La Bastida Castèthamorós

La Bastida Castèthamorós (Labastide-Castel-Amouroux en francés) es una comuna agenesa (^[1]) de Gasconha situada dens lo departament d'Òut e Garona e la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

La Bastida Castèthamorós
Labastide-Castel-Amouroux

Castèth deu Plantèir (sègle XIX)

Geografia fisica

Coordenadas

44° 20′ 25″ N, 0° 07′ 34″ E

Superfícia

11,95 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

172 m
130 m
51 m

Geografia politica

Gasconha
Agenés

França

Las Seuvas/Ahorèsts /Los Bòscs de Gasconha, (Boglon abans 2015)

Intercom
244701355

CC deus Tuquets e Lanas de Gasconha

Cònsol

Nicole Bernadet
(2020-2026)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2018)

305 ab.

Evolucion de la populacion

305 ab.

Densitat

26,95 ab./km²

Autras informacions

Còde postal

47250

Còde INSEE

47121

Geografia

Comunas a l'entorn.

Perimètre deu territòri

Comunas confrontantas de **La Bastida Castèthamorós**
	Lo Gresèth e Cavanhan	Senta Gema e Martalhac
Pocinhac
Castèlgelós		Lairitz e Montcassin

Toponimia

Las fòrmas ancianas son : castri Amorosii (bastida ~), en latin, en 1289, Castro Amorosio (de ~), castri Amorosii (Ville et ~), en latin, en 1305, castrum Amorosii, en latin, en 1307-1317, Castet Amoros, en occitan, en 1307-1317, castri Amorosi (ecclesia ~), en latin, en 1326. Lo determinant, qu'èra lo nom principau a l'Edat Mejana, s'es oblidat e la comuna, com çò que demòra deu vilatge, se ditz adara La Bastida ^[2]. La mapa de Sanson au sègle XVII ^[3], la de Cassini au sègle XVIII ^[4] portavan simplament Labastide o La Bastide e lo nom oficiau èra Labastide avant de venir oficialament Labastide-Castel-Amouroux en 1879. Pr'aquò, dens un usatge larg e pas sonque locau, lo determinant permet de diferenciar aquera La Bastida de las autas deu medish nom.

La Bastida, prononciat [labas'tidə]. Lo nom ven deu vèrbe bastir, deu francic *bastjan, « trenar », a l'origina « bastir fortificacions trenadas gràcias a paus plaçats a l'entorn d'un castèth » ^[2]. Lo mot bastida es un participi passat substantivat que designa petitas vilas fondadas aus sègles XIII e XIV, dab franquesas autrejadas aus abitants ^[5]
Castèthamorós. Dab La Bastida, lo nom complet deuré estar La Bastida Castèthamorós, shens de intercalat (Castèthamorós es pas un aute vilatge e l'abséncia d'atestacions ha causir la solucion mèi simpla), coma per La Bastida Gavaussa o La Bastida Sent Pèire. Dens Castèthamorós, amorós poiré estar un adjectiu derivat deu mot amora, dab lo sens de « cobèrt d'amoras e donc d'arromècs »; pr'aquò, dens l'article Castèlgelós, Bénédicte Boyrie-Fénié justifica la possibilitat deu sens morau de l'adjectiu gelós per l'exemple deu castèth vesin, qualificat d'amorós^[6]. I a probablament un ligam semantic enter los dus Castèth-, mès seré puslèu dens l'aute sens. En 1269, data de la creacion de la bastida per Anfós de Peitieus, quina que sia son origina, la finala de Castèlgelós èra dejà çò qu'es adara, dab la prononciacion actuala (atestacion Castelgelous en 1262^[7]) e lo gelós, enemic de l'amor, èra un deus tèmas de la lirica trobadorenca; opausar un castèth amorós a un castèth gelós avèva donc un sens precís, coneishut deus contemporanèus e valorizant per lo purmèir.
Veirias, parròpia d'origina e borg (ostau de comuna, escòla). Veiria vòu dire « frièsta veirada, veiriau » o, en toponimia, meilèu « veirèra, fabrica de veire »^[2].
Saint-Gény (nom francés). La glèisa (arroinada) èra dedicada a un martir deu sègle IV, a Leitora (com Sent Clar) ^[8].

Istòria

Lo territòri de La Bastida Castèthamorós èra de la ciutat deus Nitiobròges e après de la diocèsi d'Agen, çò que justifica mèi o mens de lo plaçar dens l'Agenés, situacion acceptada per lo determinant deu nom d'ua auta comuna dens la medisha situacion (nom, oficiau dempui 1919 de Puch-d'Agenais ^[9]). Dempui lo 13 d'agost 1317 e d'aquí a la Revolucion, èra de la diocèsi de Condòm creada per Joan XXII^[10]. Tocava la diocèsi de Vasats, que comença a Castèlgelós e a Pocinhac^[11].
A la Revolucion, La Bastida estot causida com caplòc d'un petit canton, avantatge perdut en 1801, quan lo canton de Boglon incorporèt la comuna.
La Bastida annexèt Saint-Giny o Saint-Gény (nom francés) avant 1806. Perdèt Senta Gema e Martalhac en 1879. La medisha annada, Labastide vengot oficialament Labastide-Castel-Amouroux ^[12].

Administracion

Lista deus cònsols successius
Periòde		Identitat	Qualitat
març de 2008	2026 ^[13]	Nicole Bernadet	Assistenta de produccion
març de 1983	2008	Colette Téchené	Retirada comptabilitat
	1983
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Avant la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra deu canton de Boglon; es adara deu canton des des Forêts de Gascogne (en francés), donc de las Seuvas/Ahorèsts /deus Bòscs de Gasconha.

Demografia

modificar « persona »
v · d · m

Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 322, totala: 326

1 214

909

1 050

1 218

1 022

1 083

1 081

1 105

1 062

1 082

1 092

1 085

1 097

1 105

516

465

459

417

420

402

343

349

343

326

278

299

284

237

258

326

296

291

319

324

325
331

2009

2010

323
326

321
324

Fonts

Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

Evolucion de la populacion 1962-2008

En 2018 la populacion èra de 305 abitants e la densitat èra de 25,52 ab/km².

Lòcs e monuments

Glèisa romanica de Veirias, hòrt restaurada au sègle XIX ^[14]
Roinas de la glèisa gotica de La Bastida (sègle XIII) ^[15]; lo portau es en perilh de destruccion totala (octobre de 2017);
Roinas de la glèisa gotica (sègle XV) de Sent Gény ^[16];
Castèth de La Casa : estile classic de la fin deu sègle XVII ^[17];
dus castèths deu sègle XIX : Lo Plantèir ^[18] e Archambaud ^[19].

Personalitats ligadas dab la comuna

Véser tanben

Comunas d'Òut e Garona

Ligams extèrnes

Nòtas

↑ diocèsi de Condòm entre 1317 e 1790 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k9616679v/f159.item.zoom
↑ ^2,0 ^2,1 et ^2,2 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 137-138
↑ https://web.archive.org/web/20161115015531/http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b77101733/f1.item.zoom
↑ https://www.geoportail.gouv.fr/donnees/carte-de-cassini
↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 57
↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 138 e 81
↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 80
↑ http://nominis.cef.fr/contenus/saint/12382/Saint-Geny.html
↑ http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=28179
↑ Jean Burias, Atlas Historique français, Agenais, Condomois, Bruilhois, CNRS, 1979
↑ https://web.archive.org/web/20161115015531/http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b77101733/f1.item.zoom
↑ http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=2863
↑ https://www.sudouest.fr/2020/05/25/lot-et-garonne-decouvrez-les-maires-elus-ce-week-end-7509861-3603.php
↑ https://web.archive.org/web/20160303173910/http://visites.aquitaine.fr/eglise-de-veyries
↑ https://web.archive.org/web/20160303195600/http://visites.aquitaine.fr/vestiges-de-l-eglise-de-labastide
↑ https://web.archive.org/web/20160303200521/http://visites.aquitaine.fr/eglise-saint-geny-12903
↑ http://visites.aquitaine.fr/chateau-la-caze
↑ https://web.archive.org/web/20160303221031/http://visites.aquitaine.fr/chateau-du-plantey
↑ http://visites.aquitaine.fr/chateau-d-archambaud

Portau de Gasconha

[1] èsi de Condòm entre 1317 e 1790 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k9616679v/f159.item.zoom

[bf137-2] 2,0 ^2,1 et ^2,2 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 137-138

[3] ttps://web.archive.org/web/20161115015531/http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b77101733/f1.item.zoom

[4] ttps://www.geoportail.gouv.fr/donnees/carte-de-cassini

[5] Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 57

[6] Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 138 e 81

[7] Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 80

[8] ttp://nominis.cef.fr/contenus/saint/12382/Saint-Geny.html

[9] ttp://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=28179

[10] Jean Burias, Atlas Historique français, Agenais, Condomois, Bruilhois, CNRS, 1979

[11] ttps://web.archive.org/web/20161115015531/http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b77101733/f1.item.zoom

[12] ttp://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=2863

[13] ttps://www.sudouest.fr/2020/05/25/lot-et-garonne-decouvrez-les-maires-elus-ce-week-end-7509861-3603.php

[14] ttps://web.archive.org/web/20160303173910/http://visites.aquitaine.fr/eglise-de-veyries

[15] ttps://web.archive.org/web/20160303195600/http://visites.aquitaine.fr/vestiges-de-l-eglise-de-labastide

[16] ttps://web.archive.org/web/20160303200521/http://visites.aquitaine.fr/eglise-saint-geny-12903

[17] ttp://visites.aquitaine.fr/chateau-la-caze

[18] ttps://web.archive.org/web/20160303221031/http://visites.aquitaine.fr/chateau-du-plantey

[19] ttp://visites.aquitaine.fr/chateau-d-archambaud

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]