de Maria II de Portugal, cap a Bragança-Saxe-Coborg e Gota (o, mas correctament, Bragança-Wettin), es pas reconeguda per l'istoriografia portuguesa, essent una creacion de las istoriografias estrangièras (sobretot a francesa, que reconessián pas la sucessão per via femienina, fasent atal aplicar a la dinastia regnata al Portugal lo non dinastico del rei consòrt). Atal, pasmens se la linha de sucession ven en linha dirècta, pel maridatge de la Reina Maria II amb un prince estrangièt ( Ferrand II de Saxe-Coborg-Gota), se seriá acabat dins l'ostal Reial portugués la linha mascla d'Alfons I de Portugal, mantenguda pendent set sègles (se cal notar que l'autra reina portuguesa, Maria I de Portugal, se maridèt amb l'oncle Pèire III de Portugal, per que se mantenga lo san del primièr rei de Portugal), fasent alara passar la sang de l'ostal de Wettin dins las venas dels Braganças. Fin finala, al Portugal sempre las femnas podavan transmetre lo nom, e lo patrimòni, se manca un eritièr mascle dins familha. Pasmens s'encontra a vegadas d'escrits, entre istorians estrangièrs, l'existéncia d'una cinquena dinastia al Portugal - una division en aparéncia artificiala dins la darrirèra dinastia reiala portuguesa, governada pel supausada ostal de Bragança-Wettin, que comprendriá los reis entre Pèire V de Portugal e Manuèl II de Portugal. Quin que siá, se considèra mai valida a division tradicionala em quatre dinastias, fàcia a legislacion de la designacion de la dinastia de Bragança, sola utilizada, e determinada per l'ostal Reial.
  6. L'eritièr del tròn, Loís Felip, Prince Reial de Portugal, pasmens se sobrevisquèt unas minutas al sieu paire, jamai foguèt considerat coma rei de Portugal (pasmens se foguèt nomenat, per d'estangièrs, Loís II); o podava pas èsser, que al Portugal sonque èran considerats reis "de jure" los prince après de faguèron lo jurament als foros, la libertats e garantiás dins un acte d'aclamacion al tròn (fins a 1834), o de jurament a la Constituicion (a partir de 1834), al plen de las Còrts. Alara, lo tròn cia sul còp al sieu faire mai jove, Manuèl II, aprèl lo juramenta.
(*) Totes aqueles reis èran tanben sobeirans del realme d'Algarve, a partir d'Alfons III; abans el, Sans I utilizava aquel títol (o alara rei de Silves) entre 1189 e 1191.

Bibliografia

modificar
  • FERNANDES, Isabel Alexandra. Reis e Rainhas de Portugal (5a. ed.). Lisboa: Texto Editores, 2006. ISBN 972-47-1792-5

Vejatz tanben

modificar